ppt

KİMYA
KİMYA
MADDE
SAF MADDE
ELEMENT
BİLEŞİK
KARIŞIMLAR
HOMOJEN
HETEROJEN
ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ
KİMYA
Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla
kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere
element denir.
Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların
arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir
elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları
farklıdır. Aynı elementten yapılan farklı maddeler de aynı cins
atomlardan oluşurlar.
Elementi oluşturan atomların birbirine olan uzaklığı elementin
katı, sıvı ve gaz haline göre değişebilir.
Canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşurlar.
1- Atomik Yapıdaki Elementler :
KİMYA
Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada tek başlarına
bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere atomik yapılı
elementler denir. Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği
atomlardır.
Örnek: Demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun, altın gibi
elementler atomik
yapılıdır.
2- Moleküler Yapıdaki Elementler :
Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada ikili gruplar
halinde bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere moleküler
yapılı elementler denir. Moleküler yapılı elementlerin en küçük
taneciği moleküllerdir.
Örnek: Hidrojen, oksijen, iyot, karbon, fosfor, kükürt, azot...
Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi
KİMYA
doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen
yapay elementlerdir.
Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü
sembolü vardır. Element sembolü yazılırken;
• Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır.
• Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler
küçük yazılır. (Sembollerin iki veya üç harften oluşmasının nedeni,
bazı elementlerin baş harflerinin aynı olmasıdır).
Elementlerin sembollerle gösterilmesinin nedeni, bütün Dünya’da
ortak bir bilim dili oluşturmak, bilimsel iletişimi ve yazımlarını
kolaylaştırmaktır.
KİMYA
Elementin Adı
Sembolü
SODYUM
Na
HİDROJEN
H
KLOR
CI
FLOR
F
KALSİYUM
Ca
LİTYUM
Li
MAGNEZYUM
Mg
NEON
Ne
DEMİR
Fe
GÜMÜŞ
Ag
ATOM VE YAPISI
KİMYA
Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom
denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda
bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan
parçacıklar:
Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yük elektron.
Elektronların yükünü dengeleyen aynı sayıda ama pozitif yüklü
olan proton.
Elektrik yükü taşımayan nötr denir.
ELEKTRONLAR
ÇEKİRDEK
ELEKTRONLR
ELEKTRONLAR
Atom iki kısımdan oluşur :
KİMYA
1.Çekirdek (merkez)
2.Katmanlar (yörünge; enerji düzeyi)
Çekirdek, hacim olarak küçük olmasına karşın, atomun tüm
kütlesini oluşturur. Çekirdekte proton ve nötronlar bulunur.
Elektronlar ise çekirdek çevresindeki katmanlarda bulunur
KİMYA
PROTON
ATOM
ÇEKİRDEK
NÖTRON
KATMANLAR
KİMYA
Proton sayısı atomlar (elementler) için ayırt edici
özelliktir. Yani proton sayısının farklı olması elementin
diğerinden farklı olduğu anlamına gelir.
Elektronların bulunma olasılığının olduğu bölgelere elektron
bulutu denir.
Kimyasal olaylarda (reaksiyonlarda) yalnızca elektron
sayısı değişir. Proton ve nötron, çekirdekte bulunduğu için
sayıları değişmez.
Nötr bir atom için; elektron sayısı= proton sayısı
(A.N.) Atom numarası= proton sayısı
Çekirdek yükü= proton sayısı
İyon yükü= proton sayısı – elektron sayısı (E.S.)
(K.N.) Kütle numarası= proton + (N.S)nötron sayısı (Nükleon
sayısı)(atom ağırlığı)
Atom Numarası = Proton Sayısı = Çekirdek Yükü = Elektron
sayısı
KİMYA
İzotop atom: Proton sayıları (atom numaraları)aynı, nötron
sayıları farklı olan atomlara denir.
İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı (p aynı) , fiziksel
özellikleri farklıdır (n farklı).
