Eklemler

Yrd. Doç. Dr. İpek EROĞLU KOLAYİŞ
 Kemiklerin birbirleriyle yaptıkları fonksiyonel
bağlantılara eklem (articulatio=junctura) denir.
 Eklemler kemiklerle beraber hareket sisteminin
pasif elemanlarıdır. Kaslar aracılığıyla oluşturulan
kuvvetin, kasın yapıştığı kemik parçasını hareket
geçirebilmesi için bu kemik parçalarının bir veya
birkaç eklemi kat etmesi gerekmektedir.
 Eklemlerin yapı ve işlevleri arasında çok sıkı bağlantı
vardır. Eklemi oluşturan komşu kemiklerin durumu, eklem
yüzeyinin şekli ve eklemin yapısına katılan dokuların
özelliği eklemin görevine göre ayarlanmıştır.
 Yapılarına ve hareket kabiliyetlerine göre eklemler 3
grupta sınıflandırılır:
 Articulationes fibrosae
 Articulationes cartilaginea
 Articulationes synoviales
 I-Articulationes fibrosae (Oynamaz
Eklem) Eklem
yapan kemikler arasında boşluk yoktur. Eklem aralığı,
eklem kapsülü veya snovial sıvı vb. bulunmaz.
Kemikler arasında bağ dokusu bulunur ve hareket çok
kısıtlıdır.
 Değişik alt grupları vardır:
 Syndesmosis (Ligamentous)
 Sutura (Dikişsi eklem, Fibrous)
 Gomphosis
 II-Articulationes cartilaginea (Yarı Oynar Eklem)
Eklem yapan kemikler arasında boşluk yoktur fakat
kıkırdak dokusu bulunur. Bu eklemlerin bazısı ileri
yaşlarda kemikleşebilir. Sınırlı olarak hareket ederler.
 synchondrosis sternocostalis
 symphysis vertebrales
 III-Articulationes synoviales (Oynar Eklem); Kol ve
bacaklarda olduğu gibi hareket yeteneği fazla olan
eklemlerdir.
 Capsula articularis, ligamenta articulares
 Cavitas articularis
 Facies articularis-cartilago articularis)
 Membrana synovialis ve synovia
 Suture (Fibrous, Dikişsi
Eklem)
 Kemikler birbirine çok
küçük bağlarla
bağlanmıştır
 Sadece kafa tasında
Syndemoses
(Ligamentous)
Kemikler
ligamentlerle
bağlanmıştır
Örnek:
- tibio-fibular
ligament,
- interosseous
membrane of
radius/ulna
- Coracoacromial
bağlantı
 Gomphoses
 Peg in socket joint
(Vida/yuva ilişkisi)
 Sadece dişlerde

Synchondrosis

Hiyelin cartilage
yapılı kemikler

Epifiz büyüme
bölümleri

Sternumun
costalarla yaptığı
eklem

Symphyses

Kemiklerin
Fibro-cartilage
yapısı

Pubic symphysis

Intervertebral
disc
 Vücutta en çok görülen eklem türüdür.
 En hareketli eklemlerdir.
 Hiyelinli Cartilage yapı ile kaplanmış eklem yüzeyleri
vardır.
 Eklem bağ dokusu ile sarılı bir eklem kapsülüne
sahiptir.
 Sinovyal sıvı eklem kapsülünü yağlar.
 Bazılarında meniscus ya da eklem disc’leri yer alır.
 Plane joints-Arthroidal-Düz
eklemler
 intercarpal joints
 Menteşe-Gynglimus-
Eklemler;
 Dirsek, Ayak Bileği, inter-
phalangeal
 Pivot joints-Dingil
Eklem-Trocoid
 radio-ulnar joint
 Condyloid joints-Oval
Eklem (egg into oval) metacarpo-phalangeal
 Eyersi Eklem-Sellaris
 carpo-metacarpal joint
of thumb
 Küre çukur eklem-
Spheroidal
 Kalça ve omuz
 Eklem türü yapılacak
hareketin yönü ve açısını
etkileyen en önemli
faktörlerden bir
tanesidir.
Eklem tipleri:
1-Spheroidea; 2-Ellipsoidea; 3-Sellaris; 4-Gingylimus; 5-Trachoidea

