TAN I M LAR İş Sağlığı ve Güvenliği İşin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşulların önlenmesi ve bu koşulların oluşturacağı olumsuz etkilerden çalışanların korunması amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. TAN I M LAR Koruma Politikaları Bir şeyin olmasına veya yapılmasına engel olmak, Ortaya çıkan veya çıkacağı düşünülen bir tehlikeyi durdurmak veya önüne geçmek, Bir kimseyi veya bir şeyi dış etkilerden, tehlikeden veya zor bir durumdan uzak tutmak, muhafaza etmek, KORUNMA POLİTİKALARI Koruma Politikaları Tehlikeyi denetim altında bulundurmak, savunmak, müdafaa etmek, Tehlikeli, zararlı durumları önlemek, Bir şeyin eskimesini, yıpranmasını önlemek için gereken dikkat ve özeni göstermek, olarak ifade edilebilir. TAN I M LAR Önleme Mesleki riskleri önlemek veya azaltmak için işyerinde yapılan işlerin bütün aşamalarında planlanmış veya alınmış önlemlerin tümü olarak tanımlanmaktadır. Koruma Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenememesi durumunda çalışanların olumsuz etkilenmesini engellemek için yürütülen çalışmalardır KORUNMA POLİTİKALARI İşverenin Genel Yükümlülükleri AB direktifleri esas alınarak hazırlanan yeni mevzuatımızda koruma politikaları ile ilgili işverene aşağıdaki yükümlülükler getirilmiştir. İşveren, işçilerin sağlığını ve güvenliğini korumak için mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil gerekli her türlü önlemi almak, organizasyonu yapmak, araç ve gereçleri sağlamak zorundadır. İşveren, sağlık ve güvenlik önlemlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun sürekli iyileştirilmesi amaç ve çalışması içinde olacaktır. KORUNMA POLİTİKALARI İşveren, sağlık ve güvenliğin korunması ile ilgili önlemlerin alınmasında aşağıdaki genel prensiplere uyacaktır. Risklerin önlenmesi, Önlenmesi mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi, Risklerle kaynağında mücadele edilmesi, KORUNMA POLİTİKALARI İşveren; İşin kişilere uygun hale getirilmesi için; • Özellikle işyerlerinin tasarımında, • İş ekipmanları, çalışma şekli ve üretim metodlarının seçiminde özen gösterilmesi, • Özellikle de monoton çalışma ve önceden belirlenmiş üretim temposunun hafifletilerek bunların sağlığa olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, prensibine uyacaktır. KORUNMA POLİTİKALARI İşveren, Teknik gelişmelere uyum sağlanması, Tehlikeli olanların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarla değiştirilmesi, genel prensibine uyacaktır. Çözücü katkılı boya yerine su bazlı boya KORUNMA POLİTİKALARI İşveren, Teknolojinin, İş organizasyonunun, Çalışma şartlarının, Sosyal ilişkilerin ve Çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan genel bir önleme politikasının geliştirilmesi, prensibine uyacaktır. KORUNMA POLİTİKALARI İşveren, Toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi, İşçilere uygun talimatların verilmesi presiblerine uyacaktır. KORUNMA POLİTİKALARI İşveren, İşyerinde yapılan işlerin özelliklerini dikkate alarak; Kullanılacak iş ekipmanının, Kimyasal madde ve preparatların seçimi, İşyerindeki çalışma düzeni gibi konular da dahil, İşçilerin sağlık ve güvenliği yönünden tüm riskleri, değerlendirecektir. KORUNMA POLİTİKALARI Bu değerlendirme sonucuna göre; İşverence alınan önleyici tedbirler ile seçilen çalışma şekli ve üretim yöntemleri, işçilerin sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltmeli ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanmalıdır. KORUNMA POLİTİKALARI Bir işçiye herhangi bir görev veririlirken, işçinin sağlık ve güvenlik yönünden uygunluğunu göz önüne alınmalıdır. Yeni teknolojinin planlanması ve uygulanmasının, seçilecek iş ekipmanının çalışma ortam ve koşullarına, işçilerin sağlığı ve güvenliğine etkisi konusunda işçiler veya temsilcileri ile görüş alış-verişinde bulunulmalıdır. KORUNMA POLİTİKALARI Ciddi tehlike bulunduğu bilinen özel yerlere, sadece yeterli bilgi ve talimat verilen işçilerin girebilmesi için uygun önlemler alınmalıdır. KORUNMA