Ders İçeriği / Syllabus

Ders Plan ve İçeriği / Syllabus
LAW 315: Çevre Hukuku / Environmental Law
Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Bertil Emrah Oder
Ofis: SOS 229
Ders Gün ve Saatleri: Pazartesi / Çarşamba (11:00-12.15)
Ofis Gün ve Saatleri: Pazartesi / Çarşamba (13:00-14:00 ya da randevu
ile)
E-mail: boder@ku.edu.tr
Sınıf Kodu: Ders Kredisi: 3
Ön koşul: Yok
Ders İçeriği
Çevre Hukuku dersi Türk Hukuku, karşılaştırmalı hukuk, Avrupa Topluluğu
Hukuku ve uluslararası hukuktaki boyutlarıyla çevre sorunlarına ilişkin
hukuksal yaklaşım, ölçüt ve uyuşmazlık çözümlerini ele alan bir ders olarak
planlanmıştır. Derslerde, hem çevre sorunlarına hukukun sunduğu mevcut
araçlara ve çözüm yollarına hem de bunların etkililiği ve yeterliliğine ilişkin
tartışmalara odaklanılmaktadır.
Ders Planı
I. Hafta: Çevre Sorunları ve Çevre Hareketleri: Çevrenin Siyasallaşması
(Yeşil/ Ekolojist Partiler) ve Çevreye İlişkin Sorunlarda Hukukun İşlevi
II.Hafta: Çevre
Deneyimleri
Hukukunun
Gelişimi:
Amerikan
ve
Kıta
Avrupası
III. Hafta:
Karşılaştırmalı Çevre Hukukunun Kapsamı ve Özellikleri:
Düzenleme Teknikleri
IV. Hafta: İnsan Hakları ve Çevre: Çevre Hakkının Karşılaştırmalı
Anayasacılıktaki Yeri (Avrupa ve Güney Amerika yaklaşımları)
V. Hafta: Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma İlkesinin Hukuksallaşması:
Uluslararası Hukuk ve Ulusal Hukukun Temel Metinleri (Stockholm
Bildirgesi’nden Çevre Kanunu’na kadar tüm metinler karşılaştırmalı biçimde
incelenecektir.)
VI. Hafta: Çevre Hukukunun Temel İlkeleri: Çevre Kanunu, Anayasa
Mahkemesi ve Danıştay İçtihadı, AB Yönergeleri ve Amerikan yaklaşımları
1. Önleme, İşbirliği, Eşgüdüm ve Entegrasyon İlkeleri
2. Kirleten Öder İlkesi
VII. Hafta: Çevre Hukukunun Temel İlkeleri: Çevre Kanunu, Anayasa
Mahkemesi ve Danıştay İçtihadı, AB Yönergeleri ve Amerikan yaklaşımları
(devam)
3. Katılım İlkesi
4. İhtiyat İlkesi
VIII. Hafta: Kirlilik ve Denetimi
IX. Hafta: Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)
1. ÇED’e İlişkin Karşılaştırmalı Yaklaşımlar (ABD-AB-Ulusal Hukuklar)
2. ÇED’in Hukuksal Niteliği
3. ÇED Aşamaları ve ÇED Sürecine Katılım
X. Hafta: Hukuksal Sorumluluk
1. Komşuluk Hukuku
2. Haksız Fiil Sorumluluğu
XI. Hafta: Çevre Suçları ve Cezai Sorumluluğa İlişkin Sorunlar
XI.-XIV. Haftalar: Öğrenci Sunumları
XV. Hafta: Kurgusal Çevre Yargılaması (“Moot Court”)
Yöntem
Ders yönetimi, kuramsal bilgi aktarımı ile mevzuat ve içtihadın somut
çalışma metinleri üzerinden tartışılıp incelenmesine dayanmaktadır.