 Bursa, bir eklemi ya da kemiği kaplayan yumuşak
dokunun üzerinde oluşan içi sıvı dolu bir keseciktir.
İki tür bursa vardır. Birinci gruptakiler (anatomik bursa) kas kirişlerinin kemiklere ya
da eklemlere yaslandıkları yerlerdeki sürtünmeyi engelleyen, içi sıvı dolu çok küçük
keseciklerdir. Diz ekleminin çevresindeki kemiklerde bu bursalardan 15 tane vardır.
İkinci türdeki bursalar, bir kemik üstündeki yumuşak dokunun sürekli sürtünme ya da
yaralanma sonuunda ortaya çıkarlar. Sözgelimi, her gün sert bir zeminde saatlerce
oturan birinin, kalça kemikleri üstünde oluşan bursalar bu türdendir.
 Eklem stabilitesi; yer değiştirmeye karşı direnç olarak
tanımlanabilir.
 Vücudumuzdaki eklemlerin kuvvet ve stabilitesi farklı
farklıdır. Örneğin kalça ve dirsek eklemi belirin derecede
stabil iken omuz ve diz eklemi daha az stabil olup
sakatlanma riski daha fazladır. Omuzda stabilitienin kaybı
oranında hareketlilik kazanırken kalçada stabilite uğruna
hareketlilikten vaz geçilmiştir.
 Fascia ve deri; Kasları bir kılıf halinde saran fibröz bağ dokusudur.
Eklemi destekler
 Atmosfer basıncı; Eklemde çıkıkların önlenmesinde önemli bir
faktördür. Kalça ekleminde bütün kas ve ligamentler arındırılsa bile
atmosfer basıncı femuru yerinde tutabildiği halde, ligamentleri
sağlam bir kalça eklemine bir delik açılarak eklem içi ve dışı
atmosfer basıncı denk hale getirilirse femurun kolayca yerinden
ayrıldığı görülür.
 Kemik yüzeyi; Omuz ve kalça eklemleri sphreoid cins oldukları
halde stabilitelerinde farklılık vardır. Kalça ekleminde asetabulum
çukurunun derinliği nedeni ile eklemin kemik yapısı yer
değiştirmeye karşı belirgin bir koruma sağlar.
 Eklem stabilitesi beş faktöre bağlıdır
 Eklem ligamentleri; Kuvvetli, esnek strese dirençli, biraz elastik, yuvarlak
kordon benzersi fibroz dokulardır. Normal sınırı aşan hareketlerin kontrol
edilmesi ve engellenmesi görevidir. Ligamentin bir kez aşırı gerilmesi onun
eklem stabilitesini sürdürmedeki yararlı etkisini azaltır.
 Kas gerimi: Örneğin omuz eklemi.. Buradaki kaslar oldukça
kuvvetli olup omuz eklemini katederler. Buradaki altı kastan dördü
rotator cuff olarak adlandırılır ve kısmen eklemin stabilizasyonunda
rol oynar.
 Eklem hareketini sınırlayan engeller yumuşak ve sert
dokulardır. Bir kişideki bütün eklemler aynı ölçüde
hareket
 Plana Tipi Eklemler
 Hinge (Menteşe) Eklemler: Dirsek, Ayak Bileği,





inter-phalangeal
Pivot joints--radio-ulnar joint
Condyloid joints (egg into oval)--metacarpophalangeal eklemler
Saddle (Eyersi) eklem: carpo-metacarpal eklem
(aya)
Ball-and-socket (sferoid) eklem: omuz ve kalça
Eklem türü yapılacak hareketin yönü ve açısını
etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesidir.