Fetal Dolaşım

PROF.DR.NURSAN ÇINAR
İçerik
 Giriş
 Fetal Dönem
- Dolaşım
- Solunum
- Termoregülasyon
 Doğum Sonrası Dönem
- Dolaşım
- Solunum
- Termoregülasyon
 Hemşirenin rolü
Giriş
GEÇİŞ DÖNEMİ
Doğum anı
6 Saat
Plesanta
 Besin maddelerin
transferi
 Metabolizma atıklarını
elimine
 Metabolik ve hormonal
işlevlerde
 Fetal kardiyak debinin
%50 sini alır.
 Metabolizması oldukça
hızlı
 Hormon sentezleme
(progesteron , östrojen
O2
CO2
Na
Cl
Glikoz
Ig
Fetal Dolaşım
Oksijen maternal
dolaşımdan difüzyon
yolu ile plasenta
Doğum Sonrası Dolaşım
Fetal Solunum
 Fetal Akciğerlerin Gelişimi
 Embriyonik (0-7 hafta )
 Grandüler (7-16 hafta)
 Kanaliküler (17-27 hafta)
 Sakküler Evre (28-35 hafta)
 Alveol: Son evrede önemli
alveol artışı olur 3 yaşına
kadar devam eder.
Fetal Solunum
 Fetal Akciğerlerin Özellikleri
 Fetal akciğer kan akımı azdır
 Fetusun küçük pulmoner arterlerinin medial kas
tabakası kalındır;
 Fetal hayattaki düşük PO2 nedeniyle konstrükte
durumdadır.
 Pulmoner damar direnci fetal hayat boyunca
giderek artar.
 Fetal akciğerlerdeki sıvı alveol epitelinde aktif
olarak yapılır.
 Sıvı yapımı terme doğru azalır; doğuma yakın
dönemde kg başına 30 ml kadardır
 Akciğer gelişimi için yeterli sıvı hacmi gereklidir.
 Sıvı,trakea boyunca akciğerlere girer ve çıkar.
 Tip 2 pnömositler surfaktan salgılar.
 20 GW amniotik sıvıya salgılanmaya başlar
 34 GW ‘da uterusu destekleyecek düzeye gelir
Surfaktan alveollerin yüzey gerilimini azaltarak alveoller
kollapsı önleyen bir fosfolipiddir.
 Alveollerin açık kalması için gereken basınç
ihtiyacını azaltır.
 Alveollerin Tip 2 pnömosit hücreleri surfaktan
salgılar.
 20 GW amniotik sıvıya salgılanmaya başlar
 34 GW ‘da uterusu destekleyecek düzeye gelir
Surfaktan alveollerin yüzey gerilimini azaltarak alveoller
kollapsı önleyen bir fosfolipiddir.
 Alveollerin açık kalması için gereken basınç
ihtiyacını azaltır.
Fetal Termoregülasyon
 Fetüsün vücut ısısı anne
tarafından kontrol edilir.
 Fetal hayatta anne ile
bebek arasında 0,450,50˚C’lik
ısı
farkı
vardır.²
 Hücresel proliferasyon
 Kalp ve iskelet kaslarının kasılması
Isı Üretimi
 İyon dengesinin sağlanması sonucu
Fetüste plasenta en etkili ısı düzenleyicisidir
 Fetüste ısı, veya içinde doğal konveksiyonla ya da
dağıtılır.
Amniyon
sıvısı
Göbek
kordonuyla
Doğal konveksiyon uterus duvarı ve
anne dokularına iletimle
DOĞUM
 Uterus kontraksiyonları
Plesantal perfüzyon
 Yüksek konsantrasyonlarda stres hormonları
salınır.
 Her kasılma ile plasentaya giden kan akımı azalır.
 Bebek için hipoksik olay
Kardiyovasküler Adaptasyon
1
Umbilikal kord
klampe
edilerek,gaz
değişim organı
ve düşük
dirençli şant
nedeni olan
plasenta devre
dışı
2
Bebeğin
ağlaması
Solunum
başlaması
Pulmoner venler yolu
sol atriuma dönen kan akımı
artar
sol atrium basıncı sağ atrium
basıncını aşar
foramen ovale fonksiyonel
olarak kapanır.
Akciğerlerin
ekspansiyonu ile
pulmoner damar direnci
azalır.
Böylece , postnatal dolaşım başlar;
Pulmoner Adaptasyon
 Solunum sistemi sıvı ile
1 kaç dakika içerisinde
doludur
 Doğum sırasında,
akciğerde sıvı yapımı
durur (katelominler ve
arginin-vazopressinle)
 Bir miktar sıvı, doğumun ikinci döneminde
yüksek vajinal basınçla atılır, fakat esas hacim,
pulmoner lenfatik ve kapillere absorbe olur.
