finans İşletmenin ihtiyaç duyduğu fonları en uygun koşullarla ele geçirme ve işletmede mevcut ve sağlanan fonların en etkili şekilde kullanımı ve değerlendirilmesini sağlama çabalarına yönelik işletmecilik fonksiyonudur. İşletmenin büyüklüğü finans işlevinin işletmedeki önemini azaltmamakta ancak örgütlenme bakımından farklılıklar getirmektedir. Finansal güvenliği ve karlılığı uzun dönemde dengeli bir şekilde sağlanmış olan işletme süreklilik amacına ulaşmış olur. Finans yöneticisinin görevleri Yeni finansman bölümleri kurmak Ürün maliyetlerini saptamak Muhasebe ilişkilerini geliştirmek Yatırım projelerine ilişkin mali raporlar hazırlamak Finans politikasını alt kademelere açıklamak Uygulamayı denetlemek Finansal yönetimin amaçları İşletmenin finansal güvenliğini sağlamak İşletmenin finansal karlılığını arttırmak İşletmenin gelişme içinde finansal denge ve sürekliliğini korumak Finansal yönetimin uzun dönemli hedefi; işletmenin piyasa değerini maksimize etmektir. Likidite sıkıntısına girmeyen, uzun dönemli ve istikrarlı gelişme dengesi kurarak karlı çalışan bir firmanın piyasa değerinin artması doğal bir sonuçtur. Finansal yapı= uzun vadeli borçlar+öz sermaye+kısa vadeli borçlar Sermaye yapısı= uzun vadeli borçlar+öz sermaye Sermaye İktisatta: üretilmiş üretim araçları İş adamına göre: bir girişimin başlaması ve yürütülebilmesi için gerekli tüm unsurlar Muhasebede: ödenmemiş sermaye düşüldükten sonra işletme sahiplerinin işletmeye tahsis ettikleri para ve diğer varlıklar Kaynağına göre sermaye Öz kaynak sermayesi Girişimci ve ortakların işletmeye tahsis ettikleri maddi ve maddi olmayan ekonomik değerlerdir. Faaliyet halindeki bir işletmede ise dağıtılmayarak işletmede bırakılan faaliyet karları ile yedekler de öz sermayedir. Dış kaynak sermayesi işletmenin borçlanma yoluyla işletme dışı kişi, kurum ve kuruluşlardan sağladığı sermayedir. Kullanış biçimine göre sermaye Sabit sermaye Şekil değiştirmeden olduğu gibi kalan ve birden fazla üretim dönemine katılarak yavaş yavaş tükenen sermaye unsurudur. Döner sermaye belirli bir faaliyet dönemine katılarak dönem sonunda piyasaya sürülen, tükenen ve şekil değiştiren sermaye unsurlarıdır. Döner sermaye unsurları Mamuller Yarı mamuller Hammaddeler Yardımcı maddeler Banka ve kasadaki paralar Kısa süreli alacaklar Alacak senetleri Peşin ödenmiş giderler İşletme sermayesi Üretilen mal ve hizmetler satılıp, karşılığı işletmeye dönünceye kadar, hammadde ve yarı mamul vb. satın alabilmek, işletme çalışanlarına ücret ödeyebilmek, kira giderlerini, sigorta giderlerini ödemek, taşıma, depolama reklam giderlerini karşılayabilmek için paraya ve krediye ihtiyaç vardır. Bu sermaye işletme sermayesidir. Dönen varlıklar -kısa vadeli borçlar =net çalışma sermayesi Döner varlıklardan kısa vadeli borçları çıkarınca kalan meblağ işletmeyi üretim faaliyeti sonucu elde edilen çıktılar paraya dönüştürülünceye kadar ayakta tutan sermayedir. Net işletme sermayesini arttıran nedenler: Faaliyet sonucu kar elde edilmesi ve amortisman fonları yoluyla, duran varlıkların işletme sermayesine dönüşmesi Nakit sermaye arttırımına gidilmesi Uzun