ORTOPED*K ENGELL* ÇOCUKLAR

ORTOPEDİK ENGELLİ ÇOCUKLAR
Ortopedik Engelin Tanımı
Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan Özel Eğitim
Okulları Yönetmeliği’nde ise ortopedik engelliler,
bütün düzeltmelere rağmen iskelet, sinir sistemi, kas
ve eklemlerdeki bozukluk nedeniyle normal eğitim
öğretim çalışmalarından yeterince yararlanamayan
engelliler şeklinde tanımlamaktadır.
Ortopedik Engelin Nedenleri
Ortopedik engelin nedenlerinin bilinmesi,
korunma prensiplerinin belirlenmesi açısından
önemlidir. Belirtiler çok erken dönemde ortaya
çıktığına göre koruyucu önlemlerin de doğum
öncesi, doğum anı ve doğumdan hemen sonra
alınması gerekmektedir.
Ortopedik engelin nedenleri doğum öncesi,
doğum anı ve doğum sonrası olmak üzere üç
grupta toplanabilir.
Ortopedik Engelli Çocukların
Sınıflandırılması
Ortopedik Engelin Derecesine Göre
Sınıflandırma
 Hafif derecede yetersizlik
 Orta derecede yetersizlik
 Ağır derecede yetersizlik
Ortopedik Engelli Çocukların
Sınıflandırılması
Ortopedik Engelin Oluştuğu Yere Göre
Sınıflandırma
 Merkezi sinir sistemi ile ilgili
yetersizlikler,
 Kas iskelet sistemi ile ilgili yetersizlikler
 Sağlık ile ilgili yetersizlikler
Ortopedik Engelli Çocukların
Sınıflandırılması
Merkezi sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler
Merkezi sinir sisteminin, boyun ve omuriliğin zedelenmesi
sonucu, bireyin bazı vücut parçalarını hareket ettirme,
hissetme ve kontrol etme becerilerinde yetersizlik oluşmakta
ve zihinsel gerilik, algısal problemler, işitme ve görme
problemleri, el göz koordinasyonunda bozukluk, dikkat
dağınıklığı ve konuşma bozukluğu şeklinde kendini
göstermektedir.
Ortopedik Engelli Çocukların
Sınıflandırılması
Kas İskelet sistemi İle İlgili Yetersizlikler
Kas iskelet sistemi ile ilgili yetersizlikler kemik, eklem ve kaslarla
ilgili yetersizlikleri içermektedir. Kas iskelet problemleri çocuğun
ayaklarını, kollarını, eklemlerini ya da omurlarını etkilemesi
nedeni ile çocuğun yürümesi, ayakta durması, konuşması ya da
ellerini kullanması güç olmaktadır.
Kas iskelet sistemi ilgili yetersizlikler arasında; kas
hastalığı, kol bacak eksikliği, kalça çıkıklığı, eklem
iltihabı, ateşli romatizma sayılabilir .
Ortopedik Engelli Çocukların
Sınıflandırılması
Sağlıkla İlgili Yetersizlikler
Çocuklarda uzun süre görülen halsizlik, yorgunluk,
bitkinlik, iştahsızlık, günlük aktivitelerini yerine
getirmede yetersizlik, sağlıkla ilgili yetersizliklerin
belirtileri arasında yer almaktadır. Sağlıkla ilgili
yetersizliklerden epilepsi, astım, şeker hastalığı, kistik
fibrosiz, yanıklar, kanser, lösemi ve AİDS en yaygın
hastalıklar arasında yer almaktadır.
Ortopedik Engelli Çocukların
Özellikleri
Psikomotor Gelişim
Bu çocukların motor yetenekleri bireysel
farklılıklara, kazanıldığı yaşa ve engelin derecesine bağlı
olarak değişmektedir.
Ortopedik engelli ve süreğen hastalığı olan çocukların
motor gelişimleri oturma, emekleme, yürüme, koşma
gibi yetenekleri içeren büyük kas ve el, göz
koordinasyonu gibi yetenekleri içeren küçük kas olmak
üzere iki alanda ele alınabilir. Bireysel farklılıklar ve
engelin derecesi nedeniyle bu çocukların bazıları ayakta
durma becerisini bile kazanamamaktadır.
Ortopedik Engelli Çocukların
Özellikleri
Zihinsel Gelişim
Ortopedik engelli çocukların bazılarında herhangi bir
zihinsel nedene rastlanmazken, bazılarında zihinsel
engel derecesi hafiften ağır dereceye kadar
değişmektedir. Serebral palsili çocukların en az
%50’sinin ağır derecede zeka engeline sahip olduğu,
%25’inin ise normal ve normalin üstünde bir zekaya
sahip olduğu vurgulanmaktadır. En fazla zeka engelinin
spastik ve atoid grupta olduğu belirlenmektedir.
