CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI

advertisement
CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI
CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI Doç. Dr. Cem İncesu 46. Ulusal Psikiyatri Kongresi, 5­ 46. Ulusal Psikiyatri Kongresi, 5 ­9 Ekim 2010, İzmir 9 Ekim 2010, İzmir CİNSEL SORUNLAR VE PSİKİYATRİSTLER
PSİKİYATRİSTLER CİNSEL KAYGI VE KORKULAR n Penis/meme n
boyutlar n Vulva/labialar n
n Oral/anal sex n
n Fanteziler/ n
sapknlklar n Beden imaj n
n Masturbasyon n
n Pornografi n
Pornografi
CİNSEL KAYGI VE KORKULAR n Çocukluk çağ n
travmalar n Ergenlik dönemi n
n Evlilik öncesi n
n İlk gece / ilk deneyim n
n Gebelik / lohusalk n
n Menopoz n
n Andropoz n
n Yaşllk dönemi n
Yaşllk dönemi
CİNSEL KAYGI VE KORKULAR n Kadn orgazm n
n Cinsel frekans n
n Cinsel frekans n
uyumsuzluğu n Cinsel yönelim n
n Cinsel travmalar n
n Cinsel taciz n
n Cinsel şiddet n
Cinsel şiddet
CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI
BOZUKLUKLARI CİB ve EPİDEMİYOLOJİ n KADIN CİB % n
n ERKEK CİB % n
İstek azlğ 27 ­33 İstek azlğ 27­ 33 Uyarlma boz. 10­ Uyarlma boz. 10 ­18 18 Orgazm boz. 5 ­ Orgazm boz. 5 ­ 25 25 Cinsel ağr boz. 3­ Cinsel ağr boz. 3 ­11 11 (vajinismus­ (vajinismus ­disparoni) disparoni) İstek azlğ 16 ED 5­ ED 5 ­50 50 Erken boşalma 21­ Erken boşalma 21 ­35 35 Diğer boş. boz. 3­ Diğer boş. boz. 3 ­ 4 4
CİNSEL İSTEKSİZLİK n Bireysel/Çift/ n
Gurup T n Cinsel eğitim n
n Tbbi tedaviler n
(nedene yönelik ) n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n HRT ( Testosteron, n
DHEA … )
DHEA … ) CİNSEL TİKSİNTİ BOZUKLUĞU n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler
tedaviler HİPERSEKSÜALİTE n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Tbbi tedaviler n
(nedene yönelik ) n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Antiandrojenik n
tedaviler
tedaviler SERTLEŞME BOZUKLUKLARI n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Tbbi tedaviler n
(nedene yönelik ) n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n PDE n
PDE 5 5 İNHİBİTÖRLERİ İNHİBİTÖRLERİ n HRT ( Testosteron… ) n
n Diğer/cerrahi tedaviler n
Diğer/cerrahi tedaviler
ERKEN BOŞALMA n Bireysel/Çift/ n
Gurup T n Cinsel eğitim n
n Antidepresanlar(SSRI, n
klomipramin... ) n Dapoxetine ! n
n Diğer geciktiriciler n
(benzokain, lidokain vb)
(benzokain, lidokain vb) DİĞER BOŞALMA BOZUKLUKLARI n Retarde ej n İnhibe ej n Anhedonik ej n Ereksiyonsuz ej n Ağrl ej n Retrograd ej n Hemorajik ej n Bireysel/Çift/ n
Gurup T n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Tbbi / cerrahi n
tedaviler (nedene yönelik )
(nedene yönelik ) KADIN UYARILMA BOZUKLUKLARI n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Lubrikanlar n
n Erotik araç, film vb. n
n HRT (menopoz) n
HRT (menopoz)
KADIN ORGAZM BOZUKLUKLARI n Seyrek / zor orgazm n
n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Orgazm olamama n
n Cinsel eğitim n
n Koit ile orgazm n
n Uygun psikiyatrik n
olamama n Yalnz masturbasyon n
ile orgazm n Yalnz erotik araç ile n
orgazm n Spontan orgazm n
n Aşr orgazm n
tedaviler n Farmakolojik tedaviler n
n Tbbi tedaviler n
(nedene yönelik ) n Diğer/cerrahi tedaviler n
Diğer/cerrahi tedaviler
VAJİNİSMUS n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Tbbi tedaviler n
( eşlik eden ) n İnfertilite sorunlar n
İnfertilite sorunlar
İLAÇ KULLANIMINA BAĞLI CİNSEL SORUNLAR n İlac kesme n
n Başka bir guruba n
geçme n Dozun azaltlmas n
n Çoklu ilaç n
kullanmndan kaçnma n Antidot kullanm n
n Cinsel eğitim n
n Bireysel/Çift T. n
Bireysel/Çift T.