süreli borç alınması Duran varlıkların satılması Net işletme sermayesini azaltan nedenler: Faaliyetler sonucu zarar edilmesi Kar payı ödenmesi veya sermaye azaltımına gidilmesi Uzun süreli borç ödenmesi Duran varlık satın alınması Dönem başı Dönem sonu Kasa 100 80 Alacak 80 90 Stok 120 140 Sabir varlık 250 300 Birikmiş amortisman 50 80 Sabit varlık 200 220 Aktif toplamı 500 530 Ticari kredi 120 110 Kısa süreli banka borcu 60 40 Ödenecek veri 40 35 Uzun vadeli borç 60 80 Ödenmiş sermaye 150 180 İhitiyatlar 30 50 Vergiden sonra net kar 40 35 Pasif toplamı 500 530 Geçen yılın karından 20 TL kar payı ödemesi yapıldığı bilinmektedir. Net işletme sermayesi değişim tablosunu oluşturun İşletme sermayesinde artışlar azalışlar Alacak 10 Stok 20 kasa 20 Ticari kredi 10 Banka borcu Ödenecek vergi 20 5 65 20 Net işletme sermayesi kaynakları kullanımları Net kar 35 Kar payı Amortisman 30 Sabit varlık 50 alımı Sermaye artışı 30 20 Uzun vadeli borç 20 115 70 Niteliklerine göre sermaye Maddi sermaye: Elle tutulup gözle görülebilen sermaye unsurları Arsa, bina, makine, alet, stok, nakit para Maddi olmayan sermaye: Şerefiye, patent, imtiyaz Sermaye maliyeti İşletmenin kullandığı fonların ortalama maliyetidir -Dış kaynak sermayesi maliyeti -Öz kaynak sermayesi maliyeti- Dağıtılmayan karların maliyeti Dış kaynak sermayesi maliyeti Borçlanma yolu ile elde edilen sermayedir. Öz kaynakların verimliliğini arttırmak için borçlanma yoluna giderler. Dış kaynak sermayesine ödenen faizler vergiden düşülür Dış kaynak sermayesi için ödenen faizlerle, bu sermayeyi sağlamak için yapılan harcamalar ve tahvillerde nominal değerle satış değeri arasındaki farkları dış kaynak sermayesi maliyetini oluşturur. -Öz kaynak sermayesi maliyeti Elde edilen kar / öz sermaye İmtiyazlı hisse senetleri Adi hisse senetleri Dağıtılmayan karlar İmtiyazlı hisse senetlerine şirket ana sözleşmesinde belirtilen sabit bir temettü oranı uygulanır. Bu hisse senetlerinin maliyeti bu temettü oranına göre belirlenir. Adi hisse sentlerinin maliyeti bu senetlere dağıtılan kar payının hisse senedinin değerine oranlanması ile elde edilen değerin, hisse senedinin değerinde meydana gelebilecek artış oranı ve ödenen kurumlar vergisi oranı ile düzeltilmesiyle elde edilir. Dağıtılmayan karlar, işletmenin olası zararlarını, aktif değer düşüşlerini karşılamak veya yeni yatırımları karşılamak gibi değişik amaçlarla elde edilen faaliyet karından işletme bünyesinde alıkoydukları yedek ve benzeri fonlardır. Bu fonların maliyeti hissedarların yararlanmadıkları yatırım olanaklarının karlılık oranları ile ölçülür. İşletmede tutulan fonların sağlayacağı gelir en az alternatif yatırımların karlılığı kadar olmalıdır ki hissedarlar fonların işletmede bırakılmasına razı olsun Kaynağına göre finansman türleri Öz kaynaklardan finansman Dış kaynaklardan finansman Oto finansman Öz kaynaklardan finansman İşletme sahiplerinden sağlanan finansman -işletmeye ortaklarca sağlanan fonların süresiz veya çok uzun süreli işletme emrine verilmiş olması -işletmeye bir maliyet getirmemesi -dış kaynak finansmanında sağlanan kolaylık Öz sermaye katkısını özendirmek