POLİTİKALARI İş Sağlığı ve Güvenliğinde Korunma Yöntemleri: İş sağlığı ve güvenliği alanında korunma yöntemleri 3 ana başlıkta yer almaktadır. Yanlış korunma Kaynağa yönelik korunma önlemleri, Ortama yönelik korunma önlemleri, Kişisel Koruyucu donanımlar Kullanması gereken korunma KORUNMA POLİTİKALARI İşyerinde çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunmasında en etkin yöntem; riskin kaynağında kontrol altına alınmasıdır. Bunun mümkün olmadığı hallerde ortama yönelik farklı yöntemler devreye girecektir. Ancak bütün bu yöntemlerin etkili olmadığı hallerde en son korunma yöntemi olarak kişisel koruyucu donanımların kullanımı önerilmelidir. KORUNMA POLİTİKALARI ILO’nun, İşyerlerinde sağlık ve güvenlik koşulları ile ilgili ulusal ve işyeri düzeyinde korunma politikalarının oluşturulmasını öngören 155 Sayılı Sözleşmesi TBMM tarafından onaylanmış olup 16 Mart 2004 tarih ve 25404 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. KORUNMA POLİTİKALARI İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 Sayılı Sözleşme” korunma politikalarına ilişkin olarak aşağıda sıralanan hükümleri içermektedir; Her üye, ulusal koşullar ve uygulamaya göre ve en fazla temsil kabiliyetine sahip işçi ve işveren kuruluşlarına danışarak iş güvenliği, iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politika geliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir. KORUNMA POLİTİKALARI Bu politikanın amacı, işle bağlantılı olan veya işin yürütümü sırasında ortaya çıkan kaza ve yaralanmaları, çalışma ortamında bulunan tehlike nedenlerini mümkün olduğu ölçüde asgariye indirerek önlemek olacaktır. İş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamı ile ilgili durum; sorunların tespiti, bunların çözümü için etkin metodların geliştirilmesi, öncelikler ve sonuçların değerlendirilmesi amacıyla, ya hepsi, ya da belirli alanlar itibariyle belirli aralıklarla gözden geçirilecektir. KORUNMA POLİTİKALARI • Makul olduğu ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki işyerleri, makine, teçhizat ve usullerin güvenlik ve sağlık bakımından riskli olmamasını sağlamaları istenecektir. • Makul olduğu ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki kimyasal, fiziksel ve biyolojik madde ve etkenlerin, gerekli uygun önlemler alındığında, sağlık için risk oluşturmamasını sağlamaları istenecektir. • İşverenlerden, gerektiğinde, kaza riskinin veya sağlık üzerindeki ters etkilerin imkanlar ölçüsünde önlenmesi için, uygun koruyucu elbise ve donanımı sağlamaları istenecektir. KORUNMA POLİTİKALARI 4857 sayılı yeni İş Kanunu’nun ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, AB adaylık sürecinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yasal düzenlemeler; çağdaş ve uluslararası normlar ve AB Direktiflerine uygun olarak yenilenmiş ve yeni hazırlanan Yönetmeliklerle iş sağlığı ve güvenliği konusunda önleme ve geliştirmeye yönelik aşağıda özetlenen yeni yaklaşımlar getirilmiştir. KORUNMA POLİTİKALARI İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili durumun sürekli iyileştirilmesi, İş yerlerinde genel bir önleme politikasının geliştirilmesi, İşin her aşamasında risk değerlendirmesi yaklaşımı ile tehlikelerin tespiti ve buna göre alınacak tedbirlerin belirlenmesi, KORUNMA POLİTİKALARI Aynı işyerini kullanan farklı işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak işbirliği yapması, Çalışanların işyerinde karşılaşabilecekleri riskler konusunda bilgilendirilmesi, Çalışanların görüşlerinin alınması, İşyerinde sağlık ve güvenlik görevlisi ve sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi bulundurulması gibi yeni yaklaşımlar getirilmiştir. KORUNMA POLİTİKALARI İşçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarında öncelikli amaç,çalışanların sağlığını korumak ve tehlikeli durum ve davranışları ortadan kaldırmaktır. İşyeri ortamında bulunan teknik ekipmanlar ile çalışma koşullarından kaynaklanan çeşitli riskler nedeni ile çalışanların sağlığı bozulabilir. KORUNMA