D NAM K 3.kanun: Etki-tepki Prensibi: Dinamik: Hareketi ve bu hareketi meydana getiren kuvveti birlikte inceleyen mekanik bölümüne denir. Kuvvetin harekete etkisini anlatan matematik ba lantılara, Herhangi bir cisim ba ka bir cisme etkiyince, ikinci cisim de birinciye aynı do rultuda, zıt yönde ve e it iddette bir tepki gösterir. Newton'un hareket kanunları denir. Newton'un hareket kanunları : I : Eylemsizlik Prensibi II : Kütlenin Tanımı (Temel Prensibi ) III: Etki-Tepki Prensibi 1.kanun: Eylemsizlik prensibi: Bir cismin durumunu koruma iste ine denir. Cisim duruyorsa durgunlu unu, hareket ediyorsa hareketlili ini devam ettirme iste ine eylemsizlik denir. F1 = - F2 Örne in , ekildeki sistem F kuvvetiyle ok yönünde itilirse, büyük cisim küçük cisme bir kuvvet uygular. Aynı büyüklükteki tepki kuvvetini de küçük cisimden görür. Uyarılar: 1. Bir sistemdeki tüm cisimlerin ivmeleri e it büyüklükte ise dinami in temel ilkesi uygulanır. Fnet ( sistem ) = m sistem .a Fnet = 0 ise; Cisim sonsuza kadar durur. 2. Bir sistemde cisimlerin ivmeleri büyüklükleri farklı olabilir. Bu durumda dinami in temel prensibi cisimlere ayrı ayrı uygulanır. SÜRTÜNME KUVVET Sürtünme kuvveti cismin alt yüzeyi ile hareket etti i ortamın yüzeyi arasında olu an ve daima cismin hareketini engellemek isteyen kuvvettir. Özellikler: Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeyin büyüklü üne ba lı de ildir. Fnet = 0 Cisim sabit hızla yoluna devam eder. 2.Kanun: Temel Prensibi: Sürtünen yüzeyin büyüklü üne ba lı de ildir. Bir cisme uygulanan kuvvet ile kazandırdı ı ivme arasında sabit bir oran vardır. Bu orana cismin kütlesi denir. Sürtünme kuvveti her zaman hareket yönüne zıt yöndedir. F 2F 3F = = = sabit = m a 2a 3a Fnet = m.a Kuvvet ile ivme aynı yönlüdür. Sürtünme kuvveti cismin kütlesine ba lıdır. k: sürtünme katsayısıdır. ( 0 < k < 1 ) Bir cismi hareket ettirebilmek için en az sürtünme kuvveti kadar kuvvet uygulanmalıdır. Eylemsizlik kuvveti: vmeli hareket yapan araçlar içindeki cisimlere aracın ivmesi ile ters yönde bir kuvvet etki ediyormu gibi olur. Bu kuvvete eylemsizlik kuvveti denir. Bu kuvvet sorular araca göre soruldu unda kullanılır. Yere göre soruldu unda böyle bir kuvvet yoktur. ASANSÖR 1.) A a ı do ru hızlanıyor. T = m.g – m.a Özel durum 1: 2.) A a ı do ru yava lıyor. T = m.g + m.a 1. Sürtünme yoksa cisim dü er. 2. Fey > Fsür ise cismin ivmesi; a= Fey − Fsür m1 3. Fsür > F ey ise cisim m2 kütleli cisimle aynı ivmeyle hareket eder. Bu ivme; a= 3.) Yukarı do ru hızlanıyor. T = m.g + m.a F m1 + m 2 4.) Yukarı do ru yava lıyor. Özel durum 2: Üst üste olan iki cisimden üsttekine kuvvet uygulanırsa: 1. Fs > F ise sistem ortak hareket eder. m1 ve m2 ‘nin ivmesi aynı olur. F a= m1 + m 2 T = m.g – m.a 5.) Yukarı do ru sabit hızla T = m.g 2. F = Fsür olursa sistem yine ortak hareket eder. 3. F > Fsür olursa m1 ve m2 kütleli cisimlerin ivmeleri ayrı ayrı hesaplanıp kar ıla tırılması gerekir. 6.) A a ı do ru sabit hızla a) a2 = a1 yada a2 > a1 ise cisimler ortak hareket eder ve ivmeleri; a= F m1 + m 2 b) a1 > a2 ise cisimler ayrı ayrı hareket eder. T = m.g Özel durumlar: N = G = m.g Fs = k.m.g N=F+G Fs = k.( F + G ) N = G – Fy N = m.g.cos Fs = k. ( G – Fy ) Fs = k.m.g.cos