Nötr halde bulunmayan, iyon halindeki izotop atomların hem
fiziksel, hem kimyasal özellikleri farklıdır.
ELEKTRON DİZİLİMİ VE KİMYASAL
ÖZELLİKLERİ
KİMYA
• ELEKTRON ALIŞVERİŞİ VE SONUÇLARI:
Helyum (2), neon (10), argon (18)in elektron dağılımlarını
aşağıda yapalım
Eğer bu üç elementin birer elektronu daha olsaydı, her
birinde yeni bir katman oluşacaktı. Çünkü her üçünün de en
dıştaki katmanları tamamen dolu durumdadır.
• 1.Katmanda en çok 2 elektron bulunması durumu dublet
kuralı, 2. ve 3. katmanlarda en çok 8 elektron bulunması
durumu oktet kuralı olarak adlandırılır. Helyum dublet, neon
ve argon oktet kuralına uyar. Oktet veya dublet kuralına uyan
atomlar kararlı yapıya sahiptir.
KİMYA
KARARLI YAPI
OKTET
DUBLET
KİMYA
KİMYA
KİMYASAL BAĞLAR
KİMYA
Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin
bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit
temel bağ vardır.
İyonik bağlar; elektronlar bir atomdan diğerine aktarıldığı
zaman meydana gelir. Tepkimeye giren elementlerden birinin
atomları,elektron kaybedip pozitif yüklü iyonlara
dönüşürken,diğer elementin atomları elektron kazanıp negatif
yüklü iyon oluştururlar.
Kovalent bağlarda elektronlar; bir atomdan diğerine
KİMYA
aktarılmaksızın ortaklaşa kullanılır. Tek kovalent bağ,iki
atom tarafından bölünmüş yani ortaklaşa kullanılan bir
elektron çiftinden ibarettir. Moleküller birbirlerine kovalent
bağlarla bağlanmış atomlardan meydana gelir.
Kovalent bağlar yapısına göre ikiye ayrılır:
KİMYA
Apolar Kovalent Bağ:
Aynı cins iki ametal atomunun birleşmesiyle oluşur. kovalent
Apolar bağa en iyi örneklerden biri, iki oksijen atomunun
elektronlarını ortaklaşa kullanarak oluşturdukları bağıdır.
H₂
H₂
Polar Kovalent Bağlar:
KİMYA
İki farklı cins atomun bir araya gelmesiyle oluşur. Bu bağlarda
ametallerden biri ortaklaşa kullanıldığından dolayı molekülün
bir ucu pozitif (+), diğer ucu negatif (-) yüklenir
Kovalent bağ kuran atomlar arasında ortaklaşa kullanılan KİMYA
elektronlar, her iki atomu da dublet ya da oktete ulaştırır. Her
iki atoma da iyon diyemeyiz. Çünkü elektron almamış,
vermKovalent bağlı yapılar molekül oluşturur.
Atomlar arasında elektron ortaklaşması veya elektron alışverişi
olmazsa kimyasal bağ da olmaz.
KİMYA
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
HCI
NH₃
H₂SO₄
H₂O
NaF
İki ya da daha fazla farklı element atomunun kendi özellikleriniKİMYA
kaybedip belirli oranlarda bir araya gelerek kimyasal bağ
oluşturması sonucu meydana gelen yeni ve saf maddelere bileşik
denir.
Bileşiklerin Özellikleri
Bileşiği oluşturan elementler belirli
oranlarda birleşirler.
Bileşiği oluşturan element atomları
arasında kimyasal bağlar bulunur.
Bileşikler saf ve homojen maddelerdir.
KİMYA
Bileşikler oluşurken enerji alışverişi olur.
Bileşikler, kimyasal değişmeler sonucu (tepkimelerle) oluşur ve
kimyasal yollarla ayrılırlar.
Bileşikler en az iki farklı elementten yani atomdan oluşurlar.
Bileşiklerin belirli erime, kaynama, donma ve yoğunlaşma
sıcaklıkları vardır.