için kar dağıtım garantisi Dış kaynaklardan finansman İşletme dışında borçlanma Sağlanan fonlar sürelerine uygun yerlerde değerlendirilmelidir. Eğer kısa süreli fonlar uzun süreli işlere bağlanırsa, ödeme zamanı geldiğinde işletme zorlukla karşılaşabilir. Dış kaynaklardan sağlanan finansmanın öz kaynakların verimini arttırmasının nedeni, borçlar karşılığı ödenen faizlerin gider olarak gösterilebilmesi ve vergi matrahından düşmesidir. Varlıkların kazanç oranı ile dış kaynakların faiz oranlarının eşit olduğu durumlarda borçlanmanın verimlilik etkisi sıfır, kazanç oranı faizlerden düşük ise etki negatif, kazanç oranı faizlerden yüksek ise etki pozitif olmalıdır. Ödeme sürelerine göre dış kaynaktan sağlanan fonlar Kısa vadeli borçlar: vadesi bir faaliyet dönemi ile sınırlı borçlar (1 yıl+<1 yıl) Döner sermaye Orta vadeli borçlar vadesi 1 ile 5 yıl arasında değişen borçlardır Sabit yatırım Uzun vadeli borçlar ise vadesi 5 yıldan fazla olan borçlardır Sabit yatırım Oto finansman İşletmenin faaliyetleri sonucu elde ettiği karların tümünün veya bir kısmının dağıtılmayarak işletmede alıkoyulması yoluyla sermaye ihtiyacının karşılanması Bu yönteme sermaye tedarikinde güçlüklerle karşılaşılması veya sermaye maliyetlerinin yüksek olduğu dönemde başvurulur Faiz yükü getirmemek Dış müdahale tehlikesi yaratmamak İşletmenin karlı ve verimli çalıştığını göstermek Sermaye piyasasına bağlı olmadan işletme içinden sağlanan bu fonların yöneticiler tarafından verimsiz ve rastgele yatırımlara yönelik kullanılma tehlikesi olması Dağıtılması durumunda kısmen veya tamamen piyasaya girerek, cari faiz hadlerinin düşmesine olumlu katkısı olabilecek karların işletmede alıkonulmasının sermaye piyasasını daraltıcı etki yapması Küçük hisselere sahip tasarruf sahiplerinin yıl sonlarında bekledikleri kar paylarını elde etmelerine engel olması. Süreye göre finansman türleri Uzun süreli finansman Kısa süreli finansman Uzun süreli finansman Sabit sermayeyi oluşturan varlıkların finansmanı süre ile sınırlandırılmamış öz kaynaklardan veya uzun vadeli kredilerle yapılmalıdır. Kısa süreli finansman İşletme faaliyetlerini sürdürürken farklı düzeylerde fon ihtiyacı ile karşılaşır Bunun nedeni dönüşümlerin her zaman aynı hızla gerçekleşmemesi ve daha çok üretilen ya da satın alınan malların satılmasının ritmik bir şekilde paraya çevrilememesidir. Üretim: nakit-üretim faktörü-yarı mamul-nakit Ticari: nakit-mal ve hizmetler-nakit Mal satılmış ve belli bir süre sonra parası tahsil edilecekse, bu ödeme süresi işletmenin ihtiyaçları ile uyumlu olmayabilir İhtiyaç ve ödeme süresi uyumlu olduğu halde müşteri ödemeyi zamanında yapmayabilir Sürenin kısalığıyla orantılı olarak maliyet uzun süreli finansmana göre daha düşüktür. Uzun süreli fonlara göre daha az maliyetlidir Daha kolay sağlanır Daha ekonomiktir İhtiyaç duyulmadığında geri ödenebilir Kısa süreli fon uzun süreli fon dengesi sağlanamamışsa işletme baskı altında kalabilir Sürenin kısa olması ödeme güçlüğü yaratabilir Finansman kaynakları Geleneksel finansman kaynakları -uzun süreli finansman kaynakları öz kaynaklardan uzun süreli finansman dış