Dr Akkan AVCI Acil Tıp Uzmanı

advertisement
DALMA KAZALARI
Dr Akkan AVCI
Acil Tıp Uzmanı
„
TÜP (SCUBA; Self Contained Underwater
Breathing Apparatus)
Şişli Etfal Eğ. Ve Arş. Hast.
Acil Servis
„
„
SCUBA, su altı
altında solunum yapmayı
yapmayı sağ
sağlayan, bası
basınçlı havayla
doldurulmuş
doldurulmuş bir tü
tüptü
ptür.
Bası
nı ayarlayan
Basınç altı
altındaki hava, bir regü
regülatö
latör (hava akışı
akışın
mekanizma) aracı
aracılığıyla
ığıyla belirli bası
basınçla kiş
kişiye ulaş
ulaştırılır. Bö
Böylece
dalgı
dalgıcın akciğ
akciğerleri normalde olduğ
olduğu gibi geniş
genişler; alveollere,
sinü
sinüslere ve orta kulağ
kulağa hava akışı
akışı sağ
sağlanmış
lanmış olur.
„
Ayrı
Ayrıca, çöz
çözünmü
nmüş gazları
gazların da (ö
(özellikle de nitrojen/azot) vü
vücut
sıvıları
masıı sağ
larına karış
karışmas
sağlanı
lanır.
„
Dalgı
Dalgıç yüzeye çıkarken çok kontrollü
kontrollü olmalı
olmalıdır.
„
Çok hı
hızlı
zlı yüzeye çıkarsa aş
aşağıdaki
ğıdaki sorunlar gö
görülebilir:
„
„
„
„
AZOT NARKOZU
„
Örnek:
„
„
„
Kiş
Kişinin genel gö
görünümü nedeniyle adı
adına
“Derinlik Neş
Neşesi/sarhoş
esi/sarhoşluğ
luğu” da
denilmektedir.
Nedeni:
„
Havanı
k 4/5’
Havanın yaklaşı
yaklaşık
4/5’i azottur. Deniz
seviyesindeki bası
basınçta azot, vü
vücutta herhangi
bir soruna neden olmazken; yü
yüksek bası
basınçta
bası
basıncı
ncın şiddetine gö
göre çeşitli narkotik
(uyuş
(uyuşturucu) etkilere sebep olmaktadı
olmaktadır.
„
„
„
„
Akciğ
Akciğer, sinü
sinüs ve orta kulaklardaki hava birdenbire genleş
genleşir.
Kanda ve dokularda azot kabarcı
kabarcıkları
kları oluş
oluşur.
Sinü
Sinüslerde ve orta kulaktaki genleş
genleşen havanı
havanın bası
basıncı
ncı, yü
yüzeye
birdenbire çıkıldığı
ldığı için dengelenemediğ
dengelenemediğinden şiddetli ağ
ağrıya yol aç
açar.
Yine orta kulaktaki dengelenemeyen bası
basıncı
ncın etkisiyle timpanik zar
yırtı
rtılır, oryantasyon bozukluğ
bozukluğuna yol aç
açar.
Dalgı
Dalgıç 40 metre derinliğ
derinliğe indiğ
indiğinde hafif
narkoz belirtileri gö
görülür; kiş
kişi neş
neşelidir ve
çevresine ilgisini kaybetmiş
kaybetmiştir.
5050-60 metrede uyuş
uyuşukluk baş
başlar
6060-80 metrede gü
gücü ve becerisi azalı
azalır
80 metreden daha derinlikte (8.5 atmosfer
bası
basıncı
ncında) uzun sü
süre kalı
kalırsa iş
iş yapamaz hale
gelir
Azot narkozunda, alkol zehirlenmesine
benzer belirti ve bulgular gö
görülür. Yü
Yüzeye
çıkıldığı
nda sorun da ortadan kalkar.
ldığında
AZOT
„
„
„
„
„
„
„
Önceden de bahsedildiğ
bahsedildiği gibi, soluduğ
soluduğumuz havada ortalama % 79
oranı
oranında nitrojen(azot), % 21 oranı
oranında oksijen vardı
vardır.
Solunum sı
rlar.
sırası
rasında bu gazlar akciğ
akciğerler aracı
aracılığıyla
ığıyla kana karışı
karışırlar.
