Yaşam Boyu Öğrenme

Cenk Tuncay
Yaşam Boyu Öğrenme Nedir?
 Yeni bilgi kazanma ve asla kaybedilmeyen
bilgi anlamına gelir.
 Yaşam Boyu Öğrenme birşeyler yaratma ve
dünyadaki güzelliklerin farkına varma
demektir.
 Yaşam Boyu Öğrenme örgün eğitimi (okullar ve
üniversitelerde) ve yaygın eğitim (iş basında)
kapsamındadır. Bireyim tüm yaşam boyunca kişilik sosyal ve
mesleki alandaki gelişimini amaçlayan bir kavramdır.
 Yaşam Boyu Öğrenme evde okulda işyerlerinde iletişim
araçları ile bireyin her alanda gelişimini sağlar.
 Yaşam Boyu Öğrenme ilkesi, öğrenme yanlızca okulda
gerçekleşmez evde, müzede, kütüphanede vb yerlede devam
eder. Öğretmenlerin yanında anne baba arkadaslar vb.
Kişiler yeterli becerileri kazandıramaz okullar ve eğitim
kurumları bireyi yaşamboyu öğrenen olarak yetiştirmelidir.
Yaşam Boyu Öğrenme Becerileri:
 Yaşam boyu öğrenen ne öğrenmesine karar vermelidir.
 Örgün ve yaygın tüm öğrenme olanaklarından
yararlanarak yaşam boyu öğrenmeyi sürdürebilmek
için becerilerinin geliştirmesi gerekir.
 Bu beceriler:
1.Temel beceriler:
 Okuma yazma matematik ve dinleme becerileri:
 Kavrayarak okuma: Bireyler mesleki gelişimleri takip
etmeli ve kitap, dergi gb materyallerden
yararlanmalıdır. ilgili ve ilgisiz bilgileri ayırt etmeli ve
önemli noktaları saptamalıdır.
 Temel sayı becerileri: sayıları anlama ve yorumlama
yeteneğidir.
 İletişim: Sözlü ve yazılı iletişim kurma yeteneği ile
grafik yorumlama yeteneğidir. Yazdığı yada soylemek
istediği mesajı organize etmeyen ve karşısındakine
soylediğini aktaramayan bireyler iş ve kişisel
yaşamlarında fazla başarılı olamazlar.
 Bilgi teknolojileri: bilgisayar ve diğer bilgi teknoloji
kaynakları kullanma yetenegidir. Çağımız bilgi çağı
olduğu için hangi meslekte olursa olsun her bireyin
bilgi teknolojileri becerilerine sahip olması
gerekmektedir.
 Kendi performansını geliştirme: Bilgiyi seçme,
kullanma ve depolama yeteneğidir.
 Etkili öğrenmek için geniş repertuara sahip
olmak: Birey farklı bilgileri öğrenmek ve farklı
stratejiler geliştirip uygulaya bilmelidir.
 Değişen dünyaya nasıl uyum sağlayacağını bilme:
2.Düşünme becerileri:
 Problem çözme ve eleştirel düşünme yeteneği:
 Bireyler yaşamında karşılaştıkları problemleri
çözemek için gerekli bilgiyi kullanabilmeli,
karmaşık bilgileri daha küçük ve yönetilebilir
biçime getirmelidir.
 Yeni fikirler yaratarakbilmelidir. Bu fikir ve
yöntemleri değerlendirebilmelidir.
3. Kişisel özellikler
Sorumluluk alabilme ve başka kişilerle iletişim
kurabilme,
 Diğer bireylerle işbirliği yapabilme ve birlikte
çalışabilme yeteneği:Bireyler iş yaşamında diğer
bireylerle birlikte yaşamayı, saygılı olmayı, etkili iletişim
kurmayı, dinlemeyi ve sorumlulukarını yerine getirmeyi
öğrenmelidir.
