H.L.A. HART

H.L.A.
HART
H.L.A. HART
1907-1992 yılları arasında yaşamış Oxford Hukuk
Felsefesi Profesörü , hem analitik pozitivizmin
(Bentham ve Austin) ilerleten argümanlarıyla hem de
Dworkin ve Fuller ile girdiği esaslı tartışmalarla 20.
yüzyılın en kuvvetli yazarlarından biridir.
HUKUK
VS.
AHLAK
 Bir davranışın ahlaka aykırı olması hukuken cezalandırılması için
yeterli midir?
 Hukuk aracılığıyla ahlak dayatmak ahlaki midir?
 Hukukun zarar verici eylemleri yasaklamak gibi bir işlevinin olması
onu ahlakla özdeş yapmaz.
 Hukuk asgari olarak bireysel özgürlüğü temin etmelidir.
HUKUK KAVRAMI
Hukuki geçerlilik hukuk sisteminin normatif
karakterinin resmi görevlilerce benimsenmesine
dayanır.
Bu sistem iki farklı kural türüyle karakterize edilir.
Birincil ve İkincil Kurallar.
Birincil Kurallar: Hukuk sisteminin
muhataplarının davranışlarıyla ilgilenen kurallardır.
BİRİNCİL KURALLAR
Bunlar ödev yükleyici temel hukuk kurallarıdır.
İnsanların yapmaları ve yapmamaları gerekenleri
belirterek toplumun üyeleleri tarafından uyulması
gereken yükümlülükleri gösterirler.
Ceza hukuku, haksız fiil vb. bunun örnekleridir.
BİRİNCİL KURALLAR
Pozitif: vergini öde
Negatif: adam öldürme!
İKINCIL KURALLAR
İkincil Kurallar: Birincil kuralların
konulması, değiştirilmesi ve hukuki
uyuşmazlıkların çözümüyle ilgilidir.
İKINCIL KURALLAR
 1. Tanıma kuralı
 2. Değiştirme kuralı

A. Kamusal B. Özel
 3. Muhakeme kuralı
TANIMA KURALI
 Tanıma kuralı , yasaları geçerli kılan hüküm ve koşulları içerdiği için
hukuksal değerlendirmede önem taşır. Tanıma kuralına «Britanya’da
herkesin kabul ettiği tanıma kuralı, parlamentonun yasa biçiminde
beyan ettiği her şeyin yasa olması» örnek olarak verilir.
TANIMA KURALI
Diğer bütün kuralların varlığını ve geçerliliğini
sağlayan kuraldır.
Hukuk kuralı olanla olmayan tanıma kuralına
bakılarak anlaşılır.
DEĞIŞTIRME KURALLARI
 Birincil kuralların değiştirilmesinde istifade edilen kurallar.
 Özel değiştirme kuralları: sözleşme hukukundaki kişilere
özel yetki veren kurallar.
 Kamusal değiştirme kuralları: resmi organlara yetki veren
kurallar.
KARAR VERME KURALLARI
Uyuşmazlık durumunda mahkemenin
çözüm için takip edeceği kurallar.
AUSTIN’E ELEŞTIRILERI
Emir teorisi (Austin) hukuku sadece zora
dayalı bir fenomen olarak ele alırken
insanların ona meşru buldukları için de
uydukları gerçeğini ıskalıyordu.
AUSTIN’E ELEŞTIRILERI
 Zorunluluk ve sorumluluk ayrılmalıdır. Emir teorisi sadece
zorunluluğa odaklanarak insanların hukuk tesiri altında belirli
bir şekilde davranma ödevi altında hissetmesini dikkate
almamaktadır.
 Bir hukuk sisteminin anlaşılması için dahili bir bakış açısıyla
hukuk ajanlarının anlayışlarını bilmeyi gerektirir.
AUSTIN’E ELEŞTIRILERI
Austin’in
egemenlik
tarifi
sorunludur.
Bir
topluluğun geleneksel olarak kendisine itaat ettiği
güç ifadesi hem insanların neden itaat ettiğini
dikkate almaması hem de hukuk yaratımına dair
hukuksal bir içerik sunmaması nedeniyle yeterli
değildir.
AUSTIN’E ELEŞTIRILERI
Yasaların
devamlılığı
egemenin
değişiminden
sonra açıkça karşı çıkmaması halinde kabul ettiği
yönündeki bir varsayımdan ziyade neyin yasa
olduğunu söyleyen bir kuralla açıklanmalıdır.
AUSTIN’E ELEŞTIRILERI
 Austin tüm yasaları aynı türden görerek de hata yapmıştır. Yasalar
sadece buyruk değildir. Kimi zaman yetki de verir gibi.
HART’A ELEŞTİRİLER
 Dworkin birincil ve ikincil kurallardan oluşan hukuk tanımını
ilkelere yer vermediği için eleştirir.
 Fuller, pozitivizme sadakat adına Nazi uygulamalarını dahi hukuk
olarak kabul etmekle eleştirir.