Oksijen, metabolizmada kullanı
kullanılırken, azot metabolizma tarafı
tarafından hiç
hiç
kullanı
ı
lmadan
yine
akciğ
ğ
erler
vası
ı
tası
ı
yla
dış
ışar
arı
ı
atı
ı
l
ı
r.
Havanı
ı
n
kullan
akci
vas tas
d
at
Havan iç
içindeki azot
yüksek oranda olduğ
olduğundan doğ
doğal olarak vü
vücuda da yü
yüksek oranda girer.
Dalış
ta, ortam bası
Dalışta,
basıncı
ncının artması
artması nedeniyle, soluduğ
soluduğumuz havanı
havanın bası
basıncı
ncı
da artacaktı
artacaktır.
Dolayı
Dolayısıyla havanı
havanın bileş
bileşenlerinin de kı
kısmi bası
basınçları
ları artacaktı
artacaktır, yani vü
vücut
dokuları
dokularına da daha fazla azot girecektir. Yü
Yüzeye çıkışta
ışta azalan dış
dış bası
basınç ile
dokulardaki azot da yavaş
yavaş yavaş
yavaş atı
atılmaya baş
başlar.
Süresi uzun tutulan bir dalış
ta, çok miktarda azotun dokular tarafı
dalışta,
tarafından
emileceğ
emileceği bir gerç
gerçektir.
Oysa hı
nda aniden dü
hızla yü
yüzeye çıkıldığı
ldığında
düşen bası
basınç azotun normal atı
atılım
süresini zorlayacak ve azot sı
sıvı hale geç
geçerek, kabarcı
kabarcıklar oluş
oluşacaktı
acaktır. Bu
kabarcı
kabarcıkları
kların oluş
oluşumu ile ortaya çıkan soruna Dekompresyon (vurgun)
Hastalığı
Hastalığı denilmektedir.
HAVA EMBOLİSİ
„
„
„
„
AZOTUN ATILMASI
„
„
„
„
„
İniş
niş sırası
rasında akciğ
akciğerler bası
basınç nedeniyle bü
büzüşür (rezidü
(rezidüel volume
kadar). Denizin derinliğ
derinliğindeki bası
basıncı
ncın etkisiyle, alveollerde
nda,
sıkışm
ışmış halde bulunan hava,
hava, yü
yüzeye birden bire çıkıldığı
ldığında,
bası
basıncı
ncın da birden bire azalması
azalmasıyla genleş
genleşir.
ir. Birden bire genleş
genleşen
bu hava, akciğ
akciğer dokusunda yı
yırtı
rtılmalara neden olur.
„
Örnek: dalgı
dalgıç 30 metre derinlikte 6 litre hava soluduğ
soluduğunda, bası
basınç
yüzeydekinden 4 misli fazla olduğ
olduğundan bu yü
yüzeye gö
göre 24 litre
olacaktı
olacaktır. Hava, yı
yırtı
rtılan akciğ
akciğer dokusundan diğ
diğer dokulara ve
dolaşı
ma geç
dolaşıma
geçer, bu duruma “hava embolisi”
embolisi” denir ve hayati tehlike
oluş
oluşturur.
„
„
„
„
dalgı
dalgıç yüzeyde akciğ
akciğerlerini tü
tümüyle doldurup
dalar ve çıkışta
ışta nefesini tutarsa akciğ
akciğer
embolisi oluş
oluşmaz.
Aklı
Aklınızda bulunsun, 1 metre kadar sığ
sığ
derinliklerden çıkışlarda
ışlarda da
oluş
oluşabilmektedir.
Kısacası
sacası:
„
Yırtı
rtılan akciğ
akciğer dokusundan çıkan hava;
Plevra boş
boşluğ
luğuna geç
geçtiğ
tiğinde, Pnö
Pnömotoraksa
Mediastinuma geç
geçtiğ
tiğinde,
Pnö
Pnömomediastinuma
Kan dolaşı
mına karış
dolaşım
karışttığında,
ığında, damar iç
içinde
kabarcı
kabarcıklar oluş
oluşturarak Hava Embolisine
Pulmoner dolaşı
mdan aracı
dolaşımdan
aracılığıyla
ığıyla beyne
ulaş
nda
ulaşarak herhangi bir damarı
damarı tıkadığı
kadığında
serebral emboliye neden olur, bunlara bağ
bağlı
belirti ve bulgular ortaya çıkar.
