Koroner anjiyografi

SAĞLIK
Hayat kurtaran işlem:
Koroner anjiyografi
Kalp atardamarlarının görüntülenme yöntemi olan ‘koroner
anjiyografi’ hayat kurtarıyor. Özel TOBB ETÜ Hastanesi
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Savaş Çelebi, koroner anjiyografi ile elde
edilen görüntülerin hastaya uygulanacak tedavi stratejisinin
seçimi için temel belirleyici olduğunu söylüyor.
K
oroner anjiyografi kalp atardamarlarının (koroner arterler)
görüntülenme yöntemidir. Bu
yöntemle kalp damarlarında
darlık veya tam tıkanıklık olup olmadığı
tespit edilir. Koroner arterlerin görüntülenmesinde en güvenilir yöntemdir ve tanıda
altın standarttır.
Koroner anjiyografi aynı zamanda kalp
kapak hastalıkları ve kalbin pompa fonksiyonunun da değerlendirilmesini sağlar.
İşlem, kalp boşluklarının ve koroner arterlerin bir çeşit tıbbi boya maddesi (kontrast
madde) verilerek görüntülenmesi ve bu
esnada “X” ışınları kullanılarak hareketli film
çekilmesi esasına dayanır.
112
EKONOMİK FORUM
Tedavi stratejisini belirliyor
Özel TOBB ETÜ Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Savaş Çelebi de koroner anjiyografinin önemine dikkat çekerek, bu sayede elde
edilen görüntülerin hastaya uygulanacak
tedavi stratejisinin seçimi için temel belirleyici
olduğunu söylüyor.
Koroner anjiyografi yapılması kararını
hekimin verdiğini ifade eden Dr. Savaş Çelebi, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk
gibi şikayetlerinin damar tıkanıklığına bağlı
olduğu düşünüldüğünde uyguladığını kaydediyor.
Dr. Çelebi şöyle devam ediyor: “Hastanın
kanama bozukluğu veya böbrek fonksiyonlarında ciddi bozulma olması işleme engel
teşkil edebilmektedir. Hastanın kumadin gibi
kan sulandırıcı ilaç kullanması durumunda işlemden önce hekimin kontrolü altında
ilacın bırakılması gerekebilmektedir. Bunun
yanında, stent veya balon işlemi öncesi bazı
kan sulandırıcı ilaçları almanız gerekir.
İşlem öncesinde hasta aç olmalı
Koroner anjiyografi işlemi kateter laboratuarında yapılmaktadır. İşlem öncesinde
hastanın 8-12 saat aç olması gerekmektedir
(hasta düzenli kullandığı ilaçları doktorunun
bilgisi dahilinde az bir suyla alabilir). Hasta
kateter laboratuarına alınmadan önce gerek duyulursa sakinleştirici ilaç uygulaması
yapılabilir. Hasta kateter laboratuarına alınıp
anjiyografi masasına yatırıldıktan sonra anjiyografi yapılacak bölge steril tıbbi solüsyonlarla temizlenir ve hasta steril örtülerle
örtülerek işleme başlanır. Koroner anjiyografi
kasık veya bilek atardamarından yapılmaktadır. Koroner anjiyografi çoğunlukla ağrısız
veya çok az ağrılı gerçekleştirilen bir işlemdir.
Hangi atardamardan işlem yapılacağına karar
verildikten sonra bu bölge iğne ile uyuşturu-
lur. Bu sırada iğne batması hissedilir, uyuşma
sonrası başka ağrı hissetmezsiniz. Daha sonra
uyuşturulan yere plastik bir kılıf yerleştirilir. Bu
plastik cihaz içinden kateter dediğimiz küçük
borularla, koroner damarlarınıza boya maddesi vererek radyasyon altında damarlarınız
görünür hale getirilir.
İşlem yaklaşık 10-15 dakika kadar sürmektedir. Ancak atardamarların kıvrıntılı olması
veya hastaya daha önce koroner by-pass
cerrahisi yapılması gibi nedenler işlemin daha
uzun sürmesine neden olabilmektedir. İşlem
süresince hastanın kan basıncı ve kalp ritmi
monitörden takip edilmektedir. Ayrıca hastanın uyanık olması göğüs ağrısı ve genel
durumda olabilecek bozulmaların değerlendirilmesini kolaylaştırmaktadır. İşlem sonrası
plastik kılıf atardamardan geri çekilmekte
ve ardından atardamar üzerine bası yapılarak kanamanın durması sağlanmaktadır.
Kanamanın tekrarlamaması için sıkı bandaj
ve ağırlık uygulanarak yaklaşık 4-6 saat süresince hasta yatırılmaktadır. Bu süre sonrasında
kanama kontrolü yapılır ve sorun yoksa hasta
taburcu edilir. Hasta birkaç gün içinde normal
yaşamına dönebilir.”