Yöntemde, Çevre Hukuku dogmatiğini kavrayabilmek için kuramsal bilgi
aktarımı birincil değere sahiptir. Mevzuat ve ulusal / uluslararası içtihada
ilişkin örneklerin ele alınmasında da öğretim üyesinin yönlendirici ön
soruları çerçevesinde metin incelemeleri yapılacaktır. Kavramsal bilgilerin
temellerinin atıldığı ilk derslerin tamamlanmasıyla birlikte sonunda, ağırlıklı
olarak uluslararası metinler ve karar incelemesine dayalı çevre hukuku
sorunları ele alınmaya başlanacaktır. Dersi alan her bir öğrencinin, öğretim
üyesinin önerdiği ya da onayladığı en az bir “karar sunumu” veya “konu
sunumu” (basın taraması, güncel bir çevre sorununun hukuksal
boyutlarının incelemesi vb.) yapması zorunludur. Bu sunum, vize notu
yerine geçecektir. Karar ve konu sunumlarına ilişkin dağılım altıncı haftanın
sonuna kadar belirlenecektir. Sunumlar, yazılı (Power Point Presentation) ve
sözlü yapılır. Karar ve konu sunumlarında, sunuma ilişkin temel metinler,
sunumdan önce öğretim üyesine verilmeli ve diğer öğrencilere dağıtılmalıdır.
Değerlendirme Ölçütleri
Vize (ara) sınavı tarihi ders saatinde açıklanacaktır.
Nihai notu hesaplanmasında aşağıdaki formül uygulanır:
NİHAİ NOT = (Vize Notu x % 40) +(Final x 50) + (Dersteki Performans x 10)
Devam Koşulu ve Dersteki Performans
Dersi alan öğrencinin, sözlü sorulara verdiği yanıtlarla ortaya çıkan
hukuksal çözümleme (analiz) başarısı dersteki performansını gösterir. Söz
konusu başarı, sınav başarısını 10 puana kadar artırabilir. Bunun anlamı,
dersteki performansın 0-100 arasında bir değerlendirmeye konu olması ve
onun da % 10’unun nihai nota eklenmesidir.
Temel Kaynak Kitap
Nükhet Turgut, Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara, 2009.
Aşağıda yer alan yardımcı kitaplar, inceleme ve sunumlarda öğrencilerin
yararlanması amacıyla Kütüphane’de ayrılmıştır.
Yardımcı Kitaplara İlişkin Bibliyografya
I. Türkçe Kitaplar
Ruşen Keleş / Birol Ertan, Çevre Hukukuna Giriş, İmge Yayınevi, Ankara,
2002.
Yusuf Güneş / Aynur Aydın Coşkun, Çevre Hukuku, Kazancı Hukuk Yay.
No. 181, İstanbul, 2004.
Yasemin Özdek, İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı, TODAİE Yayınları,
Ankara, 1993.
İbrahim Kaboğlu, Çevre Hakkı, İmge Yayınevi, Ankara, 1996.
Abdurrahman
Saygılı,
Çevre
Hukuku
Açısından
Değerlendirmesi, İmaj Yayınları, Ankara, 2007.
Çevresel
Etki
Nuri Erişgin, Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluğunda İlliyet Bağı, İmaj
Yayınları, Ankara, 2005.
Mine Kışlalıoğlu / Fikret Berkes, Ekoloji ve Çevre Bilimleri, Remzi Yayınevi,
İstanbul, 2003.
Nuran Talu, Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Çevre Politikaları, ÇMO-Çevre
Mühendisleri Odası Yayınları, İstanbul, 2007.
Nuran Talu, TBMM’de Çevre Siyaseti, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.
Remzi Özmen, Çevre Kanunu İle İlgili Mevzuat, Seçkin Yayınevi, Ankara.
2007.
II. Yabancı Kitaplar
Cairo A. R. Robb, International Environmental Law Reports, Vol. 3, Human
Rights and Environment, Cambridge University Pres, 2001.