Ortopedik Engelli Çocukların
Özellikleri
Dil Gelişimi
Ortopedik engeli olan çocukların dil gelişim
alanında yaşadıkları problemler engellerin tipine bağlı
olarak farklılık göstermektedir. Merkezi sinir
siteminde oluşan bu problem sonucu çocuk alıcı dil ve
ifade edici dil ile ilgili sorun yaşarken, bel çatlağı felci
ya da kaslarla ilgili problemleri olan çocukların sözel
becerilerinde sorun yaşamadıkları görülmektedir.
Ortopedik Engelli Çocukların
Özellikleri
Sosyal Gelişim
Ortopedik engelli olan çocuklarda; kendine güvensizlik, kaygı,
korku ve endişe, çocuksu davranışlar, inatçılık, ve öfke
nöbetleri, sık sık kabus görme, ebeveyne ve çevreye karşı
küskünlük, kendi durumundan sürekli şikayet etme gibi
davranış problemlerini görmek mümkündür. Bu davranışlara
her ortopedik engeli olan çocukta rastlanmadığı gibi, bu
davranışlar engelin türüne, derecesine, çocuğun yaşına ve
çocuğun çevresindeki kişilerin tutumuna bağlı olarak
değişmektedir .
Ortopedik Engelli Çocukların
Özellikleri
Okul Başarısı
Ortopedik engelli çocukların kontrol amacıyla
sık sık doktora gitmeleri, hastanede veya evde
yatmaları nedeniyle okula devam etmede problem
yaşadıkları görülmektedir. Bu çocuklardan bazıları
olağan motivasyona ve zeka düzeyine sahip olmalarına
rağmen, okula devam edememelerinden dolayı,
akademik disiplin yönünden arkadaşlarından geri
kalmaktadırlar.
Ortopedik Engelli Çocuklarda Tanı ve
Değerlendirme
Ortopedik engelli çocukların tanılanması tıbbi ve psikometrik
verilere göre olmakta ve tanılama doktor tarafından
yapılmaktadır.
Tıbbi veriler, yetersizliği oluşturan nedenler, yetersizliğin oluş
zamanı, yeri ve derecesi, nasıl bir gelişim göstereceğine ilişkin
verilerden oluşmaktadır. Bu verilere bağlı olarak çocukta
oluşabilecek yetersizlikleri en aza indirecek tıbbi önleme yolları
ağırlık kazanmakta ve bu tanı rehabilitasyon hizmetlerine de yol
gösterici olmaktadır. Tanı süreci çocuğun zeka ve uyum düzeyi
belirlenerek sona erdirilmelidir.
Ortopedik Engelli Çocuklarda Tanı ve
Değerlendirme
Değerlendirmenin amacı, çocuğun mevcut
durumunu belirleme, çocuğun eğitiminde ne derece
ilerlediğini ölçebilme, sonraki dönemlerde ne tip
eğitimin çocuğa yararlı olabileceği konusunda önerilerde
bulunabilme ve çocuğa uygun eğitim programlarını
hazırlayabilmedir. Değerlendirme sonunda çocuğun
eğitim ve gelişimi hakkında bilgiler elde edilmektedir.
Ortopedik Engelli Çocukların
Eğitimleri
Ortopedik engelli çocukların eğitimle ilgili gereksinimleri
birbirinden farklılık göstermektedir. Bazı çocuklar özel
yardıma ihtiyaç duyarken bazıları özel eğitim hizmetine
gereksinim duymakta, bazılarında da ortamda küçük
değişiklik yapmak yeterli olmaktadır.
Ortopedik Engelli Çocukların
Eğitimleri
Ortopedik engelli çocukların eğitiminde dikkat edilmesi
gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir:
 Çocuğun engeli erken dönemde tanınmalı ve çocuk psikolojik ve
tıbbi açıdan değerlendirilmelidir.
 Çocuğun engelinin zamanı ve nedeni saptanmalıdır.
 Ortopedik engelli çocuğun yetenek ve becerileri belirlenmelidir.
 Çocuğun eğitimine erken başlanmalı ve aile ile iş birliği
yapılmalıdır.
 Çocukların eğitimleri için gerekli olabilecek malzemeler
sağlanmalıdır.
Ortopedik Engelli Çocukların
Eğitimleri
 Ortopedik engelli çocukların eğitiminde disiplinler arası (doktor,
psikolog, fizyoterapist, konuşma terapisti, öğretmen) çalışma
yapmalıdır.
 Ortopedik engelli çocuklara yönelik okul binasının donanımında
da bazı değişiklikler yapılmalıdır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
 Engelli çocukların tekerlekli sandalye veya koltuk değnekleri ile
yürümelerini sağlayacak kısa rampalar konulmalıdır.
 Tekerlekli sandalye ve korse takılan çocuklar için sınıf ve sıralar
düzenlenmelidir.
 Zeminlerin kayganlığının önlenmesi için yerler kaymayan bir
malzeme ile kaplanmalıdır