PARAFİLİ Bireysel/Çift/Gurup T. n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Tbbi tedaviler (nedene n
yönelik ) n PDE n
PDE 5 5 inhibitörleri inhibitörleri n SSRI ve diğer psik. İlaçlar n
n Antiandrojenik tedaviler n
Antiandrojenik tedaviler
n n
CİNSEL KİMLİK BOZUKLUKLARI n Bireysel/Çift/Gurup T. n
n Cinsel eğitim n
n Uygun psikiyatrik n
tedaviler n Tbbi tedaviler n
n Hormon+cerrahi n
tedavi süreci n Cinsiyet değişimi n
Cinsiyet değişimi
CİNSEL TEDAVİLER
CİNSEL TEDAVİLER PSİKİYATRİ VE CİNSELLİK: 20 PSİKİYATRİ VE CİNSELLİK: 20. YÜZYIL . YÜZYIL S. FREUD MASTERS & JOHNSON
MASTERS & JOHNSON MEDİKALİZASYON : 1980­ 1980 ­90 90’LAR ’LAR n n
Androlojinin yükselişi Androlojinin yükselişi n n
Tbbi modelin öne çkş n n
Yeni tbbi tedavilerin gündeme gelmesi n n
Medikalizasyona ilk tepkiler ! Medikalizasyona ilk tepkiler !
2000’LER VE ORAL İLAÇ TEDAVİLERİ FERID MURAD SİLDENAFİL
SİLDENAFİL 1998 NOBEL ÖDÜLÜ
ÖDÜLÜ Nitrik Oksit, PDE 5 ve Erektil Fonksiyon seksüel stimülasyon Nitrik oksit nitrik oksit ereksiyon guanilat siklaz GTP cGMP GMP X PDE 5 PDE 5 PDE5 inhibitörü
Penisteki kan damarları genişler SB FARMAKOLOJİK TEDAVİLERİ: 20. YÜZYIL n Yohimbin n
n Desipramin n
n Apomorfin n
n Alprostadil n
n Fentolamin n
n Papaverin n
n Penil n
Penil enjeksiyon enjeksiyon ted ted. . n İntrauretral n
İntrauretral (MUSE) (MUSE) ted ted. . n Penil n
Penil protez protez ted ted. ve . ve cerrahisi
cerrahisi SB FARMAKOLOJİK TEDAVİLERİ: 21. YÜZYIL PDE 5 İnhibitörleri : PDE 5 İnhibitörleri : n SİLDENAFİL n
n TADALAFİL n
n VARDENAFİL n
HRT : n Testosteron n Testosteron
PDE 5 İNHİBİTÖRLERİ n Oral alm avantaj n
n Etkin n
n Güvenli n
n Etkisi geri dönüşümlü n
n Tolerabl n
n İnvaziv n
İnvaziv olmayan olmayan n Ölçülebilir n
n Partneri dşlamayan n
n Psikojenik n
Psikojenik / / mikst mikst tüm tüm olgular
olgular PDE­ PDE ­5 Farmakokinetik 5 Farmakokinetik
Her Üç İlacn Plasebo Kontrollü Karşlaştrma Çalşmas
Karşlaştrma Çalşmas PDE 5 PDE 5 İNH: SIK YAN ETKİLER İNH: SIK YAN ETKİLER n Başağrs n
n Dispepsi n
n Nazal n
Nazal konjesyon konjesyon n Ateş basmas hissi n
n Görme bozukluklar n
n Kas ağrlar ( n
Kas ağrlar (tadalafil tadalafil) )
Princeton Konsensus Princeton Konsensus Paneli Paneli Düşük Riskli Hastalar Ø 2 ya daha az kalp Ø
2 ya daha az kalp­ ­damar hastalğ risk faktörü olan damar hastalğ risk faktörü olan asemptomatik hastalar asemptomatik hastalar Ø Bir ya da birden fazla Ø