kaynaklardan uzun süreli finansman -kısa süreli finansman kaynakları Yeni finansman kaynakları -Finansal kiralama -faktoring -forfeting -Risk sermayesi Öz kaynaklardan uzun süreli finansman Ortakların kendi varlıklarından işletmeye tahsis ettiği varlıklar ile işletmenin faaliyeti sonucu yaratılan varlıklardan oluşur. Öz kaynaklarla uzun süreli finansman kaynakları: işletme sahibi+işletmenin kendisi Dış kaynaklardan uzun süreli finansman İşletme dışındaki kişi ve kuruluşlar Kamu işletmelerine uzun süreli kredi sağlayan kurumlar Özel işletmelere uzun süreli kredi sağlayan kurumlar Kısa süreli finansman kaynakları Kısa vadeli finansmanın sağlandığı piyasalara para piyasaları denir. Para piyasalarının özelliği işletmelere kısa süreli krediler vermesidir. Para piyasalarının başlıca kaynakları ticari bankalar ve borsalardır Finansal kiralama İşletmeler faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duydukları varlıkları satın almak yerine belirli dönemlerde sabit ödemeler yaparak, kiralama yoluyla elde ederler. Kiralama konusu olan varlığı ekonomik ömrünün önemli bir kısmı süresince kullanır Kiralama dönemi sonunda beldesiz olarak ya da nominal bir bedelle kiralanan varlığın kiracıya devri söz konusu olabilir. Firmanın ihtiyacı olan varlıklara yönelik yatırımın tamamı krediye bağlanarak taksit yapılabilmektedir. Kiralama için ödenen taksitler vergi matrahından düşüldüğünden vergi avantajı sağlanır Varlıkların teknolojik eskimesi sonucu doğabilecek riskler azaltılır Kiracı firma ek bir kredi hacmi elde eder. Kiralama sonunda kiralanan varlığı bedelsiz ya da nominal bir bedelle kiracı devir alabilir PAHALI BİR UZUN DÖNEMLİ FİNANSMAN FAKTORİNG Bir ürünün kredili satışından doğan satıcı firmanın alacak hakkının faktör adı verilen aracı bir kuruluşa devrini sağlayan bir finansman tekniği Sözleşme ile mal ya da hizmet satan firma kredili olarak yapacağı tüm satışları için faktoring kuruluşunun onayını alır. Faktör kuruluş bu onayı vermek için mal ya da hizmeti satın alan kuruluşla ilgili araştırma yapar, daha sonra alacaklar hesabını üstlenerek satıcı firmaya nakit ödeme yapar. Bu hesapla ilgili tüm muhasebe kayıtlarını tutar, alacakları tahsil eder, borçlunun mali güçlüğe düşüp borçlarını ödememesi durumunda ortaya çıkan kayıplara katlanır. Bu hizmetler karşılığında satıcı firmadan bir komisyon alır. FORFAİTİNG ürünün genellikle dış satımından doğan orta ve uzun dönemli bir alacak hakkının “forfaiter” denen bir aracı kuruluş tarafından üstlenilmesidir. Kısa vadeli satışlarda finansman, risk ve diğer hizmet problemlerini factoring yöntemi ile halleden satıcılar orta ve uzun vadeli ihracatları ile ilgili sorunlarını bu yöntemle giderir. İthalatçı güvenilir bir borçlu değilse forfaiter kendisine devredilecek alacağın bir bankaca garanti edilmesini isteyebilir. Alacak senetlerinin alınmasında vade sonuna kadar olan faizler peşin olarak senet bedelinden düşülerek net bedel ödenmekte satıcı vadeli satışlarını nakde dönüştürmektedir. Ödememe riskinin forfaiter’a yüklenmesi Orta vadede sabit faiz uygulaması nedeniyle faiz riski ortadan kalkmaktadır. Kolay, hızlı ve basit