Yaşam Boyu öğrenmenin ve geleneksel öğrenme ile
karşılaştırılması:
Geleneksel Eğitim Modeli
Yaşam Boyu Öğrenme
Modeli
İlköğretimden
yükseköğretime kadar tüm
eğitim basamaklarını
kapsamaktadır
Yaşam süresince okuldaki, iş
ortamındaki ve emeklilikteki
öğrenmeleri kapsar
Bilginin kazanımı ve tekrar
edilmesi
Bilginin kazanımı ve gerçek
yaşamda uygulanması
Eğitim programlarının
Çoğunlukla eğitim programı dışındaki bir çok kaynağı da
temelli
içermekte
Öğrenme sorumluluğunu
öğrenene yükler
Geleneksel Eğitim Modeli
Yaşam Boyu Öğrenme
Modeli
Formal eğitim kurumlarında Teknoloji destekli esnek
öğrenme ortamları
Gereksinimleri karşılamaya
yönelik
Öğrenene yönelik
Sınırlı öğrenme olanakları
Zengin öğrenme olanakları
Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri
Yaşam Boyu öğrenme 3 öğeye dayalıdır.
1.Süreklilik: Bireylerin eğitimsel ve kişiliklerindeki
değişimler gençliğinde aldığı eğitim tarafından
gerçekleşmektedir.
Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri
2.Yaratıcılık: Bireyin değişikliklere uyum sağlaması
için kendi potansiyellerini fark etmeleri ve
yaratıcılıklarını geliştirmesi gerekmektedir.
Öğrenciler beceriler geliştirmek, bilgileri
uygulamak ve yeni bilgiler yaratmakla yaratıcılık
sağlanabilir.
Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri
3.Kendi Kendine Öğrenme:
Yaşam boyu öğrenmenin en önemli öğesi kendi
kendine öğrenme becerisini geliştirmiş bireylerdir.
Okullar yaşam boyu öğrenme becerileri(problem
saptama karar verme vb.) ve tutumları kazandırma
sorumluluğunu üstlenmiştir. Öğrenciler kendi
seçdikleri becerilerle daha anlamlı öğrenebilirler.
Yaşamboyu öğrenmenin temel
özellikleri:
Bir toplumun yaşam boyu felsefesini uygulamaya
koyabilmesi için geleneksel eğitim sisteminde
değişiklikler yapması, yaşamboyu öğrenme için
gerekli becerileri kazandırması ve kurumlar arası iş
birliğini desteklemesi gerekmektedir.
Yaşam boyu öğrenmeyi gerçekleştirmek için temel
özellikleri uygulamak gerekir.
Yaşamboyu öğrenmenin temel özellikleri:
1.Bütünlük:Eğitim evde,işyerinde, boş zaman ve
sosyal etkinlikler sırasında da gerçekleşir
2Entegrasyon: Birey eğitimine herhangi bir noktadan
başlayabilmesi ve sürdüre bilmesidir.
3.Uygunluk:Program ve öğretmen eğitime uygun
olmalıdır.
4.Demokratiklik:Toplumun bütün öğeleri eğitim
olanağına sahiptir.
5.Çeşitlilik: Örgün ve yaygın eğitimi kapsar.
6.Öğrenme ve yaşam kalitesi: insan potansiyelini en
üst seviyeye kadar geliştirmek.
Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:
Teknolojiye etkisi:
Kaplolu yayınlar, uydu iletişimi, telekonferanslar ve
bilgisayar destekli eğitim daha fazla bireyin
eğitimden yararlanmasına yardımcı olmaktadır.
Yaşam boyu eğitimde önemli rol oynayan bu
öğretim araçları bireylerin evinden iş yerinden
ayrılmadan yeni bilgiler öğrenmesine olanak
sağlamaktadır.