Alexandre Kiss & Dinah Shelton, A Guide to International Environmental
Law, Hotei Publishing, 2007.
Alexandre Kiss & Dinah Shelton,
Transnational Publishers, 2004.
International
Environmental
Law,
Stuart Bell & Donald McGillivray , Environmental Law , Oxford University
Press, 2006.
Justine Thornton & Silas Beckwith, Environmental Law, Thomson / Sweet
& Maxwell, 2004.
Çevre Hukuku Mevzuatı İçin Kaynak Linkler
Türk Hukuku, http://www.basbakanlik.gov.tr (Resmi Gazete’nin günlük
sayıları dahil olmak üzere tüm mevzuat taramaları arama motorlarından
yapılabilir.)
Türk Hukuku, http://www.rega.com.tr
Türk Hukuku, http://www.kazancı.com.tr
Avrupa
Topluluğu
Çevre
Mevzuatı
(İngilizce),
http://eurlex.europa.eu/JOIndex.do?ihmlang=en
Çevre Hukuku Alanında Uluslararası Sözleşmeler
http://www.cevre.org
http://www.yargitay.gov.tr
http://www.wcl.american.edu/environment/iel/treaty.cfm
Enviromental
Treaties
and
Research
Indicators
(ENTRI),
http://sedac.ciesin.org/entri/
Westlaw, HeinOnline ya da Lexis.Nexis veritabanlarına kütüphane aboneliği
sağlandığında uluslararası sözleşmelere ve içtihada ilişkin aramalar bu
kaynaklar üzerinden yapılabilecektir.
Çevre Hukuku Alanındaki İçtihat (Ulusal / Uluslararası)
Danıştay Kararları, www.danistay.gov.tr
Yargıtay Kararları, www.yargitay.gov.tr
İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi / European Court of Human Rights
(ECtHR), http://www.echr.coe.int/echr/
Avrupa Topluluğu Mahkemesi ve Avrupa Topluluğu İlk Derece Mahkemesi
(İngilizce), 17.6.1997 tarihinden itibaren başlayan kararlar için bkz.
http://curia.europa.eu/jurisp/cgi-bin/form.pl?lang=en ; 1954-2007 yılları
arasındaki İngilizce kararlar için bkz. http://eurlex.europa.eu/JURISIndex.do?ihmlang=en
BM İnsan Hakları Komitesi (İngilizce),
http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/FramePage/TypeJurisprudence?OpenD
ocument
Uluslararası Adalet Divanı, http://www.icj-cij.org/
İlgili Bakanlık / Kamusal Kurum, Kuruluş ve Birimler / Dernekler ve
Vakıflar
Çevre ve Orman Bakanlığı, http://www.cevreorman.gov.tr/
Çevresel
Etki
Değerlendirmesi
ve
Planlama
Genel
Müdürlüğü,
http://www.cedgm.gov.tr/
Özel Çevre Koruma Kurulu Başkanlığı, http://www.ockkb.gov.tr/TR/
Çevre Mühendisleri Odası, http://www.cmo.org.tr/yeni/index.php
Orman Mühendisleri Odası, www.ormuh.org/
TMMOB,
Türk
Mühendis
ve
Mimar
Odaları
Birliği,
http://www.tmmob.org.tr/
Avrupa Çevre Ajansı, www.eea.europa.eu/
Doğal Hayatı Koruma Derneği, http://www.dhkd.org/
WWF-Türkiye, http://www.wwf.org.tr/
TEMA, http://www.tema.org.tr/
TÜDAV, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, www.tudav.org/
DenizTemiz / Turmepa, http://www.turmepa.org.tr/
Türkiye Çevre Vakfı, http://www.cevre.org/
ÇEKÜL Vakfı, http://www.cekulvakfi.org.tr/
Greenpeace Türkiye, http://www.greenpeace.org.tr/
Anayasa Mahkemesi, http://www.anayasa.gov.tr
Danıştay, http://www.danistay.gov.tr