Riski de var
Dr. Çelebi, koroner anjiyografinin genellikle sorunsuz tamamlanan bir işlem
olmakla beraber girişimsel bir işlem olması
nedeniyle işlem sırasında ve sonrasında
istenmeyen olayların meydana gelme riski
olduğunu da belirtiyor.
Dr. Çelebi bu riskleri ise şu şekilde aktarıyor: “Büyük komplikasyonlar olarak nitelendirilen ölüm riski ortalama %0.01; inme %0.1;
atardamar giriş yerinde cerrahi düzeltme
gerektiren zedelenme ise %0.2’dir. Çok nadiren koroner anjiyografi esnasında kullanılan
kontrast maddeye bağlı böbrek yetmezliği
gelişebilmektedir. Bu durum işlem öncesinde
böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda
normal böbrek fonksiyonuna sahip hastalara
kıyasla daha sık görülmektedir. Çoğunlukla
düzelmekle beraber nadiren kalıcı ve hemodiyaliz gerektiren böbrek yetmezliği de
gelişebilmektedir.
İlaç tedavisi uygulanıyor
Daha sık görülen küçük komplikasyonlar
ise geçici olup giriş yerinde kanama ya da
hematom, ritim bozuklukları, kullanılan kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon gelişmesi
olarak özetlenebilir. Nadiren vagal reaksiyon
Yılda 4 bin civarında
anjiyo, stent, balon
işlemi uyguluyoruz
“Hastanemizde 24 saat süresince acil
servis de dahil olmak üzere koroner
anjiyografi ve stent işlemi başarıyla
uygulanmaktadır. Stent ve balon sonrasında diş çekimi dahil çeşitli ameliyatlar erteleneceğinden bu konuları
işlem öncesi doktorunuzla konuşmanız
gerekmektedir. Kliniğimizde yılda yaklaşık 4000 civarında anjiyo-stent-balon
işlemi uygulanmaktadır.”
olarak nitelendirilen ve genellikle plastik kılıfın
atardamara girişi ya da atardamardan çekilmesi sırasında; bulantı, kusma hissi, soğuk
terleme, tansiyon düşmesi ve nabız yavaşlamasının görüldüğü bir tablo oluşabilir ancak
bu durum çoğunlukla kendiliğinden veya ilaç
tedavisiyle hızla düzelmektedir.”
Balon anjiyoplasti ve stent işlemi
Dr. Savaş Çelebi, koroner anjiyografi sonucunda kalp damarlarında darlık tespit edilen
hastalara eğer damar yapıları ve darlık özellikleri uygunsa aynı seansta işleme devam
edildiğini ve damarın açıldığını söylüyor. Dr.
Savaş Çelebi bu işlemi de şöyle anlatıyor: “Bu
damar açma işlemi koroner anjioplasti olarak
tanımlanmaktadır ve balon anjioplasti ile
stent işlemlerini içermektedir. Koroner anjioplasti kardiyak kateterizasyon laboratuarında,
anjiyografi işleminde kullanılan kateterlere
benzer yapıda olan özel kateterler kullanılarak
yapılır. Koroner anjiyografiyi takiben balon
anjioplasti kateterleri kasık veya bilek atardamarındaki koroner anjiografide yerleştirilmiş
olan kılıf içinden kalp damarlarına gönderilir.
Darlık bölgesinde özel tasarlanmış balonun
kontrollü olarak şişirilmesi ile darlık genişletilir.
Ardından açılan damarda daha iyi bir kan akımı sağlamak ve tekrar daralmayı engellemek
için koroner stent olarak tanımlanan çelik tel
kafes darlık bölgesinde damar iç duvarına
yerleştirilir. Daralmış bölgenin uzunluğuna
göre bir veya daha fazla stent gerekebilir.
Koroner anjioplasti işlemi By-pass ameliyatı
gereksinimini önemli oranda azaltmıştır.
Başarı oranı % 70-98
Balon ve stent uygulamasında başarı oranı % 70-98 arasındadır. Altı aylık süreç içinde
% 20-30 olasılıkla stent içinde tekrar daralma
olabilmektedir. Yeni kullanıma giren ilaç kaplı
stentlerde bu oran % 3-10 aralığına inmiştir. Stent içinde daralma olması durumunda
tekrar balon veya stent uygulanabilmektedir.
Koroner anjioplasti işleminin komplikasyonları
koroner anjiyografi komplikasyonlarına benzerdir. Ancak ek olarak işlem sırasında değişen
derecelerde göğüs ağrısı, stentin ani tıkanması veya çok nadiren miyokard infarktüsü gelişme riski vardır. Stent-balon işlemi yapılırsa bir
gece hastanede yatarak takip edilirsiniz, eğer
damarlarınız normal çıkmışsa 7-8 saat sonra
taburcu olabilirsiniz. İşlem süresi damar tıkanıklığı varlığı ve tıkanıklık sayısı gibi faktörlere
bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.”
EKONOMİK FORUM
113