Özellikle bilgisayar destekli eğitimde bireyler kendi
ilerlemelerini görmelerine ve hatalarını
düzeltmesine olanak sunar
Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:
Okullara etkisi:
Yaşamboyu öğrenmeyi geliştirmede en önemli rol
okullardadır. Okullar öğrencileri örgün ve yaygın
eğitim yoluyla eğitimlerini sürdürebilmeleri için
hazırlamaktır.
Öğrencilere farklı yollardan öğrenme fırsatlarını
vermek için okul programlarının güncelleştirilmesi
ve esnek bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir.
Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:
Örgün eğitime etkisi:
Zorunlu eğitim yaşam boyu eğitimin temelidir. Bu
dönem iki temel özelliğe sahiptir.
Daha ileri öğrenmeler için temel oluşturma ve
öğrenmeye güdülenmenin devamını sağlamaktır .
Okulların yaşam boyu öğrenmeye temel olabilmesi
için öğrencilerin kendi eğitimlerine ve planlamaya
etkin biçimde katılmaları gerekmektedir.
Zorunlu eğitim dönemi, yaşam boyu öğrenmeyi
sağlaycak öğrenme becerilerini kazandırmayı
içermektedir.
Geleneksel okulların öğrenme süreçleri yetişkin
öğrenenlerin ihtiyaçlarını karşılamada yetersizdir.
Yaşam boyu öğrenimin uygulanması için okullarda
değişimi kaçınılmaz kılmaktadır. Pek çok kurum
çalışan yetişkinlere yarı zamanlı, akşamları yada
yaz kursları düzenlemektedir.
Yükseköğretim kurumları gibi ilk ve orta öğretim
kurumları da programlarında esnek zmanlamaya
gidebilir. Örneğin Brezilyada orta son sınıf
öğrencilerin %60’ı akşam derslerine katılarak
eğitimlerine devam etmektedir.
Bazı ülkelerde eğitim kurumları daha geniş bir yaş
gurubuna hitap ederek yaşam boyu öğrenme fırsatı
sunmaktadır. Örneğin öğrentmen yetiştiren bir
fakülteye 14 yaşından 60 yasına kadar başvuru
yapılabilmektedir.
Kültür Sanata etkişi:
Okullar ve diğer eğitim kurumları sanat ve kültür
etkinlikleri ile öğrencilerin öğrenme sürecine daha
aktif sağlamaktadır. Ayrıca bu etkinlikler din ve ırk
ayrımı yapmaksızın toplumdaki uyumu en iyi
şekilde sağlamaktadır.
Bireyin toplum ile olan ilişkilerini olumlu yönde
etkiler ve yaşam boyu öğrenme becerilerinin
kazanılmasında katkıda bulunur.
Aile’yi etkisi:
Aileler öğretme-öğrenme yaklaşımları ve program
hakkında bilgi sahibi oldukarında öğrenme süreci
daha iyi desteklenebilir.
Yaşam boyu öğrenmeyi destekleyen aile özellikler:
1. Öğretmenlerle sık sık iletişim kurma,
2. Aile üyelerinin birbirini desteklemesi,
3. Başarının anahtarı sıkı çalışma olduğunu kavrama,
Yaşamboyu öğrenme uygulamaları:
Teknoloji pek çok sektörü yenilemektedir böylece
tüm meslek alanlarında değişiklikler yaratmıştır.
Eğitim yeni talepleri karşılayabilmektedir. Bu
nedenle temel eğitim anlayışı çalişan bireyler için
yeniden eğitim söz konusudur.
Avrupadaki pek çok kuruluş elemanlarını eğitmekte
hatta eğitim bölümleri kurmaktadır.
Yöneticiler kendilerini yetiştirmek için yüksek lisans
çalışmaları yaptıkları görülmektedir.
Yaşamboyu öğrenme uygulamaları:
Yaşam boyu çalışmalarına ağırlık veren ülkelerden
olan japonya bu uygulamalara son derece önem
vermektedir. 1990 yılında Yaşam boyu öğreniminin
gelişimini amaçlayan bir kanun hazırlamışıtr.