Tüpsü
psüz dalış
dalış yapı
yapılıyorsa:
„
Suya dalan kiş
kişi, nefesini tutarak ve aniden yü
yüzeye çıkarsa gö
görülür. O
nedenle tü
tüple dalan kiş
kişi derinde soluduğ
soluduğu havayı
havayı yukarı
yukarı çıkarken
dışar
ışarıı vermelidir.
„
Azot, kana ve vü
vücut dokuları
dokularına belirli bir sü
süre iç
içerisinde girdiğ
girdiğine
göre, dış
arıı atı
dışar
atılması
lması da iç
içinde aynı
aynı şekilde belirli bir sü
süre gerekir. Bir
dalış
ışta,
ta,
vü
ü
cut
hastalı
ı
k
oluş
ş
turmayacak
kadar
azot
emmiş
ş
dal
v
hastal olu
emmi se,
sorunsuzca yü
yüzeye çıkabilir ve bu arada vü
vücut azot atma iş
işlemini
sürdü
ta, kanda ve dokularda
rdürür. Hemen ardı
ardından yapı
yapılacak bir dalış
dalışta,
bir miktar artı
artık azot var demektir.
Araş
larda vurgun
Araştırmalar, 6 metreden az derinliklerde yapı
yapılan dalış
dalışlarda
olası
nı göstermiş
olasılığın
ığının olmadığı
olmadığın
stermiştir.
Yine yapı
yapılan birç
birçok araş
araştırmalar sonucunda, her derinlik iç
için gü
güvenli
bir zaman sı
sınırı ( Sı
Sıfır - Deko sü
süresi ) bulunmuş
bulunmuştur. Bu sü
süreler
karşı
şıya
ya
kalacaktı
ı
r.
aşıld
ldığı
ığında
nda
dalgı
ı
ç
vurgun
olası
ı
l
ığı
ile
karşı
şı
kalacakt
şı
dalg
olas
kar kar
Dalış
lar, bu Sı
Dalışlar,
Sıfır-Deko sü
süresi iç
içerisinde tutulursa, vurgun olası
olasılığı
kuramsal olarak ortadan kalkar.
Bir dalış
ta, yü
dalışta,
yüzeye çıkış esnası
esnasında gö
görülen bası
basınçtaki azalma hı
hızı,
çıkış hızı ile doğ
doğru orantı
orantılıdır. Dolayı
Dolayısıyla, çıkış hızı vurgun
olası
ı
l
ığın
n
ı
doğ
ğ
rudan
etkiler.
olas ığı do
Hava embolisi yü
yüzme havuzları
havuzlarında da
oluş
oluşabilir !
BELİRTİ VE BULGULAR
„
„
„
„
„
Belirti ve bulgular yü
yüzeye çıkar çıkmaz
hemen görülür.
Kollarda ve bacaklarda aniden ortaya
çıkan halsizlik ve duyu kaybı
kaybı
Hemipleji
Emboli oluş
oluşan tarafta dilate pupil
Nöbet geç
geçirme, koma vs…
vs….
ACİL BAKIM
„
„
„
„
„
„
„
„
Yüksek yoğ
yoğunlukta (balon maske ile % 9090-100
oranı
oranında) oksijen baş
başlanı
lanır.
Gereksinmesi varsa; solunum sayı
sayısı ya da
derinliğ
derinliği yeterli değ
değilse, kazazedeyi solutun,
Kiş
Kişiyi sol tarafı
tarafının üzerine ve başı
başı 30 derece
aşağıda
ğıda kalacak şekilde yatı
yatırın,
Damar yolu aç
açarak SF veya RL baş
başlayı
layın,
Bilinç
Bilinç durumunu sı
sık aralı
aralıklarla izleyin ve
kaydedin,
Mümkü
mkünse, bası
basınç odası
odası olan bir merkeze
nakledin.
Genellikle dalgı
dalgıç, çok derine inmiş
inmişse veya
çok uzun sü
sa gö
süre su altı
altında kalmış
kalmışsa
görülür.
Yine hı
hızla yü
yüzeye çıkma ile ilgili olması
olmasına
rağ
rağmen buradaki oluş
oluşumda etken azottur.