Bir ya da birden fazla antihipertansif antihipertansif ilaç kullanan kontrol ilaç kullanan kontrol altndaki hipertansiyon hastalar Ø Hafif, stabil Ø
Hafif, stabil anjinal anjinal hastalar (baz olgularda egzersiz testi hastalar (baz olgularda egzersiz testi istenebilir) Ø Başarl koroner Ø
Başarl koroner revaskülarizasyonlu revaskülarizasyonlu hastalar ( hastalar (iskemi iskemi bulgusu bulgusu kalmayan) Ø Komplikasyon gelişmemiş Ø
Komplikasyon gelişmemiş miyokard miyokard enfarktüslü hastalar (6 enfarktüslü hastalar (6­ ­8 8 hafta sonra) Ø Hafif düzeyde kapak hastalğ olanlar Ø
Ø Sol Ø
Sol ventrikül ventrikül yetmezliği: New York yetmezliği: New York Heart Heart Association Association I I
Princeton Konsensus Paneli Orta Düzeyde Riskli Hastalar (Risk durumu tam olarak belirlenemeyen grup)
(Risk durumu tam olarak belirlenemeyen grup) 3 ya da daha fazla kalp­ 3 ya da daha fazla kalp ­damar hastalğ risk faktörü olan damar hastalğ risk faktörü olan asemptomatik hastalar Ø Orta şiddette, stabil anjinal hastalar Ø
Ø Miyokard enfarktüsü ( Ø
Miyokard enfarktüsü (2 2­ ­6 6 hafta sonras) hafta sonras) Ø Konjessif kalp yetmezliği :New York Heart Association II Ø
Ø Kalp dş hasar oluşturan aterosklerotik hastalk Ø
(inme, geçici iskemik atak, periferik damar hastalğ) Ø Ø
Princeton Konsensus Paneli Yüksek Riskli Hastalar
Yüksek Riskli Hastalar Stabil olmayan, dirençli anjina Ø Tedavi edilemeyen, kontrol altna alnamayan ya da malign Ø
hipertansiyon hastalar Ø Konjessif kalp yetmezliği: New York Heart Association III Ø
Konjessif kalp yetmezliği: New York Heart Association III­ ­IV IV Ø Miyokard enfarktüsü (İlk Ø
Miyokard enfarktüsü (İlk 2 2 hafta) hafta) Ø Yeni geçirilmiş inme Ø
Ø Orta ve şiddetli kapak hastalğ, özellikle aort darlğ ya da Ø
hipertrofik obstruktif kardiyomiyopati Ø Yüksek risk içeren aritmi Ø
Ø Ø
PDE 5 İNH:KONTRENDİKASYONLAR n Nitrat ve türevlerini içeren ilaç kullananlar n
n Hipotansiyon ( 90/50mmHg ) n
n Retinitis n
Retinitis pigmentosa pigmentosa n Priapizme n
Priapizme dikkat ! ( Orak h. Anemi vb ) dikkat ! ( Orak h. Anemi vb ) n Anatomik n
Anatomik deform deform. dikkat ! ( . dikkat ! ( Peyronie Peyronie vb ) vb )
PDE 5 İNH. MİTLERİ n Cinsel isteği n
arttrmaz Dolayl etki ? n Kadnlarda etkisiz n
Dolayl etki ? n Erken boşalmada n
etkisiz Dolayl etki ?