Bileşiklerin öz kütleleri sabittir.
Bileşikler formüllerle gösterilir
KİMYA
Bileşikler moleküler yapıda olabilecekleri gibi,
olmayabilirler de. Örneğin su, su moleküllerinden
oluşur. Çünkü suyu oluşturan hidrojen ve oksijen
arasında kovalent bağ vardır.( amonyak, karbondioksit,
basit şeker, kükürtdioksit gibi.)
Bileşikler moleküler yapıda değilse, bileşiği oluşturan
atomlar arasında iyonik bağ vardır. Bu tür bileşiklere
iyonik yapılı bileşik denir. İyonlar yığınlar halinde
düzgün bir örgü oluşturur.kalsiyumoksit, sodyumiyodür
gibi.)
Bileşikler içerdikleri elementlere göre adlandırılır.
Bileşikleri göstermek için element sembollerini
kullanırız. Bunlara formül denir. Bir bileşik formülünde,
o bileşiği oluşturan elementlerin sembolleri ve o
elementin atomlarından kaç tane olduğu yazılır.
CO de 1 karbon atomu, 2 oksijen atomu,
HCI’de 1 hidrojen atomu, 1 klor atomu ,
C H O ‘da 6 karbon, 12 hidrojen, 6 oksijen atomu vardır.
BİLEŞİGİN ADI
FORMÜLÜ
Kalsiyum oksit
CaO
Su
H₂O
Sodyum florür
NaF
Amonyak
NH₃
Magnezyum klörür
MgCI
Karbondioksit
CO₂
Azotdioksit
NO₂
KİMYA
KİMYA
KİMYA
KİMYA
Aerosol (sıvı- gaz)
Bir sıvının gaz ile oluşturduğu heterojen
karışımlardır.Örnek:deodorantlar, sis, spreyler.
Heterojen Karışımların Özellikleri
Heterojen özellik gösterirler
Bulanık görünürler.
Dipte çökelti oluştururlar.
Genellikle tanecikleri gözle görülür.
Fiziksel yolla (süzme) ayrılırlar.
KİMYA
KİMYA
Homojen Karışımlar (Çözeltiler): Karışımı oluşturan
KİMYA
maddeler, karışımın her tarafına eşit olarak
dağılmışlardır.
Örnek: bronz, çelik, sirke, hava, tuzlusu
Çözeltiler fiziksel hallerine bağlı olarak katı, sıvı veya
gaz halde bulunabilirler.
Katı-Katı çözeltiler:
Alaşımlar =metal+metal
Sıvı çözeltiler:
Sıvı- Katı: burun damlası, şerbet
Sıvı- Sıvı: kolonya, sirke
Sıvı- Gaz: gazoz, deniz suyu
Gaz çözeltiler:
Gaz- gaz çözeltiler= hava, doğalgaz...
Homojen Karışımların Özellikleri
KİMYA
Dipte çökelti oluşturmazlar.
Berrak görünüşlüdürler.
Tanecikleri gözle görülmez.
Süzme ile ayrılmazlar.
Belirli erime, kaynama noktaları yoktur
Çözünen madde miktarı arttıkça kaynama noktası yükselir
donma noktası düşer.
KİMYA
Çözen ve çözünen madde miktarına göre çözeltiler : KİMYA
Seyreltik Çözelti: Bir başka çözeltiye göre; Çözünen
madde miktarı az, çözen madde miktarı ( çözücü) fazla
olan çözeltilerdir.
(Ör: 100gr su+ 1 gr şeker çözeltisi, 100gr su+ 10 gr şeker
çözeltisine göre seyreltiktir.)
Derişik Çözelti: Bir başka çözeltiye göre; Çözünen madde
miktarı fazla, çözücüsü az olan çözeltilerdir.
(Ör: 100gr su+ 15 gr şeker çözeltisi, 100gr su+ 5 gr şeker
çözeltisine göre derişiktir.)