Dalarken ve dipte solunan azot, bası
basınç
altı
altında olduğ
olduğundan kanda çöz
çözünür. Hı
Hızla
yüzeye çıkarken azalan bası
basınç nedeniyle
kanda çöz
k
çözünmü
nmüş haldeki azot küçü
küçük
kabarcı
kabarcıklara dö
dönüşür ve damarları
damarları tıkar.
Ve emboli benzeri belirti ve bulgular
görülür.
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
ACİL BAKIM
„
„
„
„
Emboli ile aynı
aynıdır.
Yüksek yoğ
yoğunlukta (balon maske ile % 9090100 oranı
oranında) oksijen baş
başlanı
lanır.
Gereksinmesi varsa; solunum sayı
sayısı ya da
derinliğ
derinliği yeterli değ
değilse, kazazedeyi solutun
Damar yolu aç
açarak; SF, RL veya %0.9
NaCl iç
içinde % 5 Dekstroz iç
içeren sı
sıvılardan
birini baş
başlayı
layın.
Bası
Basınç odası
odası olan bir merkeze nakledin.
Dekompresyon hastalığı
hastalığı
Bası
Basınçlı hava hastalığı
hastalığı
Caisson hastalığı
hastalığı
Dalgı
Dalgıç paralizisi
Disbarizm
BELİRTİ VE BULGULAR
„
„
VURGUN
Emboliye gö
göre belirti ve bulgular daha
geç
geç (birkaç
birkaç saat sonra)
sonra)ortaya çıkar
Şiddetli eklem ağ
ağrıları
ları (şayet eklemler
etkilenmiş
etkilenmişse)
Merkezi sinir sistemi bulguları
bulguları(şayet beyin
etkilenmiş
etkilenmişse)
Boğ
Boğulma bulguları
bulguları(şayet akciğ
akciğerlerde kan
akı
akımını engellerse)
Yine şiddetli karı
karın ağ
ağrısı da gö
görülebilir
VURGUNUN ÖNLENMESİ
„
„
Uzun ve derin dalış
tan sonra dalgı
dalıştan
dalgıç belirli
derinliklerde, belirli sü
süre beklediğ
beklediği takdirde
bası
basınç dengeleneceğ
dengeleneceği iç
için vurgun
(dekompresyon hastalığı
hastalığı)) oluş
oluşmayabilir
Bunun iç
için hazı
hazırlanmış
rlanmış derinlik ve sü
süre
tabloları
ı
na
uyulması
ı
ö
nemlidir.
tablolar
uyulmas
„
„
„
Dalgı
Dalgıç yüzeye yavaş
yavaşça çıkarı
karılırsa, erimiş
erimiş nitrojen
dekompresyon hastalığı
nı önlemeye yetecek bir hı
hastalığın
hızla
akciğ
akciğerlerden atı
atılır.
Amerika Birleş
Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri gü
güvenli
dekompresyon iç
için özel bir çizelge hazı
hazırlamış
rlamışttır.
Bu çizelgeye gö
göre 57 metre derinlikte 60 dakika kalmış
kalmış
olan bir dalgı
dalgıç için dekompresyon programı
programı aşağıdaki
ğıdaki
gibidir:
„
„
„
„
„
„
BASINÇ ODASI
„
İçinde bir kiş
kişinin yatacağı
yatacağı kadar yer olan
ve kiş
kişiye yü
yüksek bası
basınçlı ortam sağ
sağlayan
odadı
odadır.
15 metre derinlikte 10 dakika
12 metre derinlikte 17 dakika
9 metre derinlikte 19 dakika
6 metre derinlikte 50 dakika
3 metre derinlikte 84 dakika
Böylece, sadece bir saatlik bir çalış
ma iç
alışma
için derinde kalan
dalgı
k üç saattir.
dalgıcın toplam dekompresyon sü
süresi yaklaşı
yaklaşık
Rekompresyon
„
„
Havayı
Havayı veya nitrojen (azot) gazı
gazını solunuma geri
kazandı
kazandırmaktı
rmaktır; ya da diğ
diğer deyiş
deyişle “ Vücudu
yüksek bası
basınçlı ortama alı
alıp, oluş
oluşmuş
muş gaz
kabarcı
kabarcıkları
klarının çöz
çözünmesini sağ
sağlamaktı
lamaktır”. Bu
yolla akciğ
akciğerlerin iç
iç ve dış
dış bası
basıncı
ncı eşitlenir. Daha
sonra kontrollü
kontrollü şartlar altı
altında yavaş
yavaş
dekompresyon yapı
yapılır.
