GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM ÜNİTESİ MİLLİ MÜCADELE BÖLÜMÜ SORU VE CEVAPLARI 1.) Mustafa Kemal ne zaman, nerede doğdu? * Mustafa Kemal 1881 yılında Selanik’ te doğdu. 2.) Mustafa Kemal’ in anne ve babasının isimleri nelerdir? * Mustafa Kemal’ in annesinin adı Zübeyde Hanım, babasının adı Ali Rıza Bey’ dir. 3.) M. Kemal sırasıyla hangi okulları bitirdi? * 1- Mahalle Mektebi 2- Şemsi Efendi Mektebi (İlkokul) 3- Selânik Askerî Rüştiyesi (Ortaokul) 4- Manastır Askerî İdadisi (Lise) 5- İstanbul Harp Okulu 6- İstanbul Harp Akademisi 4.) M. Kemal’ in ilk görev yeri neresidir? * M. Kemal’ in ilk görev yeri Şam’ dır. Üstün başarıları nedeniyle 1906 yılında Şam’ da ilk madalyasını almıştır. 5.) Osmanlı toprağı olan Trablusgarp (bugünkü Libya) kim tarafından işgal edildi? * Trablusgarp, İtalyanlar tarafından işgal edildi. 6.) Trablusgarp Savaşı’ nı kim yönetti? * Trablusgarp Savaşı’ nı Mustafa Kemal yönetti. Yerel halktan oluşturduğu orduyla Derne ve Tobruk’ ta İtalyanları durdurdu. Bu savaş M.Kemal’ in askerlik yeteneğinin ilk kanıtıdır. Başarıları sonucu rütbesi binbaşılığa yükseltilmiştir. 7.) Trablusgarp Savaşı’ nın sonucu ne oldu? * Balkan Savaşı’ nın başlaması üzerine İtalya ile 1912 yılında Uşi Antlaşması imzalandı. Trablusgarp ve Bingazi şehirleri İtalyanlara bırakıldı. 8.) Balkan Savaşı’ nın sonucu ne oldu? * Balkan Savaşı’ nda ordu düzeni sağlanamadığı için Osmanlı Devleti başarı sağlayamadı. Ancak sorumlu olduğu bölgelerdeki çalışmalardan ötürü M.Kemal’ in rütbesi yarbaylığa yükseltildi. 9.) 1.Dünya Savaşı’ nın sebebi nedir? * Avrupa Devletleri’ nin yeni topraklar elde etmek için 1914 yılında kendi aralarında anlaşmazlığa düşerek savaşmaya başlamalarıdır. 10.) Osmanlı Devleti, 1.Dünya Savaşı’ na hangi ülkelerin tarafında katıldı? * Osmanlı Devleti, 1. Dünya Savaşı’ na Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan’ ın oluşturduğu İttifak (Bağlaşma) Devletleri’ nin tarafında katıldı. 11.) İtilaf (Anlaşma) Devletleri hangi ülkelerden oluşuyordu? * İtilaf Devletleri, İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya’ dan oluşuyordu. İtalya, savaşın başında İttifak Devletleri tarafında iken sonradan taraf değiştirerek İtilaf Devletleri’ ne katılmıştır. Rusya da, savaş başladıktan hemen sonra kendi içindeki karışıklıklar sebebiyle savaştan çekilmek zorunda kalmıştır. 12.) İtilaf Devletleri’ nin İstanbul’ u ele geçirmek istemelerinin sebebi nedir? * Çünkü İstanbul, Osmanlı Devleti’ nin başkentiydi. İstanbul’ u işgal ederlerse, Osmanlı Devleti’ ni savaş dışı bırakmış olacaklardı. 13.) İtilaf Devletleri İstanbul’ u işgal etme amaçlarına ulaşabildiler mi? * Amaçlarına ulaşamadılar. 18 Mart 1915’ te Çanakkale’ den geçip İstanbul’ u almayı planlayan İtilaf Devletleri Çanakkale’ de bozguna uğradı. Donanma denizde başarılı olamayınca İtilad Devletleri karaya asker çıkarmayı denediler. M. Kemal Düşman birliklerinin Conkbayırı hattına ilerleyeceğini önceden tahmin etti ve bu hattı güçlendirdi. Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar’ da İtilaf Devletleri’ ne karşı büyük başarı kazandı. 