olup bürokrasi diğer finansman usullerine göre azdır Vadeden önce alacak peşin tahsil edilir. Risk sermayesi Gelişme potansiyeli olan küçük ve orta ölçekli girişimlerin sermaye ihtiyaçlarının desteklenmesi amacıyla büyük yatırımcılar ve finansal kuruluşlar tarafından sağlanan finansman imkanlarıdır. Yatırım projesi yeni, gelişmeye açık teknolojiler ve ürünleri kapsamalıdır. Risk sermayesini veren kuruluş alan girişimciyi değişik şekillerde kontrol altında tutmak isteyebilir Yatırım hisse senedi karşılığı yani ortaklık amaçlı olmalıdır. Finansal tablolar Bilanço Bir işletmenin belli bir tarihteki iktisadi ve mali yapısını gösteren bir tablodur. Aktif ve pasif olmak üzere iki kısımdan oluşur. Aktif: işletmenin varlıkları (sermayenin kullanılma şekli) Pasif: varlıkların sağlandıkları kaynaklar (sermayenin kaynağı) Aktif taraf: (varlık) Bilançonun düzenlendiği tarihte işletmenin elinde bulunan tüm iktisadi değerlerin özetidir. Döner değerler Sabit değerler Döner değerler Bir faaliyet döneminde şekil değiştiren değerler. Para Derhal paraya çevrilebilen tahviller Stoklar Peşin ödenmiş giderler Senetli veya senetsiz alacaklar Sabit değerler İşletme faaliyetlerinde bir yıldan daha uzun süre ve şekil değiştirmeden yer alan bina, makine, arazi, donanım gibi değerlerden oluşur. Maddi olmayan sabit gider: şerefiye, patent, marka Pasif taraf Kısa süreli Borçlar Uzun süreli borçlar öz sermaye aktif pasif Dönen varlıklar Kısa vadeli yabancı kaynaklar Kasa+banka Menkul kıymetler Kısa vadeli alacaklar Stoklar Kısa vadeli banka kredileri Kısa vadeli ticari borçlar Diğer K.V.Y.K Duran varlıklar Uzun vadeli yabancı kaynaklar Diğer Özkaynaklar ödenmiş sermaye Gelir tablosu Bir faaliyet dönemi içinde cereyan eden faaliyetlerin sonuçlarını gösteren tablodur. Satışlara ilişkin bilgiler Net satış=brüt satış-satış indirimi-satış iadeleri Satılan malların maliyetine ilişkin bilgiler Malların üretim maliyeti, satışa hazırlama ve satış masrafları Faaliyet giderlerine ilişkin bilgiler Alım, satım, yönetim fonksiyonlarının yerine getirilmelerinde katlanılan giderler Diğer gelir ve giderlere ilişkin bilgiler Normal faaliyetler dışında elde dilen gelirler (faiz, kar, kar payı..) ile işletmenin ana faaliyeti dışında meydana gelen giderler Kar veya zararla ilgili bilgiler Brüt kar= satış gelirleri-satılan malın maliyeti Fon akım tablosu İşletmenin fon planlamasında kullandıkları fon kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren tablodur Fon kaynakları: Faaliyet karı Amortisman Aktif değerlerde meydana gelen azalış Pasif değerlerdeki artış Fon kullanım yerleri: Zarar Aktif değerlerdeki artış Pasif değerlerdeki azalış Finansal analiz araçları Finansal tabloların analizinde kullanılan oranlar Başabaş analizi Fon akış analizi Finansal tabloların analizinde kullanılan oranlar Likiditeyi ölçen oranlar Faaliyet oranları Finansal yapı oranları Karlılık oranları Likiditeyi ölçen oranlar Likidite: bir işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme yeteneğinin ölçüsü Cari oran: İşletmenin döner varlıklarını paraya çevirebilme suretiyle kısa vadeli borçlarını ödeyebilme ölçüsüdür. Net çalışma sermayesi hakkında bilgi verir. Cari oran <1: likidite darlığı, net çalışma sermayesi hiç yok Cari oran=döner değerler/kısa vadeli borçlar Asit-test oranı=döner değerler-stoklar/kısa süreli borçlar Cari oranı yüksek olmakla beraber likidite oranı düşük olan bir işletme; cari oranı düşük, likidite oranı yüksek olan bir işletmeye oranla daha az likittir. “Cari oran ne kadar yüksekse o kadar iyidir” görüşü her zaman doğru değildir. Yüksek bir cari oran işletmenin gereksiz yere atıl varlıklar bulundurduğunu veya likiditesi düşük döner varlıklara sahip olduğunu gösterebilir. Stokların dönen varlıklar içinde likiditesi en düşük kalem olduğu varsayımıyla ve bazı durumlarda paraya çevrilmesinin çok uzun zaman alacağı düşüncesiyle kısa vadeli borç ödeyebilme gücünün göstergesi olarak asit test oran (likit oran) geliştirilmiştir. Faaliyet oranları Stokların dönme çabukluğu Stoklarla satış arasındaki ilişkiyi verir. Stokları dönme çabukluğunun artması daha az sermayenin stoklara bağlandığını dolayısıyla başarılı bir stok yönetimini ifade eder. Stokların dönme çabukluğunun normalin üstüne çıkması yetersiz stokla çalışıldığını ve üretimin zaman zaman kesilmeye uğrama olasılığının yüksekliğini gösterir. Satılan malların maliyeti/ortalama stok Faaliyet oranları Alacakların dönme çabukluğu alacakların ne kadar bir sürede paraya çevrileceğini gösterir. Satışlar / 1/2 (dönem sonu alacaklar+dönem başı alacaklar) Faaliyet oranları Sabit varlıkların dönme çabukluğu Satışlarla sabit değerler arasındaki orandır. İşletmenin aşırı yatırıma gidip gitmediğini ölçmede kullanılır. Finansal yapı oranları Borçların toplam varlıklara oranı İşletmenin toplam yatırımının yüzde kaçının borç fonlarla finanse edildiğini gösterir Borçların öz sermayeye oranı İşletmenin her bir birim borcuna karşılık ne kadar öz varlığı olduğunu gösterir TB / özsermaye<1 işletme borç baskısı altında Finansal yapı oranları Faizin kaç kere kazanıldığı oranı Faiz düşülmeden önceki gelir rakamı faize bölünerek hesaplanır Karlılık oranları Toplam varlıkların karlılığı Net kar /toplam net varlıklar Öz sermayenin karlılığı Net kar /öz sermaye tutarı Başabaş analizi İşletmenin değişken ve sabit maliyetleri ile karları arasındaki ilişkinin belirlenmesi Faaliyetlerin belli bir noktasında toplam gelirler toplam maliyetlere eşittir. Bu nokta işletmenin zarar etmemek için ne kadar mal veya hizmet satması gerektiğini gösterir. Grafik çizimi yoluyla başabaş noktası Matematiksel yöntemle başabaş noktası Satılacak ya da üretilecek mal miktarına göre: Satılacak mal miktarı=toplam satış giderleri/(birim satış fiyatı-birim değişken gider) Amaçlanan kar miktarına göre: Kar yönünden başabaş noktası=(amaçlanan kar+toplam sabit giderler)/(birim satış fiyatı-birim değişken gider) Kapasite yüzdesi başabaş noktası= Toplam sabit giderler/ (1-toplam değişken giderler/toplam satışlar)*işletmenin satış kapasitesi Başabaş noktası satış geliri=toplam sabit giderler/1-(toplam değişken giderler/toplam satış gelirler) BBN=toplam sabit maliyet/(fiyat-değişken maliyet) PQ=SM+DM(Q) Başabaş analizinde bir birim ürünün satışından sağlanan