Dekompresyon hastalığı
na bağ
hastalığına
bağlı hasar genellikle
düzeltilebilir. Ama beyin, omurilik gibi özel
organlara bağ
bağlı damarlarda tı
tıkanı
kanıklı
klık olmuş
olmuşsa
kalı
kalıcı beyin hasarı
hasarı veya parapleji geliş
gelişebilir.
BAROMETRİK BASINÇ
DEĞİŞİKLİKLERİNİN
FİZYOLOJİK ETKİLERİ
A. Barometrik bası
basınç
değ
değişikliklerinin
mekanik etkileri
B. Dekompresyon hastalı
hastalıkları
kları
BAROMETRİ
BAROMETRİK
BASINÇ
BASINÇ
DEĞİŞİ
KLİİKLERİ
DEĞİŞİKL
KLERİNİN
MEKANİ
MEKANİK
ETKİ
ETKİLERİ
LERİ
„
„
„
„
„
Orta kulak
Sinü
Sinüsler
Diş
Dişler
GI sistem
Akciğ
Akciğerler
A. BAROMETRİK BASINÇ
DEĞİŞİMLERİNİN MEKANİK ETKİLERİ
DEKOMPRESYON
HASTALIKLARI
„
„
„
„
„
Bend
Choke
Deri belirtileri
Nörolojik
belirtiler
Hava embolisi
1. ORTA KULAK
BAROTİTİS MEDİA
„
„
„
Solunum yolu enfeksiyonları
enfeksiyonlarında orta
kulakla geniz arası
arasındaki östaki kanalı
kanalının
ödemi, irtifa değ
değişimlerinde hava akı
akımını
engelleyerek (ear block) kulak ağ
ağrısı
yapar.
Genellikle 10.000 feet altı
altındak irtifalarda
ve alç
alçalış
alış sırası
rasında daha şiddetlidir.
Hafif durumlarda ağ
ağrısız dolgunluk hissi
(ear fullness) oluş
oluşur.
ORTA KULAK
BAROTİTİS TEDAVİSİ
„ 750 ft / dak.’
dak.’ yı aşmayan varyo ile alç
alçalmalı
almalı,
„
„
„
Valsalva manevrası
manevrası yapı
yapılmalı
lmalı,
Mümkü
mkünse burun damlası
damlası kullanı
kullanılmalı
lmalı,
Bilinci kapalı
kapalı veya koopere olmayan
hastalarda gerekiyorsa kulak zarı
zarının
cerrahi delinmesi operasyonu (miringotomi)
yapı
yapılmalı
lmalıdır.
Vücut boşluklarında hapsedilmiş olan
gazların hacmi irtifa ile birlikte
değişerek çeşitli problemlere neden
olabilir.
BOYLE KANUNU
“Sıcaklık sabit kalmak şartıyla gazların
hacmi basınçla ters orantılıdır.”
ORTA KULAK
GECİKMİŞ KULAK AĞRISI
Özellikle alç
ta % 100 oksijen
alçalış
alışta
kullanı
nda, orta kulakta biriken
kullanıldığı
ldığında,
oksijen absorbe edilir. Bu durum
östaki kanalı
kanalı tıkalı
kalıysa orta kulakta
vakum oluş
oluşturarak 2 - 6 saat sonra
kulak ağ
ağrısına neden olabilir.
VALSALVA MANEVRASI
Ağız
ğız ve burun kapalı
kapalıyken zorlu nefes
vermeye çalış
arak, östaki borusu ve sinü
alışarak,
sinüs
kanalları
kanalları yoluyla orta kulak ve sinü
sinüsler
ile dış
dış ortam arası
arasındaki bası
basınç farkı
farkını
eşitleme manevrası
manevrasıdır.
Bu, kanalları
kanalların ödemli olduğ
olduğu durumlarda,
özellikle alç
alçalma sı
sırası
rasında ortaya çıkan
ağrıyı giderir.
2. SİNÜSLER
SİNÜSLER
BAROSİNÜZİTİS
BAROSİNÜZİTİS TEDAVİSİ
„ Soğ
Soğuk algı
algınlığı
nlığı sonucu sinü
sinüs kanalları
kanallarının
tıkandığı
kandığı durumlarda, irtifa değ
değişimiyle
bası
basınç eşitlenemez ve ağ
ağrı oluş
oluşur.