Bu kanuna göre ilk ve ortaokulların programları
yaşam boyu öğrenme ilkelerine uygun olacak
biçimde değiştirilmiştir.
Eğitim sürecinde şu noktalar vurgulanmıştır.
1. Öğrenci merkezli yöntemler kullnılmalı,
2. Her düzeydeki programlar birbirleri ile tutarlı ve
güncellendirilmelidir.
3. Ezbervi öğrenme yerine problem çözme ve
düşünme becerisi kazandırılmalıdır.
4.Çocukların öğrenme istekleri ve yetenekleri ile
yaratıcılıkları geliştirilmeli.
Fransa’da ise öğretmen eğitimi konusunda Yaşam
Boyu Öğrenme Projesi adında bir çalışma
yapılmıştır. Bu projeye göre yaşam boyu öğrenme
için geleceğin öğretmeni nasıl olması gerektiği
ortaya konulmuştur.
1. Uyumlu bir kişiliğe sahip olmalı,
2. Yaratıcı ve yenilikçi olmalı,
3. Kendi kendini değerlendirme ve analiz etme,
4.İlşiki kurma,
5. Her çevrede insanlarla uyum içinde çalışmalı
6. Öğrencilerin değişime ayak uydurabilmeleri için
hayal güçlerini , yaratıcılıklarını geliştirmeleri ve
yenilikçi olmaları gerekir.
7. Temel yeteneklere sahip olmalı(gözlem bilgisi,
etkili okuma, kendini ifade etme)
8. Bireysel yeteneklere sahip olmalı(araştırma anlizi,
eleştirel karar verme)
Yaşamboyu öğrenme ve Avrupa Birliği:
AB tarafından eğitim alanında yürütülen çalışmalar
arasında en yüksek önceliğe sahiptir. 1995 yılında
AB komisyonu”öğrenen topluma doğru” bir
çalılma yayınlamıştır.
Bu raporun amacı ab içinde hareketliliği sağlamak
bilgi iletişim teknolojilerinin kullanımını
yaygınlaştırmak okul ve sanayi arasında iş
bitliğini geliştirmektir.
“Avrupada yaşam boyu öğrenme yılı” olarak kabul
edilen 1996 yılının amaçları ise; yaşam boyu
öğrenme kavramını teşvik etmek, anlam ve
özelliklerini açıklamaktır.
Ayni yıl yapılan etkinliklerde yaşam boyu öğrenme
etkinliklari tartışılmış böylece ilkeler ve
stratejiler belirlenmiştir.
1.Yaşam boyu öğrenmeyi geçekleştirmek için birey,
toplum, sosyal sınıflar, ekonomi ve istihtam
kurumları arasında güçlü bağlar kurmalıdır.
2. Eğitim ve öğretim her aşamasında yaşam boyu
öğrenim kurumlarına ve sürdürülebilmesine
katkıda bulunmalıdır.
3. Yaşam boyu öğrenme geniş bir öğrenme fırsatlar
anlamı içermektedir. Herkesin sosyal, kültürel
ihtiyaç ve ilgilerine uygun eğitim süreci olmalıdır.
4. Yaşam boyu öğrenmenin sürekliliği için fırsat
eşitliği her aşamada sağlanmalıdır.
5. Yaşam boyu öğrenme eğitim ve öğretime aileyide
içerecek şekilde yeni ve esnek bir yaklaşım
getirmelidir.
6.Hizmet öncesi eğitim, yaşam boyu öğrenme için
temeldir. İlave olarak okuma yazma ve hesaplama
gibi temel becerileri kazandırarak kişileri
yaşamları boyunca yeni deneyimlere
cesaretlendirmektir.