gelirin ne kadarının sabit maliyetleri karşılama yönünde katkı vereceğini de belirlemek mümkündür. Birim fiyattan birim başına değişken maliyetin düşülmesiyle birim başına katkı belirlenir C=P-VC BAŞABAŞ NOKTASINA KADAR BİR ÜRÜNDEN SAĞLANAN KATKININ TAMAMI SABİT MALİYETLERİN KARŞILANMASI İÇİN KULLANILIR. BU NOKTADAN SONRA KATKININ TAMAMI KARDIR. İşetme başabaş noktasından ne kadar yüksek bir üretim (satış) düzeyine sahipse o kadar emniyettedir. Yani satışlardaki küçük bir azalma ile zarara geçmesi söz konusu olmayacaktır. Satış düzeyi Q olan bir işletme için emniyet marjı (EM): EM=(Q-Qb)/Q sabit maliyetler=150 milyon TL Birim başına değişken maliyet=600000 TL P=1400000 TL PQ=SM+DMQ Q=BBN=187.5 50 milyon kar durumunda PQ-(SM+DMQ)= 50000000 Q=250 Katkı payı: C=P-DM=800000 EM=(250-187.5)/250 Başabaş analizi doğrusallık varsayımları İşletmenin üretim hacminden bağımsız olarak birim başına değişken gider sabit kalmaktadır. İşletmenin satış hacminden bağımsız olarak birim başına satış fiyatı sabit kalmaktadır. İşletme birden fazla mamul üretiyorsa her mamulun toplam üretim içindeki payı sabit kalmaktadır. Finansal planlama ve denetim Geleceğe dönük finansal analizlerdir. Bugünkü verilerden hareketle işetmenin gelecekteki finansal durumunu öngörme, tahmin etme işlemleri Uzun süreli planlama aracı: finansal plan Kısa süreli planlama aracı: bütçe Finansal plan türleri Olağan finansal planlar Özel finansal planlar Olağanüstü finansal planlar Olağan finansal planlar İşletmenin gelirleri ile giderlerini dengeleme amacını güden finansal plan, kredi alınmasında elde edilecek fonlarla, kredilerin ödenmesine bağlanacak tutarlı önceden belirleyen kredi planları; kredi planıyla birarada düşünülmesi gereken, ödeme araçlarının hareketlerini belirleyerek, işletme faaliyetleri sonucu ortaya çıkacak gelir ve gider kalemlerini karşılaştıran ve ödeme amaçlarını saptayan ödeme araçları planları Özel finansal planlar İşletmenin kuruluşları, genişletilmeleri, birleştirilmeleri, güçlendirilmeleri ve tasfiyeleri nedeniyle özel olarak ve bir defaya mahsus hazırlanan planlardır Olağanüstü finansal planlar Yatırım ve uzun süreli sermaye ihtiyacını kapsayan planlar Finansal denetim Gerçekleşen sonuçların önceden saptanmış standartlarla karşılaştırılması ve faaliyetlerin amaçlara uygun olup olmadığının ölçülmesidir. Planlanana göre ortaya çıkan farklara sapma denir. Finansal piyasalar Bir ekonomide fon fazlasını fon eksiği olan kesimlere aktarma işlerini düzenleyen sistem Para piyasaları Sermaye piyasaları Para piyasaları Bir veya bir yıldan az süreli fon alış verişlerinin yapıldığı piyasa kesimleri Ticari bankalar topladıkları fonları kredi adı altında ihtiyacı olan kesimlere aktarır. BDDK (Bankacılık düzenleme ve denetleme kurulu) Sermaye piyasaları Bir yıldan uzun süreli fon alışverişlerinin yapıldığı finansal piyasa kesimidir. Fon eksiğini sermaye piyasasından karşılamak isteyen kuruluşlar mevzuata uygun olarak bir menkul kıymet yatırım şirketi aracılığı ile halka menkul kıymet (hisse senedi, tahvil) arz ederek ihtiyaç duydukları fonları tedarik ederler. SPK (sermaye piyasası kurulu)