‹ ağrı ani başlar ve 5 - 10.000 feet arası
irtifalarda daha şiddetlidir,
‹
Nezle, soğuk algınlığı varsa asla
uçulmamalıdır.
„
„
„
„
3. DİŞLER
„
„
„
„
„
Diş
Diş dokuları
dokularında hapsolmuş
hapsolmuş havanı
havanın irtifa
ile geniş
genişlemesi sonucu şiddetli ağ
ağrı
olabilir.
Dolgulu diş
ta)
dişler : Devamlı
Devamlı ağrı (dalış
(dalışta)
Diş
ş
eti
apsesi
:
Kü
ü
nt
ağ
ğ
r
ı
(tı
ı
rmanış
ışta)
Di
K
a
(t rman ta)
Diş
ta)
Diş kökü apsesi : Kü
Künt ağ
ağrı (dalış
(dalışta)
Pulpa iltihabı
: Keskin ağ
ta)
iltihabı
ağrı (tı
(tırmanış
rmanışta)
Maksiller sinü
sinüzit : Kü
Künt ağ
ağrı (dalış
(dalış ve
tırmanış
ta)
rmanışta)
4. GASTRO - İNTESTİNAL
SİSTEM
„ Mide ve barsaklardaki hapsolmuş
hapsolmuş gazlar
„
„
„
irtifada geniş
genişleyerek karı
karın ağ
ağrısı yapabilir.
Uçuş öncesi sodalı
sodalı içeceklerden, gaz yapan
gıdalardan ve fazla sı
sıvı almaktan kaç
kaçınmalı
nmalı,
tırmanış
ta sakı
rmanışta
sakız çiğnenmemeli,
Düzenli tuvalet alış
kanlığı
ığı edinmeli, karı
alışkanl
karın
ağrısı olduğ
olduğunda, karı
karına masaj yaparak,
geğ
geğirerek veya yellenerek gazı
gazı dışar
ışarıı
atmaya çalış
malıı,
alışmal
Uçuşta olduğ
olduğunda irtifa kaybedilmelidir.
Düşük varyo ile alç
alçalış
alış yapı
yapılmalı
lmalıdır.
DİŞLER
BARODENTALJİ
„
Valsalva manevrası
manevrası yapı
yapılmalı
lmalı,
Oksijen regü
regülatö
latörü bası
basınçlı konuma
alı
alınmalı
nmalı,
Mümkü
mkünse burun damlası
damlası kullanı
kullanılmalı
lmalı,
BARODENTALJİ TEDAVİSİ
„
„
„
Uçuşta ortaya çıkan diş
diş
ağrıları
ilk yapı
larında
yapılması
lması
gereken şey alç
alçalmakt
almaktır,
Alç
ta gö
Alçalış
alışta
görülen ağ
ağrılarda ise,
irtifa almak ağ
ağrıyı azaltı
azaltır,
Şiddetli ve uç
uçuş sonrası
sonrası
geç
geçmeyen ağ
ağrılarda hiperbarik
tedavi gerekir.
5. AKCİĞERLER
„
„
B. DEKOMPRESYON HASTALIĞ
HASTALIĞI
Ani dış
dış bası
basınç azalmaları
azalmalarında (kabin
patlaması
patlaması), geniş
genişleyen havanı
havanın çıkışına
ışına
müsaade etmeyen bir solunum yolu
hastalığı
hastalığı varsa, akciğ
akciğerlerde şişme,
alveollerde yı
yırtı
rtılma (pnö
(pnömotoraks,
pnö
pnömomediastinum) olası
olasıdır.
Ayrı
Ayrıca akciğ
akciğer kı
kılcal damarları
damarlarından
beyne giden hava kabarcı
kabarcıkları
kları, tı
tıkayı
kayıcı
hava embolisi de yapabilir.
„
„
Ani bası
basınç azalması
azalması sonucu kanda ve
diğ
diğer dokularda azot gazı
gazı kabarcı
kabarcıkları
kları
oluş
oluşması
masıyla (Bubble
(Bubble teorisi)
teorisi) ortaya çıkan
bir rahatsı
rahatsızlı
zlıktı
ktır. Fizik esasları
esasları Henry
kanunu ile aç
açıklanı
klanır.