Dolayl etki ? SB TEDAVİSİ: TESTOSTERON n Primer n
Primer hipogonadizm hipogonadizm n İleri yaş n
hipogonadizmi n PDE n
PDE5 5 İnh İnh. yant . yant vermeyen ileri yaş olgular
olgular İLERİ YAŞ HİPOGONADİZMİ n Psikiyatrik belirtiler n
( depresyon, anhedoni, motivasyon ( depresyon, anhedoni , motivasyon kayb, uyku sorunlar… ) n Bilişsel işlev belirtileri n
( konsantrasyon, unutkanlk … ) n Cinsel belirtiler n
( SB, cinsel isteksizlik ) n Hormonal n
Hormonal belirtiler belirtiler ( kas,kl ve tüy kayb, testislerde küçülme, jinekomasti küçülme, jinekomasti, osteoporoz) , osteoporoz)
İLERİ YAŞ HİPOGONADİZMİ n Andropozun yeni ad ? n
n Metabolik n
Metabolik sendrom sendrom n DM; n
DM; İnsülin İnsülin rez rez. . n Hiperlipidemi n
n Hipertansiyon n
n Kalp n
Kalp­ ­damar damar hast hast. . n Sertleşme boz. n
n Testosteron n
replasman tedavisi ? replasman tedavisi ?
TESTOSTERON: SORUN ALANLARI TESTOSTERON: SORUN ALANLARI Kan düzeyi ölçümü n Normal snrlar n
n Uygun doz n
n Kullanm süresi n
n Kullanm şekli n
n Yan etkiler n
n Prostat n
Prostat ca ca n Cinsel isteksizlikte n
kullanm ! n Gençlerde kullanm ! n
n Kadnlarda kullanm ! n
Kadnlarda kullanm !
n n
40 YAŞ ÜSTÜ SB’YE DİKKAT ! 40 YAŞ ÜSTÜ SB’YE DİKKAT ! n n
SB: Yakn gelecekteki kalp­ kalp ­damar hastalğnn damar hastalğnn habercisi…(ort. 2 yl!) (Foroutan SK ve ark, Urol J 2007) n n
SB: Kalp ­damar hast. SB: Kalp­ damar hast. riskini 1.6 ile 2.6 kat arttrmakta… ( DM ve sigara ile eşit risk ! ) (BWV Schouten ve ark, Int J of Impotence Res ,2008 )
Impotence Res ,2008 ) ERKEN BOŞALMA n 1887 n
1887­ ­1917 1917 (Gross; Krafft (Gross; Krafft­ ­Ebing) Ebing) Patolojinin tanmlanmas n 1917 n
1917­ ­1950 1950 (Abraham; Schapiro ) (Abraham; Schapiro ) Nevroz ve Psikosomatik yaklaşm n 1950 n
1950­ ­1990 1990 (Masters & Johnson; Semans; (Masters & Johnson; Semans; Helen S. Kaplan ) Davranşç yaklaşm n 1990 n
1990­ ­ ( Waldinger … ) ( Waldinger … ) Nörobiyolojik – Nörobiyolojik – Genetik yaklaşm Genetik yaklaşm
ERKEN BOŞALMA: SORUN ALANLARI ERKEN BOŞALMA: SORUN ALANLARI Cinsel terapinin uygulanamadğ koşullar n Partneri/düzenli n
partneri olmayanlar n Cinsel terapiyi kabul n
etmeyenler n Cinsel terapinin etkisiz n
kaldğ durumlar n İzlem çalşmalarnn n
olmamas n Farmakolojik yaklaşm ! n
yaklaşm !
