KONU:SİNDİRİM SİSTEMİ Mustafa İLGÜN SİNDİRİM SİSTEMİ NEDİR? Sindirim ile ilgili organların bütününe verilen ad. Sindirim sistemi, ağız boşluğundan başlayarak kalın bağırsağın alt ucundaki delikte (anüs) son bulur. Uzun ve devamlı bir boru biçimindedir. Bu borunun dışında, sindirim sistemi ile ilgili bezler ve dişler yer alır. SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI AĞIZ YUTAK YEMEK BORUSU MİDE İNCE BAĞIRSAK KALIN BAĞIRSAK AĞIZ Dişler sayesinde besinler parçalanır. Dil besinleri yutağa gönderir. Tükürük sıvısı sayesinde karbonhidratların kimyasal sindirimi gerçekleşir. YUTAK Besinleri yemek borusuna alınan havayı soluk borusuna gönderir. Sindirim gerçekleşmez. Ağız ile yemek borusu arasında bulunur. SİNDİRİM SİSTEMİ AĞIZ & YUTAK YEMEK BORUSU Besinleri mideye gönderir. Düz kastan oluşur. Sindirim gerçekleşmez. MİDE Kaslar yardımıyla besinleri bulamaç haline getirir. Besinleri belli bir dönem depolar. Mide öz suyu içerir. Midenin iç yüzeyinde mukus bulunur. MİDE VE İNCE BAĞIRSAK İNCE BAĞIRSAK Besinlerin emilerek kana geçmesini sağlar. Sindirim sisteminin en uzun bölümüdür. Karbonhidratların yağların ve proteinlerin kimyasal sindirimi gerçekleşir. Karaciğerden gelen ‘’safra sıvısı’’ sayesinde yağların mekanik sindirimi gerçekleşir. İnce bağırsağın dışında çıkıntılar bulunur.bu çıkıntılara villus denir.Ne kadar fazlalarsa emilim o kadar hızlı olur. EMİLİM:Sindirilmiş besinlerin kan damarlarına geçmesine emilim denir. KALIN BAĞIRSAK Artık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Yararlı besinler,su,vitamin ve mineral maddeleri geri emilerek kana geçer. Yararlı bakteriler, B ve K vitamini sentezler. SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR KARACİĞER PANKREAS KARACİĞER Safra sıvısı sayesinde yağların mekanik sindirimini sağlar. Zehirli maddeleri zehirsiz hale getirir. ( enzim değildir ) PANKREAS Karbonhidratların, yağların ve proteinlerin kimyasal sindirimini gerçekleştiren pankreas öz sıvısını üretir. Pankreas & Karaciğer SİNDİRİM ÇEŞİTLERİ SİNDİRİM MEKANİK SİNDİRİM KİMYASAL SİNDİRİM MEKANİK SİNDİRİM Büyük besinlerin dişler ve kaslar yardımıyla parçalara ayrılmasıdır. Örneğin; Ağızda dişler yardımıyla Midede kaslar yardımıyla KİMYASAL SİNDİRİM Büyük besinlerin su ve enzimler sayesinde küçük parçalara ayrılmasıdır. NOT: Mekanik sindirim besinlerin yüzey alanını artırarak kimyasal sindirimin hızlı gerçekleşmesini sağlar. NOTLAR NOT: Proteinler, karbonhidratlar ve yağlar ince bağırsakta emilime uğrar. Su, mineraller ve vitaminler kalın bağırsakta emilime uğrar. Enerji sağlamak için karbonhidratlar gereklidir. Yağlar, vücudumuzu sıcak tutmak, darbelerden korumak ve enerji sağlamak için kullanılır. Büyüme, yaraların onarımı ve hastalıklara karı savaş için proteinler gereklidir. SİNDİRİME UĞRAYAN BESİN İÇERİKLERİNİN KANA GEÇİŞİ SİNDİRİM DOĞRU BESLENMEYİ ÖĞRENMEK Vücudumuzun günlük enerji gereksinimini karşılayabilmemiz, büyümemiz ve gelişmemizin sağlıklı olabilmesi için dengeli ve yeterli beslenmemiz gereklidir. Dengeli ve yeterli beslenme; besin içerikleri olan protein, karbonhidrat, yağ,vitamin, mineral ve suyun ihtiyacımızı karşılayacak oranda ve birlikte alınmasıdır. SAĞLIKLI BESLENME PRAMİDİ SİNDİRİM SİSTEMİMİZİN SAĞLIĞI Çok sıcak ve soğuk şeyler yiyip içmemeliyiz. Lokmaları iyice çiğnemeli ve yavaş yemeliyiz. Sofradan sindirim sistemimizi yoracak kadar çok şey yemeden kalkmalıyız. Yemek sırasında ve yemekten sonra gereğinden fazla su içmemeliyiz. Yemekten sonra bir saat kadar istirahat etmeliyiz. Kafeinli ve asitli içecekler içmemeliyiz. ALKOLDEN VE SİGARADAN UZAK DURMAK Alkol midenin iç yüzeyini örten tabakayı tahriş ederek gastrite ve kusmaya yol açabilir. Yüksek miktarda tüketilen alkol, karaciğer için önemli bir tehdit oluşturur. Vücudumuz besin içeriklerini enerji üretmek, yapım ve onarımını gerçekleştirmek ve faaliyetlerini düzenlemek için kullanılır. SİNDİRİM SİSTEMİMİZİN KAVRAM HARİTASI