Denizcilikte vurgun,
vurgun, havacı
havacılıkta kabin
patlaması
patlaması ve ani tı
tırmanış
rmanış durumları
durumlarında
görülür. (18 - 30.000 feet irtifalar
kritiktir)
1. BEND
HENRY KANUNU
“Bir sı
sıvı içinde çöz
çözünmü
nmüş
halde bulunan bir gazı
gazın
miktarı
miktarı, aynı
aynı gazı
gazın sı
sıvı
üzerindeki kı
ı
smi
bası
k
basıncı
ncı ile
doğ
doğru orantı
orantılıdır.”
r.”
„
„
2. CHOKE
„
„
Hava kabarcı
kabarcıkları
klarının akciğ
akciğer kı
kılcal
damarları
damarlarında aç
açığa
ığa çıkması
kmasıyla oluş
oluşur.
Sternum altı
altında derin ve batı
batıcı ağrı,
kuru - inatç
inatçı öksü
ksürük, nefes darlığı
darlığı
görülür.
Genellikle diz, dirsek, omuz gibi büyük
eklemlerde azot gazı açığa çıkmasıyla
oluşur.
Başlangıçta hafif, gittikçe artan ve
dayanılmaz hale gelen ağrı vardır.
3. DERİ BELİRTİLERİ
„
„
„
Deri altı
altında aç
açığa
ığa çıkan gaz
kabarcı
kabarcıkları
klarının
sinir uç
uçları
larını uyarması
uyarmasıyla klinik anlamda
ciddi olmayan belirtiler çıkabilir :
Soğ
Soğukluk - sıcaklı
caklık hissi, karı
karıncalanma
kaşı
şınt
ntı
ı
,
ü
rperti,
uyuş
ş
ma,
ka
uyu
Kızarı
zarıklı
klık, benek gibi deri dö
döküntü
ntüleri, vs.
5. TRAVMATİK HAVA
EMBOLİSİ
4. NÖROLOJİK BELİRTİLER
„
„
„
„
„
Beyin ve omurilikte ortaya çıkan gaz
kabarcı
kabarcıkları
kları, lokal hipoksi ve nö
nörolojik
belirtilere yol aç
açar :
Kısmi felç
ç
ler,
tek taraflı
fel
taraflı uyuş
uyuşmalar,
Konuş
Konuşma ve iş
işitme kayı
kayıpları
pları,
Künt - sürekli baş
baş ağrısı, baş
baş dönmesi,
Gözde kö
kör nokta ve ışık
ışık yanı
yanıp sö
sönmesi
Oryantasyon kaybı
kaybı, delirium.
DEKOMPRESYON HASTALIĞINDAN
KORUNMA
„
„
„
„
Kabin bası
basınçlaması
laması olan uç
uçaklarda korunma
tamdı
tamdır.
Uçuştan önce denitrojenizasyon amacı
amacıyla % 100
oksijen solunması
solunması koruyucu olmaktadı
olmaktadır,
Scuba dalgı
dalgıçlığı veya hiperbarik çember
dalışı
ndan 48 saat sonrası
dalışından
sonrasına kadar, uç
uçuş veya
hipobarik çember eğ
eğitimi yapı
yapılmamalı
lmamalıdır,
Şişmanlı
manlıktan ve gaz yapı
yapıcı gıdalardan kaç
kaçınmak
gerekir.
„
„
„
Arteryel dolaşı
ma geç
dolaşıma
geçen hava kabarcı
kabarcıkları
kları
akut kollapsa yol aç
açar,
Hastayı
Hastayı sol tarafı
tarafına ve başı
başı aşağı gelecek
şekilde yatı
yatırarak nakletmek gerekir,
En kı
kısa zamanda hiperbarik çemberde
6 ATA ( 165 feet ) bası
basınç altı
altında tedavi
uygulanmalı
uygulanmalıdır.
DEKOMPRESYON HASTALIĞINDA
TEDAVİ
„
Hastalı
Hastalık belirtileri fark edildiğ
edildiğinde hemen
alç
alçalmalı
almalı, mü
mümkü
mkünse inilmelidir.
„
% 100 oksijen kullanmak belirtileri hafifletir,
„
Uygun tı
tıbbi imkanlar ve /veya hiperbarik
çember bulunan bir merkeze yakı
yakın iniş
iniş
planlanmalı
planlanmalıdır.
Download