2000 yılında AB üye ülkelerde yaşam boyu öğrenme
etkinlikleri raporlaştırulmış ve yine ayni yıl yaşam
boyu öğrenme bildirisi yayınlanmıştır
AB’nin 1990’lı yıllardan bu yana yaşam boyu
öğrenmeyle ilgili düzenli olarak kararlar aldığı ve
uygulamaya geçirdiği görülmektedir.Son olarak
2007-2013 yıllarını yaşam boyu öğrenme programı
olarak ilan etmiştir.
Hayat boyu öğrenme programı ilk ve orta
öğrenimdeki öğrencilerden yetişkinlere , meslek
eğitim stajyerlerinden üniversite öğrencilerine,
temel beceri ihdiyacı duyan insanlardan
profesyonellerine kadar herkes için eğitim ve
öğretimde gelişme imkanları ve karşılıksız mali
katkı sağlamaktadır.
COMENIUS
PROGRAMI
ERASMUS
PROGRAMI
(okul eğitimi)
(yüksek öğrenim)
LEONARDO
DAVİNCİ
PROGRAMI
(mesleki eğitim)
GRUNDTVIC
PROGRAMI
(yetişkin eğitimi)
Avrupa birliğinin yaşam boyu öğrenme programının
özel hedefleri:
1. Kaliteli yaşam boyu öğrenmenin gelişimine
katkıda bulunmak,
2. Üye devletlerin yaşam boyu öğrenme fırsatlarının
kalitesinin, çekiciliğinin ve erişebilirliliğine
yardımcı olmak,
3.Yaratıcılıgın, rekabetciliğin ve girişimci ruhun
büyümesine yardımcı olmak
4. Dil öğrenimi ve dilsel çeşitliliği desteklemek,
5.Her yaştan insanın yaşam boyu öğrenme
programına katılımının artmasını sağşamak,
Yaşamboyu öğrenme ve eğitime yansımaları:
Teknolojinin hızlı gelişmesi nedeniyle değişikliklere
uyum sağlamak için yeni berceriler kazandırıcı
sürekli eğitime ihtiyaç vardır.
Üniversiteye devam etmeyen öğrencileri meslek sahibi
yapacak programlar ve projeler geliştirilmeli ve
yanlızca gençlere değil yetişkinlere de eğitim
olanağı tanınmalıdır.
Yaşamboyu öğrenme ve eğitime yansımaları:
1. Eğitim öğretmen merkezli değil öğrenen merkezli
olmalıdır.
Yaşam boyu öğrenme ortamlarında öğretmenin
anlattığı öğrencinin dinlediği yöntemleri
kullanmak mümkün değildir. Bunun yerine
çalışma ve tartışma grupları, işbaşında öğrenme ve
uzaktan eğitim yöntemleri tercih edilmelidir.
2.Öğrenenler hedefleri saptama, eğitim programını
tasarlama, öğrenme yöntemlerini seçme,
öğrenmeyi değerlendirme gibi eğitim sürecinin
tüm aşamalarına katılmalıdır.
3.Öğrenme içeriği ve yöntemler bireyin yaşamına ve iş
deneyimine göre belirlenmelidir.
4. Öğrentmenler yönetici rolü üstlenmeli, öğrenme
kaynaklarından yanlızca birisi olmalıdır.
5. Öğrenciler kendi kendine öğrenme becerilerini
geliştirmeli, öğrenme sürecinde sorumluluk
üstlenmeli ve kararlara katılmalıdır.
6. Öğretmen ve öğrenciler arasında karşılıklı saygı ve
güven olmalıdır.
7. Yaşam boyu öğrenmenin sürdürebilmesi için
öğretmen eğitimininde yeniden düzenlenmesi
gerekmektedir. Çünkü öğretmen bilgiyi aktarmak
yerine, yönlendirici ve kolaylaştırıcı olması
gerekmektedir.
8. Değerlendirme: proje tabanlı öğrenme ve
uygulamalı çalışma kullanılmalıdır.