14.) Çanakkale Savaşı sırasında M.Kemal’ in verdiği tarihî emir neydi? * “Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir.” 15.) Hangi savaşta düşmanın attığı bir bombadan sıçrayan şarapnel parçası M.Kemal’ in göğsüne isabet etti? * Çanakkale Savaşı’ nda Anafartalar Savunması sırasında atılan bir bombadan sıçrayan şarapnel, M.Kemal’ in göğsüne isabet etti. Ancak bu parça cebinde bulunan saate isabet ettiği için M.Kemal yara almadı. 16.) Çanakkale Savaşı’ nın sonucu ne oldu? * İtilaf Devletler Çanakkale’ yi geçemedi. Mustafa Kemal’ in üstün komutanlık yeteneği, milletimizin azim ve kahramanlığı sayesinde düşman geri çekildi. Bu savaştaki üstün başarılarından ötürü M.Kemal’ in rütbesi albaylığa yükseltildi. 17.) Birinci Dünya Savaşı’ nın sonucu ne oldu? * Savaşın uzaması, insan ve malzeme yetersizliği nedeniyle zor durumda kaldık. Osmanlı Devleti, Çanakkale Cephesi dışında diğer cephelerde başarı sağlayamadı. Bulgaristan, Avusturya-Macaristan ve Almanya ateşkes isteyerek savaştan çekildi. Osmanlı Devleti’ nin içinde bulunduğu İttifak Devletleri savaşı kaybetti. Osmanlı Devleti de 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması’ nı imzalamak zorunda kaldı. 18.) Mondros Ateşkes Antlaşması’ nın sonucunda ne oldu? * Bu antlaşmaya göre ordumuzun büyük bölümü, silahlarına el konularak dağıtıldı. Ulaşım ve haberleşme araçlarına el kondu. Çanakkale ve İstanbul boğazları İtilaf Devletleri’ nin kontrolüne geçti. ** İtilaf devletleri gerekli gördüğü her yeri işgal edebilecekti. (Bu madde, Osmanlı Devleti’ nin bağımsızlığını yitirdiği anlamına geliyordu.) Antlaşmanın hemen ardından düşmanlar vatanımızı işgale başladılar. 19.) Mondros Ateşkes Antlaşması’ na dayanarak hangi ülkeler, nereyi işgal ettiler? * İngilizler: Musul (Ayrıca İzmit, Eskişehir, Afyon, Samsun, Merzifon ve Batum’ a asker çıkardılar.) Fransızlar: Adana, Antep, Maraş, Urfa İtalyanlar: Antalya, Konya Yunanlılar: İzmir ve çevresi 20.) Halkımızın bu işgallere tepkisi ne oldu? * Halkımız işgalleri asla kabul etmeyerek işgallere karşı direnişe geçti. İlk direnişler Hatay- Dörtyol’ da başladı. Kuvayı Milliye (Ulusal Kuvvetler) birlikleri kuruldu. Böylece bölgesel direnişler oluştu. Örneğin İzmir’ de Hasan Tahsin Yunanlılara ilk kurşunu attı. Antep’ te Şahin Bey, Maraş’ ta Sütçü İmam öncülüğünde Fransızlara karşı kahramanca mücadele verildi. Vatanımızın işgale uğrayan her bölgesinde benzer mahalli direnişler yaşandı. 21.) İşgallerden sonra bölgesel direnişler yeterli oldu mu? * Düzenli ordu olmadığından vatanın tamamını kurtarmak için Kuvayı Milliye hareketleri tek başına yeterli olmadı. Çünkü düşman birliklerinin malzemesi ve desteği bize göre çok fazlaydı. 22.) Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Antlaşması’ nın imzalanmasından sonra İstanbul Boğazı’ nda düşman gemilerini görünce ne dedi? * M. Kemal, bu işgal manzarasını gördüğünde bile ümidini ve zafere olan inancını yitirmedi. Meşhur “Geldikleri gibi giderler.” Sözünü işte bu manzara karşısında söylemiştir. Bu söz kurtuluşa olan inancı ve kararlılığını göstermektedir. 23.) Mustafa Kemal, milli mücadeleyi başlatmak için ne gibi hazırlıklar yaptı? * Arkadaşlarıyla toplantılar yaptı. İstanbul, işgal altında olduğu için mücadeleyi Anadolu’ dan başlatma kararı aldı. 16 Mayıs 1919’ da arkadaşlarıyla birlikte Bandırma Vapuru ile İstanbul’ dan yola çıktı. 19 Mayıs 1919’ da Samsun’ a vardı. 24.) M.Kemal Paşa, Samsun’ a geldikten sonra neler yaptı? * 19 Mayıs 1919’ da Samsun’ a gelerek Kurtuluş Savaşı’ nı başlatmış oldu. Önce buradaki ayaklanmaları bastırarak milli birliği sağladı. 25.) M.Kemal Paşa, Samsun’ dan sonra nereye gitti? * M.Kemal Paşa, Samsun’ dan sonra milli birliği ve beraberliği sağlamak amacıyla Havza ve Amasya’ da genelgeler yayınladı. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919), ulusal mücadele için atılmış ilk önemli adımdır. Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı bu genelge ile dile getirildi. Milli Mücadele’ nin ancak ulusça birlik, bütünlük içinde kazanılabileceği söylendi. 26.) Amasya’ dan sonra sırasıyla hangi kongreler düzenlendi? * Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919): Bu kongrede alınan bazı kararlar şınlardır: Her türlü yabancı işgale karşı milletçe direnişe geçilecektir. Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz. Yeni bir hükümet kurmak gereklidir. Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919): Bu kongrede, Erzurum Kongresi’ nin kararları aynen kabul edildi. Kongreden sonra Mustafa Kemal başkanlığında seçilen Temsil Heyeti Ankara’ ya giderek meclis kurma çalışmalarına başladı. 27.) Kongrelerden sonra Mustafa Kemal, Milli Mücadele’ yi nereden yönetti? * Mustafa Kemal, Temsil Heyeti ile birlikte 27 Aralık 1919’ da Ankara’ ya gelerek Milli Mücadele’ yi buradan yönetti. Yapılan hazırlıklardan sonra İstanbul’ dan kaçabilen bazı mebusların (milletvekili) da katılımıyla 23 Nisan 1920’ de TBMM açıldı. TBMM’ de Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi ve geçici bir hükümet kuruldu. Bu hükümet TBMM Hükmeti adını aldı ve başkan olarak da Mustafa Kemal seçildi. 28.) Mustafa Kemal TBMM’ yi neden Ankara’ da açtı? * Çünkü İstanbul işgal altındaydı ve Osmanlı Mebus Meclisi de düşmanlar tarafından dağıtılmıştı. Kurtuluş Savaşı’ nı yönetecek yeni bir meclis ihtiyacı doğmuştu. Kaçabilen mebusların bir kısmı da Ankara’ ya gelmiş ve TBMM’ ye katılmıştı. Ayrıca Ankara, Anadolu’ nun kalbindeydi ve işgal kuvvetlerinin ulaşımı daha zor ve zaman alıcıydı. 29.) TBMM açıldıktan sonra ne gibi çalışmalar yaptı? * TBMM, Yeni ve düzenli ordu kurma çalışmalarına hız verdi. Mustafa Kemal, “Başkomutan” olarak seçildi. TBMM, Kazım Karabekir’ i Doğu Cephesi komutanı olarak görevlendirdi. Güney illerindeki direnişi düzenli hale getirmek ve güçlendirmek için subaylar ve savaş malzemesi gönderdi. 30.) Doğu Cephesi’ nde kimlerle savaştık? Savaş nasıl sonuçlandı? * Doğu Cephesi’ nde Ermenilerle savaştık. Kazım Karabekir Paşa komutasındaki ordumuzun kahramanca mücadelesi ile savaşı kazandık. Ermenilerle Gümrü Antlaşması imzalandı (2 Aralık 1920). Böylece Kars ve çevresi Ermenilerden geri alındı. Gümrü Antlaşması, TBMM Hükümetinin ilk askerî ve siyasi başarısıdır. 31.) Güney Cephesi’ nde kimlerle savaştık? Savaş nasıl sonuçlandı? * Adana, Maraş, Antep ve Urfa’ ya giren Fransızlar, bölgede yaşayan Ermenilerle de işbirliği yaptılar. Bunun üzerine Türk halkı Kuvayı Milliye birlikleri oluşturarak kendini savunmaya başladı. Fransızlar ve Ermeniler milletimizin bu kararlı mücadelesi karşısında işgal ettikleri bölgelerimizden çekilmek zorunda kaldılar. TBMM hükümeti subaylar ve savaş malzemesi göndererek bu mücadeleyi destekledi. TBMM, düşmana karşı gösterdikleri cesaret ve yiğitlik nedeniyle Antep’ e “Gazi”, Maraş’ a “Kahraman”, Urfa’ ya ise “Şanlı” unvanlarını vererek, bu şehirlerimizin kahramanlıklarını ölümsüzleştirdi. Fransa ile Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) imzalandı. 32.) Batı Cephesi’ nde kimlerle savaştık? Bu cephede hangi savaşlar yapıldı? * Batı Cephesi’ nde Yunanlılarla savaştık. Yunanlılar İngilizlerden aldıkları destekle Ankara’ yı ele geçirmek ve TBMM’ ni dağıtmak için İzmir’i işgal edince, Yunan ordusunun ilerleyişini ilk olarak Kuvayı Milliye birlikleri durdurmaya çalıştı. Bu birlikler yetersiz kalınca TBMM tarafından düzenli ordu oluşturuldu. I. ve II. İnönü Savaşları, Kütahya – Eskişehir Savaşları, Sakarya Savaşı, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı, Batı Cephesi’ nde yapılan savaşlardır. 33.) I. İnönü Savaşı ve II. İnönü Savaşı sonucunda ne oldu? * I. İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921) ve II. İnönü Savaşı (27 Mart-1 Nisan 1921) sonucunda Albay İsmet Paşa (İnönü) komutasındaki ordumuz, düşmanı geri püskürttü. Bu zafer milletimizin moralini yükseltti. Zafere olan inancını artırdı. Mustafa Kemal İsmet Paşa’ ya “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin ters giden talihini de yendiniz.” Mesajını göndererek bu başarının önemini vurguladı. 34.) İsmet Paşa’ nın geri püskürttüğü Yunanlılar ne yaptı? * Yunanlılar, ordumuzun toparlanmasına fırsat vermeden Ankara’ ya doğru ilerleyebilmek için Eskişehir ve Kütahya’ yı işgal ettiler. Yunan Ordusu büyük bir güçle saldırınca TBMM başkanı Mustafa Kemal, birliklerimize Sakarya nehrinin doğusuna çekilme emrini verdi. Afyon, Eskişehir ve Kütahya Yunanlıların eline geçti. 35.) Birliklerimiz Sakarya Nehri’ nin doğusuna çekildikten sonra ne oldu? * TBMM Mustafa Kemal’ e Başkomutanlık yetkisi veri ve o da, ordunun başına geçti. Ancak ordunun malzemesi tükenmiş, elde hiçbir şey kalmamıştı. Halkın orduyla dayanışma içinde olması gerekiyordu. Böylece ordunun eksiklerini gidermek için herkesin imkânları ölçüsünde yardım etmesi amacıyla Tekalif-i Milliye (Milli Yükümlülükler) adıyla emirler yayınladı. Halk, imkânları ölçüsünde orduya bir çift çorap, bir takım çamaşır, bir çift çarık bağışladı. Ardından Sakarya Savaşı hazırlıkları başladı. 36.) Sakarya Savaşı’ nın sonucunda ne oldu? * Sakarya Savaşı 23 Ağustos 1921’de Yunan ordusunun hücumuyla başladı. 