Transpulmoner
basınç
Solunum
ünitesinden
Perivasküler
boşluk
 Pulmoner dolaşımda hidrostatik basıncı azaltır,
kan akımını arttırır.
 Sıvı değişimi için enfektif damar alanı artar,
pulmoner damar yatağına su absorbsiyonu
kolaylaştırır.
 Hafif hiperkapni, hipoksi ve asidoz
(kontraksiyonlar nedeni ile maternal-plesantal
perfüzyonun aralıklı olarak bozulması)
düşük PO2 ve
yüksek PCO2
Azalmış pH
SOLUNUM
MERKEZİ
soğuk
ses
ışık
dokunma
 Solunum aktivitesinin başlaması için ortalama
zaman 10 saniyedir.
Doğum sonrası kardiyopulmoner adaptasyonda şu bulgular normaldir
 Deri;
 Akrosiyanoz (sadece el ve ayakların siyanoz)
 Periferik damarların vazokonstrüksiyonuna bağlı
alacalı görünüm (ilk 48 saat için normal)
 Baş;
 Baş vücut gövdesine göre
büyük. Vaginal doğumda
kafa kemikleri üstüste
biner. (1 hafta içinde
geçer
 Kaput suksedaneum (ödem
4-7 günde geçer.
 Solunum ritmi/Solunum sesleri
 Kaba raller ve yaş raller duyulabilir (Akciğerdeki
sıvı temizlenene kadar devam eder)
 Solunum sesleri 40-60/dk’dır.
 İnleme ve çekime ilk saatte normal
 Kalp sesleri
 Ses sert ve çift taraflı olabilir.
 Hafif üfürüm (2/6) –Duktus arteriozsun soldan
sağa şantına bağlı
 Kalp;
 Kalp hızı: 120-160/dk’dır.
 Sürekli yavaş ya da hızlı durum patoliktir.
Isı Adaptasyonu
 Yenidoğan bir bebek homeotermiktir.
 Doğum odasının (çevre) ısısı, deri kan akımı,
solunum gibi faktörler homeotermiyi etkiler.
Isı üretimi
Isı kaybı
 Termal nötral ortamın sağlanması :
 Yenidoğanın ısı kaybını veya fazladan ısı yapımını
önlemek için çevre ısısının bebeğe uygun
düzenlenmesi gerekir.
Nötral alan ısısının alt sınırı %50 nemde;
TERM: çıplak 32-35C, giydirilmiş 24-27C
PRETERM: 30GW önce doğan , doğum tartısı 1500g
altında olanlarda çıplak 35C, giydirilmiş 28-30C’dir.
Vücut Sıcaklığı Kontrolü
 Hipotalamus
 Hipotalamus gebeliğin 4-5. haftasında
gelişmeye başlar
 35. haftada gelişimini tamamlar.
 Deri
 Isı kaybında sorumlu temel organ
 Vücut ağırlığının %13’ünü oluşturur.
 Bir çok görevinin yanında termoregülasyon görevi
 Yenidoğan prematüre bebeklerde bu fonksiyon
kısıtlı
 Deri zedelenmesi risk altı (kimyasal işlemle, ilacın
ciltten emilimi, trans epital sıvı kaybı)
 Epidermis; İki tabakadan oluşur. Stratum
korneum ve bazal tabaka
 Gebeliğin 26. haftasında epidermis kalınlığı 2-3
hücre kalınlığında (yetersiz-zedelenebilir)
 34GW stratum korneum gelişmiştir.
 Deri gelişişi intrauterin ortamdan postnatal
geçişte tamamlanır.
 Prematürelerde tamamlanması 2-4 hafta sürer.
 Dermis;
 Kollajen ve elastin liflerden oluşan; sinir, damar ve
kıl folikülleri içeren ISI, dokunma ve ağrı
duyularının oluştuğu tabaka
 Prematürelik
kollajen ve elastik lif oranı
 Subkütan tabaka; Yağ içeriği yüksek bağ
daokusunda oluşur
 Son trimesterde gelişimini tamamlar
 Verniks kazeoza: son ayında oluşur
 Kahverengi yağ
metabolizması
 26-30GW
 Titremesiz ısı
oluşumu 3-6
ayına kadar
aktiftir.
