yetişkinlerde beden dili - Dr. Sevim Aşiroğlu

YETİŞKİNLERDE BEDEN DİLİ
Elif Nur Yıldırım
Mısra Nur Ülger
Eda Demir
İrem Karakaya
MAKALE DERLEMESİ
Dr. Sevim Aşiroğlu
İstanbul
TC. Maltepe Üniversitesi
Mayıs 2017
İÇİNDEKİLER
1.GİRİŞ……………………………………………………………….…1
1.1 Problem durumu ………………………………….….….….1
1.2 Amaç……………………………………………….……….1
1.3 Önem…………………………………………….………….1
1.4 Varsayım……………………………………………………1
1.5 Sınırlılıklar………………….…………………………….…1
1.6 Tanımlar……………………………………….………….…2
2.YÖNTEM…………………………………………………….….…….2
2.1 Araştırma modeli………………………..…………………..2
2.2 Evren ve örneklem……………………………………….….2
2.3 Veriler ve toplanması…………………………………….….2
2.4 Verilerin çözümü ve yorumu…………………………….….3
2.5 Süre ve maliyet……………………………………………....3
3.BULGULAR VE YORUMLAR……………………...…….……….3
Tez 1……………………………………………...………..……...4
Tez 2………………………………………………….…………...4
Tez 3…………………………………………………….………...5
Tez 4…………………………………………………….………...5
Makale 1 ………………………………………….………………6
Makale 2…………………………………………….…………….6
Makale 3…………………………………………….…………….6
Makale 4…………………………………………….…………….7
4.ÖZET, YARGI VE ÖNERİLER…………………………….....……7
Özet………………………………………………………….……7
Yargı……………………………………………………………...8
Öneriler………………………………………………………......8
KAYNAKÇA…………………………………………………....……...8
1.Giriş
1.1
Problem durumu
İletişimde sözlü ifadelerin yeri oldukça önemlidir ve insanların ilk dikkat
ettikleri ağızdan çıkanlardır. Sözlü iletişimin tamamlayıcısı olan beden dilinin önemi ise
kelimelerle kıyaslandığında az olarak görülür fakat beden sanıldığından daha çok şey
ifade eder. İnsanların iletişim halindeyken büyük oranda kelimelere odaklanması yanlış
anlamalara, kendilerini ifade edememelerine sebep olur. Ne kadar bilirsen bil,
bildiklerin karşındakine anlatabildiğin kadardır cümlesinden yola çıkarak söylemlerin,
beden dili yardımıyla farklı açılardan nasıl desteklendiği sorusu problemlerden bir
tanesidir. Araştırma, vücut dilinin önemini ve mevcut alışkanlıkların aksine anlama
yetilerinin kelimelerle sınırlı kalmamasını daha iyi anlatmak adına derlenmiştir.
1.2
Amaç
Araştırmanın amacı, yetişkinlerdeki beden dili ile ilgili makaleleri ortaya
koymak ve beden dilinin öneminin farkına varılmasını sağlamak. Bu amaç
doğrultusunda araştırma sorusu şudur: beden dili ile ilgili yazılan literatüre göre ulaşılan
mevcut bilgi nedir?
1.3
Önem
Araştırmanın önemi, derlemesi yapılan makalelerin okuyanlara bilgi verme
niteliğinin olmasıdır.
1.4
Varsayım
Araştırmanın varsayımı, derleme çalışmasında ulaşılan makale örneklerinin
doğru olduğu varsayılmıştır.
1.5
Sınırlılıklar
Araştırmanın sınırlılığı, dört tez ve dört makale ile sınırlıdır.
1.6
Tanımlar
Beden dili: Duygu ve düşüncelerin yüz ifadesi, beden duruşu vb. yollarla
anlatıldığı iletişim biçimi, vücut dili.
Jest: Herhangi bir şeyi açıklamak için genellikle el, kol ve baş ile yapılan
içgüdüsel veya iradeli hareket.
Mimik: Duyguları, düşünceleri belirtecek biçimde yüzde beliren kımıldanışlar,
hareketler.
İletişim: Duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla
başkalarına aktarılması, haberleşme.