22 gün, geceli gündüzlü devam eden bu savaş, ordumuzun zaferiyle sonuçlandı. Yunanlılar büyük bir bozguna uğrayıp geri çekilmeye başladı. Sakarya Zaferi, yurdun her yerinde büyük bir coşkuyla kutlandı. TBMM, kazandığı bu zafer nedeniyle, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya “Mareşal” rütbesini ve “Gazi” unvanını verdi. 37.) Mustafa Kemal’ in Sakarya Savaşından önce ordusuna verdiği emir nedir? * Mustafa Kemal ordusuna, “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla ıslanmadıkça terk edilemez.” emrini vermiştir. 38.) Sakarya Savaşı’ ndan sonra Yunanlılar geri çekilirken ordumuzu kesin zafere ulaştıran savaş hangisidir? * Ordumuzu kesin zafere ulaştıran savaş, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı’ dır. 39.) Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı’ nda Mustafa Kemal ordumuza hangi emri vermiştir? * Mustafa Kemal “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’ dir. İleri!” emrini vermiştir. 40.) Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı nasıl sonuçlandı? * Batı Cephesi’ nde yapılan savunma amaçlı savaşlardan sonra en son Sakarya Zaferi ile geri çekilmeye başlayan Yunanlıları yurttan atmak için ordumuz taarruz (saldırı) hazırlıklarına başladı. Mustafa Kemal, hazırlıklarını büyük bir gizlilik içinde tamamladı. 26 Ağus tos 1922’de ordumuza saldırı (taarruz) emrini verdi. 30 Ağustosta ise Yu nan birlikleri, Dumlupınar’ da kuşatıldı. O gün yapılan savaşta ordumuzu Başkomutan Mustafa Kemal yönetti. Tarihe “Başkumandan Meydan Muharebesi” olarak geçen bu savaş, Yunan ordusunun ağır yenilgisiyle sonuçlandı. Ordumuz 9 Eylül’ de İzmir’e girdi. Daha sonra da Boğazlar bölgesi ve İstanbul’ a doğru yürüyüşe geçti. Bunun üzerine savaşı göze alamayan İngiltere, Fransa ve İtalya TBMM Hükûmeti’ ne ateşkes teklifinde bulundu. 41.) Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı’ nın sonunda hangi ateşkes antlaşması imzalandı? * Bursa’ nın Mudanya kasabasında, 11 Ekim 1922’ de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. TBMM Hükûmeti’ ni Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa temsil etti. Bu antlaşma ile İstanbul, boğazlar ve Doğu Trakya savaş yapmadan geri alındı. 42.) Mudanya Ateşkes Antlaşması’ nın ardından hangi barış antlaşması imzalandı? * Mudanya Ateşkes Antlaşması’ nın ardından İsviçre’ nin Lozan kentinde Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) imzalandı. Ülkemizi İsmet Paşa başkanlığında bir heyet temsil etti. 43.) Lozan Barış Antlaşması’ nın kararları nelerdir? * Batılı devletler milletimizin haklı isteklerini kabul etmeye bir türlü yanaşmıyorlardı. Bunun üzerine heyetimiz konferansı terk ederek Ankara’ ya döndü. Böylece savaşın yeniden başlaması ihtimali ortaya çıktı. Ancak İngiltere, Fransa ve İtalya yeni bir savaşı göze alamadı. Türkiye’ yi yeniden davet ederek barış görüşmelerini kaldığı yerden devam ettirdiler. 