BÖLÜM 28 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan : Dr. Kadir DEMİR Bölüm28 Doğru Akım Devreleri 1 Yasal Uyarı !!! Bu ders notları kapsamında içerikte sunulacak olan bilgiler, örnekler ve anatım sıralamaları Serway&Beichner’ in Fen ve Mühendislik İçin Fizik kitabının II. Cildi olan Elektrik ve Manyetizma Kısmından alınmıştır. Ayrıntılı bilgiler için bu kitaba başvurulmalıdır. Bölüm28 Doğru Akım Devreleri 2 28.1 ELEKTROMOTOR KUVVETİ Bir bataryanın mk sı akım sıfır iken onun uçları arasındaki voltaja eşittir. R devredeki direnç ve r bataryanın iç direnci olmak üzere mk ve buradan da akım şu şekilde yazılabilir. Örnek 28.1 Örnek 28.2 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 870-871) irdelenmelidir. 28.2 SERİ ve PARALEL BAĞLI DİRENÇLER Seri Bağlama Örnek 28.3 Örnek 28.4 Örnek 28.5 Örnek 28.6 Paralel Bağlama Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 874-876) irdelenmelidir. Bölüm28 Doğru Akım Devreleri 3 28.3 KIRCHHOFF KURALLARI 1) Herhangi bir düğüm noktasına gren akımların toplamı bu düğüm noktasından çıkan akımların toplamına eşittir. (YÜK KORUNUMU) 2) Kapalı bir ilmek boyunca devre elemanlarının uçları arasındaki potansiyel farklarının toplamı sıfırdır. (ENERJİNİN KORUNUMU) İkinci kural uygulanırken dikkat edilecek hususlar: i) Bir direnç akım yönünde geçildiğinde direncin uçları arasındaki potansiyel değişimi V= - I R , akıma ters yönde geçildiğinde V= I R alınır. ii) Bir EMK kağnağı negatif uçtan pozitif tarafa geçildiğide potansiyeldeki değişim + , pozitif uçtan negaif tarafa geçildiğinde - olarak alınır. iii) Kollardan birinde kondansatör var ve yeterince beklenmiş ise bu koldaki akım sıfır alınır (açık devre) Örnek 28.7 Örnek 28.8 Örnek 28.9 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 880-882) irdelenmelidir. Bölüm28 Doğru Akım Devreleri 4 28.4 RC DEVRELERİ Bir Kondansatörün Yüklenmesi Kondansatör bir R direnci üzerinden emk lı bir batarya üzerinden yüklenirse, Q=C kondansatör üzerindeki maksimum yük, =RC devrenin zama sabitini göstermek üzere, devredeki akım ve kondansatör üzerindeki yük zamanla aşağıdaki gibi değişir. Bir Kondansatörün Boşalması Yüklü bir kondansatör bir R direnci üzerinden boşalırsa, Q konansatör üzerindeki başlangıç yükünü ve Io=Q/RC devredeki başlangıç akımını göstermek üzere, devredeki akım ve kondansatör üzerindeki yük zamanla aşağıdaki gibi değişir. Örnek 28.10 Örnek 28.11 Örnek 28.12 Örnek 28.13 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 886-887) irdelenmelidir. Bölüm28 Doğru Akım Devreleri 5