temel bilgisayar bilimleri

TEMEL BİLGİSAYAR
BİLİMLERİ
Y.Doç.Dr. Mehmet M. BERİLGEN
KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
Adım adım Microsoft VB 6.0 Professional, Michael
Halvorson, Çev. Selim Göksu, Selen Yağcı,2. Baskı
Arkadaş Y. 2001
Bilgisayar ve İnternet Kullanımı, Hasan Ç. Bal,
Akademisyen, 2002.
Açıklamalı Örneklerle Fortran IV ve Fortran 77, Prof.Dr.
Fikret Keskinel, Doç.Dr. Faruk Karadoğan, 5. Baskı
Birsen Yayınevi, 1984.
MS VB Temel Kullanım Kılavuzu, Faruk Çubukçu, Alfa,
1998.
VB ile Görsel Programlama, Memik Yanık, Beta,1999
PROGRAM NEDİR ?
 Belirli bir amaca yönelik olarak yazılmış,
bilgisayarda yerine getirilmesi istenilen
işlemler için komut ve işlem adımlarının
tümüne program denir.
 Programda tanımlanan ilk işlem adımından
başlayarak her bir adım, sırayla ve teker
teker çok hızlı bir şekilde yapılır.
 Hazırlanan programların bilgisayara girilerek
çalıştırılması işlemine programlama denir
PROGRAMLAMA DİLİ
 Bilgisayarlar işlemlerin kendi anlayacağı dilde (machine
code) açıkca yazılmasını isterler.
 Bilgisayar programları yazımında belli kurallar dizisi takip
edilir. Bu kurallar dizisine “Bilgisayar Programlama Dili”
denir. Bilgisayar şirketlerini kendi ürettikleri
bilgisayarlarını çalıştıracak programlama yöntemlerini
geliştirmeleri sonucu programlama dilleri çeşitlenmiştir.
PROGRAMLAMA DİLLERİ
1. Makina Dili (Machine Language)
2. Sembolik Diller (Symbolic Language)
1. Alt Düzey
2. Üst Düzey
Alt Düzey Programlama Dilleri
 Makine diline çok yakındır. Yazılan
program küçük bir çevirme işlemi ile
makine koduna dönüştürülür. Üst
Düzey Dillerden daha hızlıdır.
 Örnek ASSEMBLY
Üst Düzey Programlama Dilleri

Bilgisayar kullanıcısının kolaylıklla yazabildiği makine diline
mutlaka çevirilmesi (Derleme =Compiling) gereken dillerdir
 FORTRAN (FORmula TRANslation)
 COBOL (COmmon Business Oriented Language)
 BASIC (Beginners’ All purpose Symbolic Instruction Code)
 RPG (Report Program Generator)
 PL/1 (Program Language 1)
 ALGOL (ALGOrithmic Language)
 APL (A Program Language
 PASCAL
 ADA
 C
YENİ NESİL PROGRAMLAMA DİLLERİ
1.
NESNEYE DAYALI (OBJECT PROGRAMMING)
2.
OLAY TEMELLİ (EVENT-DRIVEN PROGRAMMING)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
VISUAL BASIC
DELPHI
VISUAL FORTRAN
C++
J++
……
....
…..
Visual Basic NEDIR ?
 Visual Basic çok amaçlı ve aynı zamanda kolay bir
şekilde program geliştirmemizi sağlayan bir
programlama ortamıdır.
 Visual sözcüğü Windows işletim sisteminin grafik
arabiriminin (GUI) özelliklerinden gelir. Visual (görsel)
olmak simgelerle yapılan işletimi ifade eder. Bu ortamda
işlerin yapılmsı için kod yazmak yerine fare(mouse)
işlemleriyle birçok işin yapılması sağlanır. VB ortamının
tasarımı öncelikli olarak yapılan işlemdir. Kod yazmak
ikinci planda kalır.
 Basic(Beginners’ All purpose Symbolic Instruction Code)
ise temel bilgisayar ve programlama eğitimi için
tasarlanmış bir programlama dilidir.
NEDEN Visual Basic ?
1.
2.
3.
4.
VB sadece program geliştirmekle sınırlı değildir, VBA
(Visual Basic Aplication) diye bilinen ve MS office
içindeki (Excel, Word, PP ve Outlook Express
programlarında da kullanılır.
Internet uygulamalarında kullanılan VBScript de VB’in
bir alt setidir.
VB ile farklı konularda programlar geliştirilebilir. Küçük
bir işlem için program geliştirilebileceği gibi bütün
dünyaya uzanabilecek bir Internet uygulaması da
geliştirilebilir.
Yukarıdaki maddelerden anlaşılacağı gibi VB basit fakat
çok geniş kapsamlı bir programlama dilidir.
Visual Basic ile neler yapabiliriz ?










Basit ve genel amaçlı uygulamalar
Bilimsel uygulamalar
Mühendislik uygulamaları
Ticari programlar(elektronik alışveriş, stok kontrolü vb.)
Database (Veri bankası) uygulamaları
Web uygulamaları
İstatistik Uygulamaları
GIS (Geographic Information System) Uygulamaları
Ticari amaçlı paket programlar
Oyunlar
VB’nin Özellikleri
VB’de Windows ortamında yazılım geliştirildiğinden diğer klasik
programlama dillerine göre farklı özelliklere sahiptir. VB ile program
geliştirirken öncelikle Windows arabiriminin kullanıcı etkileşiminde
kullanılması düşünülür (nesnel ve olay temelli programlama).
Klasik programlama dilleri genellikle DOS ve UNIX ortamında klavye
ağırlıklı kullanıcı arabirimine sahiptir.
Text ortamında :
Kullanıcılar seçim için klavye kullanır
Kullanıcıların programın kontrolünde bir etkisi olmaz
Her programın kullanıcı arabirimi birbirinden farklıdır.
Çoklu programlama genellikle olmaz
Ekranda program çıktısı almak (preview) yapılamaz
Windows Ortamında : Kullanıcılar seçim için genellikle fare kullanır

Mönüler, düğmeler, iletişim kutuları ile ortak arabirimler
yaratılır

Kullanıcılar programın kontrolünde aktif rol oynarlar

Aynı anda bir çok programın çalışması sağlanır.

