Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü Çevre; İnsanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları, fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamlara denir. Çevre genel olarak 2 ye ayrılır; 1) Doğal Çevre: İnsan eli ile yapılmayan, insanların diğer canlılarla karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları; dağlar, ovalar, ormanlar, göller, denizler gibi yaşam alanlarına doğal çevre denir. 2) Yapay Çevre: İnsanlar yaşadıkları doğal çevreyi, amaçları doğrultusunda değiştirerek meydana getirdikleri çevreye yapay çevre denir. Örneğin;ev, işyeri, yollar, fabrika vb... Çevrede her şeyin birbiriyle ilişkisi vardır ve yaşayan canlılarında temel ihtiyaç olarak su, hava, toprak ve güneşe ihtiyaçları vardır. HAVA GÜNEŞ TEMEL İHTİYAÇLAR SU TOPRAK BUNLAR OLMADAN DÜNYADA YAŞAM OLMAYACAĞI KESİN BİR GERÇEKTİR!!!!!!! 20/09/13 ÇEVRE SAĞLIĞI Hastalık ve sakatlıkların önlenmesi amacı ile insan sağlığını etkileyen çevresel etkenlerin belirlenmesi ve kontrol altına alınmasına “çevre sağlığı” denir. Doğanın temel fiziksel unsurları olan, hava, su ve toprak üzerinde olumsuz etkilerin oluşması ile ortaya çıkan ve canlı öğelerin hayati aktivitelerini olumsuz yönde etkileyen çevre sorunlarına “Çevre Kirliliği” adı verilir. Çevre kirliliği genel olarak 3’e ayırmak mümkündür;1) Su kirliliği 2) Hava kirliliği 3) Toprak kirliliği SU Vücudumuzun %65-70’ini oluşturur. Kemiklerin yapı taşı olan mineralleri içerir. Organların sistemli çalışmasını sağlar. Maddelerin çözünmesini sağlar Ayrıca su, içerisinde yaşayan canlıların yaşam alanıdır. Susuz Hayat Düşünülemez… 8 Su Kirliliği gelişmekte olan ülkeler öncelikli olmak üzere bütün dünyada her gün 14.000 kişinin ölümüne sebep olmaktadır. Su kirliliğine yol açan etkenlerin hepsi İNSAN elinden çıkmaktadır. SU KİRLİLİĞİNİN SEBEPLERİ Bitki ve Böcek öldürücü ilaçlar,Kanalizasyon atıkları,Yiyecek işleme atıkları, bitki örtüsü kalıntıları,Ağır metaller, endüstriyel atıklar, üretim alanlarından çıkan kimyasal atıklar, tarımsal sızıntı dahilinde bazı zararlı maddeler yer almaktadır, Atmosfer ve topraktaki kirletici maddeler asırlar sonra da olsa eninde sonunda suya geçerler. Havadaki (atmosferdeki) yabancı maddelerin (gazların, tozların vb.) normalden fazla miktara ve yoğunluğa ulaşmasına hava kirliliği denir. Canlılarda çok ciddi sağlık sorunlarına ve maddi kayıplara neden olan bir çevre felaketidir.. İnsanın Etkisi: Hava kirliliğine neden olan kaynaklardan; Taşıma araçları, Enerji santralleri, Fabrikalar, tarım ile ilgili ilaçlamalar, kontrollü yangınlar vb. etkenler gösterilir. Doğanın etkisi: Hava kirliliğine neden olan kaynaklardan; bitki örtüsünün olmadığı yerlerdeki toz hareketleri, Volkanik aktiviteler, insan kaynaklı olmayan yangınlar vb. etkenler gösterilir. Unutmamalıyız ki! hava kirliliğinde Doğal Kaynakları, Doğa tolere edebilmekte ancak, insan etkisini tolere edememektedir. İnsanın yaşam alanlarından temizliği ve eski haline getirilmesi en zor bölüm topraktır. Bu gizli tehlikenin insan sağlığına oluşturduğu tehdit, yeraltı su kaynaklarının kirlenmesi ve toprağın verimsiz hale gelmesidir. Toprak kirliliği sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ciddi ekonomik yük oluşturmaktadır. Çin’de her yıl 12 milyon ton tahıl toprak kirliliği sebebiyle kullanılamaz hale gelmektedir. 1) Ev, işyeri, hastane, ve sanayi atıkları 2) Radyoaktif atıklar 3) Hava kirliliği oluşan asit yağmurları 4) Suların kirletilmesi ve bunun sonucunda su kirliliğini toprak kirliliğine neden olması ve özellikle toprak kirliliğinin yeraltı sularının kirlenmesine neden olmaktadır. 5) Gereksiz yere aşırı yapay gübre ve ilaçlama yapılması Doğal atıkların aşırı ölçüde olmaması durumunda doğa bunları bünyesinde eritir. Ancak insanların ürettiği atıkların büyük bir bölümü doğal atık olmamasından dolayı doğa bunları rahat eritemez ve uzun zamana gereksinim duyar bu nedenle doğada çöp yığınları oluşur... Bizler; Su, Hava ve Toprağı kirletirsek dünyada ki dengeyi bozmuş oluruz... SAĞLIKLI ve TEMİZ BİR ÇEVRE İÇİN NELER YAPMALIYIZ? 1) Ozon Tabakasına Zarar Veren Karbonlu Gazların Kullanımına dikkat etmeliyiz. Fosil yakıtların yakılması, fabrikaların bacalarından ve motorlu araçların egzozlarından çıkan, ayrıca parfüm ve deodorantlarda bulunan karbonlu gazların havaya verilmemesi konusunda bilinçli davranmalıyız. 2) Orman yangınlarına ve ağaçların bilinçsizce kesilmesine engel olmalıyız. Pikniklerde yaktığımız ateşin sönmüş olduğundan emin olduktan sonra piknik yerlerinden ayrılmalıyız. Orman yangınlarına sebep olacak davranışlardan sakınmalı ve bu davranışlarda bulunabilecek kişileri de uyarmalıyız. UNUTMAMALIYIZ Kİ !!! Orman yangınları çok miktarda bitki ve hayvanın yok olmasına neden olur. 3) Fabrika ve Kanalizasyon Sularının, İçme ve Kullanma Sularına Karışmamasına Dikkat Etmeliyiz; Fabrika atıklarında bulunan kimyasal maddeler sebebi ile atık suyun geçtiği her bölgedeki canlılar ve yararlı mikroorganizmalar çok ciddi zararlar görür. Bunlardan dolayı fabrika ve kanalizasyon suları ile temas etmemeliyiz. 4)- Çöpleri çevreye ve yerlere atmamalı, çöp kutusuna atmalıyız. 5)Plastik ve naylon atıkları yakmamalıyız. 6) Pillerle oynanamamalı ve pilleri ayrı bir çöp kutusuna atmalıyız. Pillerde bulunan ağır metaller çeşitli yollarla içme sularına karışarak insanlarda çok ciddi hastalıklara (kalp hastalığı, felç, kanser vb.) neden olurlar. 7) Gereksiz yere elektrik enerjisi kullanmamalıyız. 8) Su israfından kaçınılmalıdır. ÇÜNKÜ; İÇME SUYU KAYNAKLARI KISITLIDIR KİRLETİLMİŞ ÇEVREYİ TEMİZLEMEK ZORDUR AMA KİRLETMEMEK VE KORUMAK DAHA KOLAYDIR TEŞEKKÜRLER