n n
ERKEN BOŞALMA: FARMAKOLOJİK TEDAVİLER n SSRI n
n Klomipramin n
n Tiyoridazin n
n Topikal n
Topikal ajanlar ajanlar n PDE n
PDE 5 5 inhibitörleri inhibitörleri n Dapoksetin n
Dapoksetin
DAPOKSETİN n Ksa etkili SSRI n
n İlişkiden n
İlişkiden 1 1­ ­3 3 saat saat önce n Sürekli kullanm n
gerekmiyor n 0 n
0. .9 9 dak dak : : 30mg 30 mg 3. 3 .1 1 dak dak 60mg 60 mg 3. 3 .5 5 dak dak
DAPOKSETİN/ YAN ETKİ n Bulant n
30 mg %16 30mg %
.5 16. 5 60mg %
60 mg %30 n Baş ağrs n
n Baş dönmesi n
n Ort n
Ort. Hipotansiyon . Hipotansiyon n Senkop n
Senkop
DAPOKSETİN / KONTRENDİKASYONLAR n Ort n
Ort. Hipotansiyon . Hipotansiyon n Ağr kalp n
Ağr kalp­ ­damar damar hastalklar n SSRI n
n Tiyoridazin n
Tiyoridazin, MAOİ , MAOİ n PDE 5 n
PDE 5 İnh İnh. . n Nitratlar n
n Alfa n
Alfa­ ­adrenerjik adrenerjik res. res . antag antag. .
ERKEN BOŞALMADA PARTNER n Bilgi çağ ! n
n Haberdarlkta artş n
n Duyarllkta artş n
n Erkekte yetersizlik n
duygusu n İlişkide güçlükler n
n Uyum/anksiyete ve n
depresif bozukluklar n Terapi/İlaç tedavileri n
Terapi/İlaç tedavileri
ERKEN BOŞALMADA PARTNER n Tedaviye yönlendirme n
n Başvuruyu sağlama n
n Tedaviye eşlik etme n
n Ödevlerde yardm n
n Düzenli not tutma n
n Objektif geribildirim n
n PROGNOZDA ÇOK n
GÜÇLÜ ETKEN !
GÜÇLÜ ETKEN ! CİNSEL İSTEK AZLIĞI n Testosteron n
n Testosteron n
n Östrojen n
n Östrojen n
n DHEA n
n DHEA n
DHEA
n Bupropion n
n Flibanserin n
n Diğer ajanlar n
(Ginseng vb) n Yakn gelecek ! n
CİNSEL TERAPİLER
CİNSEL TERAPİLER TEMEL FORMASYONLAR Cinsel öykü alma n Cinsel dinamikler ve n
ayrc tan n Cinsel ölçekler ve n
laboratuar n Cinsel istatistikler n
n Temel psikoterapi n
ilkeleri ve deneyimi n İlişki dinamikleri n
n Cinsel terapi ilke ve n
teknikleri n Düzenli süpervizyon n
Düzenli süpervizyon
n n
ÇAĞDAŞ CİNSEL TERAPİSTLER n Cinsel anatomi n
n Cinsel fizyoloji n
n Cinsel patolojiler n
n Cinsel mitler n
n Cinsel değerler n
n Cinsel davranşlar n
n Cinsel haklar n
n Cinsel suçlar n
Cinsel suçlar
ÇAĞDAŞ CİNSEL TERAPİSTLER n Cinsel bozukluklar n
n Psikiyatrik bozukluklar n
n Farmakoloji n
n Tbbi/sistemik n
hastalklar n Hastalk ve ilaçlarn n
cinsel etkileri/yan etkileri n Kombine tedaviler n
Kombine tedaviler
CİNSEL TERAPİST OLMAK n CETAD n
(Cinsel Eğitim, Tedavi ve Araştrma Derneği) n 3 n
3 Modül ( Modül ( 6 6x x3 3 gün) + gün) + Süpervizyon ( Süpervizyon (96 96 saat) saat) n www. n
www.cetad cetad. .org.tr org.tr
Download