Ekranda çıktılar (preview) alınabilir.




Nesneye Dayalı Programlama
(Object Oriented Programming))


VB nesneye dayalı bir programlaam dilidir. OOP terimi değişik anlamlar
taşımakla birlikte VB özünde nesne temelli bir programlama dilidir.
Nesneye dayalı programlama dilleri 1980’li yıllarda C++ ile ortaya
çıkmıştır. Bu tür programlama dillerinde nesneler (kullanıcı
arabirimleri) hazır olarak programcıya sunulur. OOP’in üç prensibi
vardır




Encapsulation (Sarma) : nesne hakkındaki bilgiler ve işlemler anlamına
gelir. Metot ve özellik olarak adlandırdığımız bu işlemler bir nesnenin
niteliklerini ve işlemlerini ortaya koyar.
Inheritance (Miras, Kalıt) : bir nesnenin başka bir nesne üzerine
kurulmasıdır.
Polymorphism (çok biçimlilik) : belli bir işlem yönteminin bir çok nesne
tarafından kullanılmasıdır.
VB sadece standart kontroller sağlamaz aynı zamanda çok sayıda
başka yazılımcıların da hazırladığı kontrolleri kullanabilir (OCX kontrol
ve AvtiveX kontrolleri).
Olay Temelli Programlama
 Bilgisayarda bir uygulamayı kullanırken bir
çok olay oluşur. Bir dosya açılır ya da
kapanır, bir tuşa basılır yada fare ile bir
düğmeye basılır, Bir nesne ekran üzerinde
sürüklenip bırakılır vb. Bu işlemlerin her biri
bir olaydır (event).
 Olay temelli programlama( event-driven
programming) klasik programlamanın
aksine kullanıcıların işlemlerine göre
programın yanıt vermesi esasına dayanan
bir programlama sistemidir.
Kullanıcıların Fare ile neden oldukları olaylar








Bir grafik nesneyi üzerine
gelerek işaret etmek
Bir düğmeyi tıklayarak
çalıştırmak
Bir seçeneği seçmek
Bir mönüyü tıklayarak açmak
ve bir komutu tıklamak
Bir nesneyi sürüklemek
Programın çalıştığı pencere
ortamını boyutlandırmak,
taşımak ve kapatmak
Araç çubuğunda bir düğmeyi
tıklamak
Şekil çizmek
Nesne ve Çevresindeki Bileşenler
 Özellikler (Properties)
bir nesnenin renk,
biçim vb niteliklerini
temsil eder. Yöntemler
(Methods) ise
nesnenin işlemlerini
 Olaylar (events) ise
nesnenin sahip olduğu
temel tepkimeleri
(üzerine tıklamak veya
tuşa basmak gibi)
gösterir.
Olaylar
Özelikler
Nesne
Yöntemler
Bir VB Programının Kısımları




Kullanıcı arabirimi
Bilgi işleme (hesaplamalar)
Bilgi saklama (Database işlemleri)
Raporlama işlemleri
Kullanıcı Arabirimi Geliştirme Sanatı





Kullanılabilirlik
Yalınlık
Uyumluluk
Biçimleme
Grafik değerler
Program Geliştirme Süreci
 Gereksinimlerin tanımlanması
 Bu gereksinimleri karşılayacak
Programlama planı
 Bilgi akışı, hesaplamalar ve karar
yapılarının şemalaştırılması
 Kullanıcı arabirimi tasarımı
 Program kodunun yazılması
 Kodun test edilmesi
İyi bir programın özellikleri








Görsellik
Kolaylık
Doğruluk
Hız
İyi raporlama
Kolayca değiştirilebilme~ güncelleme
Etkin bir kodlama
Etkin bir işletim (Mümkün olduğu kadar az siste
kaynağına gereksinim)
Program Geliştirme Adımları
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Sistem Analizi
Sistem Tasarımı
Kodlama
Test etme
İşletme
Belgeleme
Bakım
Sistem Analizi
 Problemin tanımlanması ve amacın
belirlenmesi ile çözülmesi için gerekli
bileşenlerin saptanması aşamasıdır.
 Bu aşamada ayrıca, amacı
gerçekleştirmede kullanılacak
bileşenlerin (olayların ve nesnelerin)
öncelikleri belirlenir.
Sistem tasarımı
 Bu aşamada sistemin bilgi akışı, girdiler,
çıktılar şematik olarak ortaya konur. Bunun
dışında veri yapıları ve kodlamaya ilişkin
bölümler de açıklanır.
 Tasarım aşaması etkin bir kod yazmak için
önemlidir.Özellikle kod tekrarı yapmamak
için için iyi bir tasarım stratejisi
geliştirilmelidir.
 Bu aşamada algoritmalar (bir işlemi
yapmak için gerekli adımlar) geliştirilir.
 Akış şemaları,karar tabloları vb. üretilir.
Akış Şemaları (Flow Chart)
Basla
Input
Hesapla
Output
Program
Sonlansın mı
E
Bitir
H
Karar Tablosu
Durumlar/Kurallar
1
2
3
Döşeme
E
E
H
Kiriş
E
E
E
Kolon
E
E
E
Temel
E
H
H
İşlemler
Sıva
Boya
X
X
X