Yenidoğanda Isı Kaybedilme Yolları
 Isı, dört temel mekanizma ile transfer edilir;
Hava yolu ile iletim
(Convection )
Işınım
(Radiation)
Buharlaşma
(Evaporasyon)
Temasla İletim
(Conduction)
Isı kaybı bebeğin cildi ile
çevre havası arasındaki ısı
değişimi sonucu oluşur
Işınım enerjisi, birbiriyle
doğrudan temas halinde
olmayan iki obje arasında
transfer edilir.
Kondüksiyonla ısı kaybı
bebeğin cildinin temas
ettiği materyal ile ısı
değişimi nedeniyle ortaya
çıkar
Buharlaşma deriden dış
ortama su transferiyle
ortaya çıkan ısı kaybıdır.
 Çevre ısısının bebeğin deri
ısısından daha düşük olduğu
durumlarda
 Yüksek hava akımı
Konveksiyon
 Anne düşünülerek doğum
odasının ısısının
düşürülmesi NEDEN
 Prematüre doğumlar için
önerilen doğumhane oda
ısısı 25-28C’dir.
 Resüsitasyon masasının
kenarlıklarının kaldırılması
 Resüsitasyon sırasında
kapı ve pencerelerin kapalı
olması
 Bebek kurulanmadan yüzü
açıkta kalacak şekilde
torba ile sarılması
 Manyetik dalgalarla ısının
soğuk çevreye aktarılması
Radyasyon
 Resüsitasyonun radyant
ısıtıcı altında yapılması
 Yenidoğana ısının ulaşıp
ulaşmadığından emin olma
 Derinin ıslak kalması
 Prematürelerin deri yapısı
 Nem oranın düşük olması
Buharlaşama
Buharlaşma ile ısı kaybı en fazla yaşamın 1. gününde olur
Buharlaşan her ml için vücut ısısında 0.58 kalori kaybedilir.
 Isıtılmış bir havlu ile
kurulanması
 Ortamın nemlendirilmesi
 Vücut yüzeyinin sarılması
 Gerekli durumlarda
ısıtılmış ve nemli gazların
verilmesi
 Banyo yaptırılıyorsa
verniks kazeoanın
yerinde bırakılması
 Başlık giydirilmesi
 Soğuk havlu, soğuk
tartı, soğuk röntgen
kasedi, soğuk
steteskop
Temasla İletim
 Daha önce ısıtılmış bir
zemin
 Kullanılacak eşyaların
ısıtılması
 Başlık takılması
 Kanguru bakımı
Evoporasyon
Kondüksiyon
Konveksiyon
Radyasyon
VÜCUT ISISINDA AZALMA VE SOĞUK STRES
Metabolik hızda artma
Glikoz
kullanımında
artma
Kahverengi yağ metabolizması
Oksijen
kullanımında
artma
Asit
üretiminde
artma
Vazokonstrüksiyon
Periferik
damarlar
Soluk,
soğuk deri
Hipoglisemi
Surfaktan
üretiminde
azalma
Hipoksemi
Solunum güçlüğü
Metabolik
asidoz
Albumine
bağlanma
yerinden
billurubin
açığa
çıkması
Sarılık
Pulmoner
damarlar
Hipoterminin önlenmesinde hemşirenin
yapması gerekenler
 Oda ısısının 22C, nisbi nem oranın %60-65
arasında olmalı
 Resüsitasyon yapılan masa oda kapısından uzakta
bulundurulur.
 Amniyorik sıvının buharlaşması ile oluşacak ısı
kaybı için ısıtılmış havlu ile kurulanır.
 Kullanılacak malzemeler ısıtılır.
 Isı kaybının önlenmesi için anne bebek arasındaki
ten tene temas sağlanabilir.
 Yenidoğan yatağının ve küvözün yenidoğan
yatmadan önce ısıtılmalıdır.
 Isı yatağı kullanılabilir.
 28-31 GW- doğan yenidoğanlar servo kontrollü
küvözlerde yatırılmalıdır.
 Bebeğe başlık giydirilmelidir.
 Beslenme sürdürülür.
 Biberonla beslemekten kaçınılır. 1500 g küçük
bebeklere verilecek besin ısısı 37C olmalıdır
 Sorunları nedeniyle bebek giydirilmesi
düşünülmüyorsa;
 Oda ısıtılması: 36-37C (personel rahatsız olur)
 Isıtılmış küvöze konması
 Önceden açılmış radyant ısıtıcı altına koyulması
 Solunum sıkıntısı olanlarda nemli O2 verilmesi
 Asit-baz dengesizlikleri için girişimlerde
bulunulmalı
 Kan glikoz düzeyi yakından takip edilmeli
TEŞEKKÜRLER