24 Temmuz 1923’ te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile tüm dünya yeni Türk devletinin varlığını ve bağımsızlığını kabul etti. Devletimizin sınırları büyük ölçüde belli oldu. Böylece Kurtuluş Savaşı’ mız kazanılmış ve sona ermiş oldu. 44.) Kurtuluş Savaşı’ ndan sonra Mustafa Kemal, ne gibi çalışmalar yaptı? * Kurtuluş Savaşı kazanıldıktan sonra sıra artık yeni devletin başkentini ve yönetim biçimini belirlemeye gelmişti. Mustafa Kemal’ e göre yeni Türk devletinin başkenti Ankara olmalıydı. Ankara, Kurtuluş Savaşı’ nın merkeziydi ve güvenli bir yerdeydi. Ayrıca Türk milletinin birliğini temsil eden TBMM de burada bulunuyordu. İşte bu özellikleri nedeniyle Ankara, 13 Ekim 1923’ te çıkarılan yasayla başkent olarak kabul edildi. Mustafa Kemal yeni devletin yönetim biçimi konusundaki kararını da vermişti. Ona göre en güzel yönetim biçimi cumhuriyet idi. O, “Benim için bir tek hedef vardır: Cumhuriyet hedefi!” sözüyle bu konudaki düşüncesini ifade etmişti. Mustafa Kemal, 28 Ekim 1923 günü akşam yemeğinde arkadaşlarına, ertesi gün cumhuriyeti ilan edeceklerini söyledi. 29 Ekim 1923 günü de, hazırladığı kanun teklifini TBMM’ ye sundu. Bu teklif Mecliste “Yaşasın Cumhuriyet!” sesleri arasında kabul edildi. Böylece Anayasa’ mızın birinci maddesine, “Türkiye Devleti’ nin hükûmet şekli cumhuriyettir.” hükmü eklendi. TBMM’ de aynı gün devlet başkanlığı makamı için de seçim yapıldı. Seçimin sonucunda Gazi Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’ nin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Genç cumhuriyetin kalkınması için pek çok devrimler ve yenilikler yaptı. 44.) Kurtuluş Savaşı’ mızın kazanılmasında kadınların rolü nedir? * Kurtuluş Savaşı’ mızın kazanılmasında cephedeki Mehmetçik kadar, cephede onunla yan yana çarpışan ya da cephe gerisinde mermi taşıyan çaput dokuyan, yaralı bakan kadınlarımızın da payı vardır. Halide Edip (Adıvar), Asker Saime, Kara Fatma, Nene Hatun, Gördesli Makbule Hanım, Kastamonulu Şerife Bacı, Ayşe Hanım, Hatice Hatun, Tayyar Rahmiye, Bitlis Defterdarı’ nın Hanımı, Nezahat Onbaşı bu kadınlardan sadece birkaç tanesidir. **Kurtuluş Savaşı’ nın başarısının altında yatan sebep, ulusça dayanışma içinde tek yürek, tek bilek olarak mücadele edip zafere olan inancımızı hep korumamızdır. 45.)Neden törenlerde saygı duruşu yapar, İstiklal Marşı’ mızı söyleriz? ***Vatanımızın kurtuluşu, başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Fevzi Çakmak, İsmet İnönü, Kazım Karabekir gibi adını bildiğimiz, bilmediğimiz kahramanların eseridir. Bu nedenle onlara ve tarihin başlangıcından itibaren milletimize hizmet etmiş, yol göstermiş olan bütün büyüklerimize saygı gösteririz. Her zaman onların kahramanlıklarını hatırlar, davranışlarını örnek alırız. Atatürk, bütün kahramanlarımızın sembolü olmuş bir Türk büyüğüdür. Milletimiz onun adına şiirler, romanlar, piyesler yazmış, türküler söylemiştir. Bizler millî bayramlarımızda ve önemli günlerde törenler düzenleriz. Bu törenlerde Atatürk’ ün ve Türk büyüklerinin manevi huzurlarında saygı duruşunda bulunuruz. İstiklal Marşı’ mız da Mehmet Akif Ersoy tarafından Kurutuluş Savaşı’ nın en içten anlatımının yapıldığı bir destan olarak hazırlanmış ve yazılmıştır. Marşımızı söylerken ve dinlerken bu minnet ve saygı duygusuyla dolarız. “GEÇMİŞİNİ BİLMEYEN TOPLUMLAR, GELECEĞİNE YÖN VEREMEZ.”