POLİTİKALARI Sağlığı bozulan ve hastalanan kişilerin teşhis ve tedavisi de uğraşıların içine girer, bu çalışmaların asıl amacı,işyeri ortamında bulunan riskleri kontrol altına almak suretiyle işyerini sağlıklı ve güvenli hale getirmek çalışan kişilerin sağlığının olumsuz etkilenmesinin önüne geçmektir. KORUNMA POLİTİKALARI İş Güvenliği uzmanlık alanı,kazaların önlenmesi çalışmasında kaza zincirinin üçüncü halkası olan “Tehlikeli Durum ve Tehlikeli Davranışlar”a müdahale etmeyi kendi alanı olarak kabul eder. TEHLİKELİ DURUM TEHLİKELİ HAREKET 3 4 KAZA ZİNCİRİ 5 KORUNMA POLİTİKALARI İşyeri iş güvenliği sorumlusunun işyerinde ilk yapacağı şey tehlikeli durumları ve tehlikeli davranışları tespit etmek ve bu kaza zincirinin önemli halkasını ortadan kaldırmak olmalıdır. TEHLİKELİ DURUM TEHLİKELİ HAREKET 3 4 KAZA ZİNCİRİ 5 KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli durum ve davranışlar: Çalışılan makinede, örneğin bir pres kalıbında gerekli koruyucu elemanların bulunmayışı işyeri için güvensiz bir durum oluşturur. Bu da kazanın olması için yeterli bir nedendir. KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli durum ve davranışlar: İnsanın kişisel özürlerinin olması her zaman için kazaya uğramasını gerektirmez. Bir insanın, dikkatsiz çalışma alışkanlığının bir kazaya neden olması için dikkatsiz bir hareket yapmış olması gerekir. Çalışanların işini yaparken güvensiz yada tehlikeli davranışta bulunması iş kazalarına neden olabilmektedir. KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli durum ve davranışlar: İşçi tehlikeli bir hareket yapmamış ise veya işyerinde güvensiz bir durum yoksa çalışanın dikkatsiz oluşu bir kazanın oluşması için yeterli bir neden değildir. İş kazaları güvensiz durumlar ve güvensiz davranışlar bir araya geldiğinde ortaya çıkmaktadır. KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli Durumlar nelerdir: Uygun olmayan koruyucular, Koruyucunun bulunmaması, Kullanılan alet ve teçhizatın kusurlu olması, Emniyetsiz yapılmış alet ve makineler, Yetersiz ve bakımsız bina, makina ve aletler, Yetersiz ya da fazla aydınlatma, Yetersiz kişisel koruyucular. Kullanılması gereken kişisel koruyucu bu mu? KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli Hareketler nelerdir: Emniyetsiz çalışma, Gereksiz hızlı çalışma, Uygunsuz emniyet donanımı, Alet ve makinaları tehlikeli şekilde kullanmak, Emniyetsiz yükleme,taşıma,istif yapma, Emniyetsiz vaziyet alma, Tehlikeli yerlerde çalışma, Şaşırma, kızgınlık, dalgınlık, ürkme, şakalaşma, Kişisel koruyucuları kullanmamak. KORUNMA POLİTİKALARI Tehlikeli durum ve davranışları ortadan kaldırmak için; Tehlikeli durumların tespiti, Tehlikeli durumun analizi, Gerekli tedbirlerin alınması, Tedbirlerin uygulanması, Gerekli kontrollerin yapılması, gereklidir. KORUNMA POLİTİKALARI İş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyulması için; İş yerlerinde eğitim çalışmalarına ağırlık verilmesi, Çalışanları görsel olarak etkilemek için, ikaz levhaları ve afişlerin işyerinin uygun yerlere asılması, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ödüllendirme, özendirme ve disiplin kurallarının uygulanması, gerekir. KORUNMA POLİTİKALARI Bu çalışmaların yanı sıra; Ergonomi biliminden yararlanma: Yapılacak işe uygun işçi temini ve çalışanların vücut özellikleri ile yeteneklerine uygun makine, tesis ve aletler geliştirmek yoluyla, iş sağlığı ve güvenliği sağlamak için tüm imkanların değerlendirilmesi gerekir. KORUNMA POLİTİKALARI İş Güvenliği ile ilgili çalışmalara, konulacak kurallara ve alınacak tedbirlere işyeri üst düzey yöneticileri de katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdırlar. Formen, ustabaşı ve benzeri ilk kademe yöneticiler, kazalardan korunmada en önde gelen personeldir. İşyerinde işçiye en yakın ilk kontrol elemanı tarafından iş güvenliğini sağlama çalışmaları sırasında eğitim, ikna, teşvik ve disiplin çalışmalarının hangi seviyede yoğunlaştırılması gerektiği hususu bilinmelidir.