2. Yöntem
Bu bölümde araştırmanın modeli, çalışma grubu, veri toplama araçları ve analizi ile
ilgili çalışmalar açıklanmıştır.
2.1
Araştırma modeli
Bu araştırma bir derleme ve literatür tarama çalışmasıdır.
Derleme: Seçme yaparak bir araya getirmek.
Literatür taraması: Ekinci’ye (2015) göre, var olan kaynaklar içerisinde belirli
bir konunun detaylı biçimde araştırılması ve o konuya ait verilerin sistemli
biçimde toplanması sürecidir.
2.2
Evren ve örneklem
Araştırması yapılan konu ile ilgili makaleler google akademik, tez merkezin’den
bulundu.Bu kaynaklardan sekiz tanesi örnekleme dahil edildi.
2.3
Veriler ve toplanması
Araştırmada, Google
yararlanılmıştır.
akademik,
tez
merkezi
ve
TDK
sitelerinden
Verilerin çözümü ve yorumlanması
2.4
Araştırmada toplanan kaynaklar özetlenmiş ve yorumlanmıştır.
Süre ve maliyet
2.5
Mart
Gruplar oluşturuldu.Konu belirlendi.Problem durumu yazıldı.Kapak
yapımı öğrenildi.Giriş bölümü tamamlandı.
Nisan
Yöntem bölümü tamamlandı.İçindekiler kısmı oluşturuldu.Makale
araştırmaları başladı.
Mayıs
Bulgular ve yorumlar kısmı tamamlandı. Makale özetleri yazıldı.
Kaynakça yazımı bitti.Ödev teslimi yapıldı.
3. Bulgular ve Yorumlar
Beden dili ile ilgili makaleler ve tezler tablo 1’de açıklanmıştır.
Makele veya tez no Kaynağın başlığı
Yazar
Yıl
Makale 1
Sınıfta Beden Dili
Süeda Özbent
2007
Makale 2
Vücut dili ile etkili iletişim teknikleri
Beyza Keskin
2016
Makale 3
Beden Dili
Ertuğrul Yaman
2016
Eğitim ve Öğretim
Hüseyin
Göçmenler
2011
Makale 4
Tez 1
Etkili iletişim becerileri ve beden dili
Gülcan
Üstünsel
2011
Tez 2
Öğretmenin beden dilinin öğrenciler
tarafından algılanması
Mehmet Bağcı
2008
Tez 3
İş görüşmesinde Beden Dilinin Etkisi
Nilay Akgüner
2010
Tez 4
Sahne ve Görüntüleri Sanatları
Erkan Sema
2012
Tablo 1’de verilen araştırmalar aşağıda özetlenmiştir:
Tez 1
Beden dili insanların ilk anlaşma aracı ve ilk dili olmuştur. Sosyologlar,
eğitimciler ve dil uzmanları günlük iletişimde kullanılan sözcük sayısının binin üzerine
çıkmadığını belirtmişlerdir (Üstünsel, 2011).Ama insanlar, sözcüklerin dışında elleriyle,
kollarıyla, bedensel duruşları ve hareketleriyle de iletişimlerini gerçekleştirmektedirler.
Bu sebeple iletişimde, sözlü iletişim kadar sözsüz iletişiminde büyük önemi vardır.
İletişim, kişiye göre değil kişiyle yapılandırılan bir süreçtir ve beden hareketleri ile bir
bütündür. İnsanların birbirleri ile ilk karşılaştıkları andan itibaren oluşan ilk
izlenimlerinde beden dili ile ilgili verilen mesajların önemi büyüktür. Günümüzde sözlü
iletişim kullanımı ön plandadır. Vücut dilinin iletişimdeki yeri göz ardı edilmektedir.
Beden dilini, günlük yaşamında sözlü iletişimle beraber aktif olarak kullanan insanların,
diğer insanlara göre iletişimde bir adım önde olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda
diğer insanlara göre yanlış anlaşılma oranları daha düşüktür. Vücut dilinin önemi
zaman, mekan ve statüye göre değişiklik gösterir. İş görüşmesinde söylenmek istenen,
beden hareketleri ile uyuşmadığı takdirde insanlar üzerinde şüphe oluşturabilir ve işi
alma oranı düşebilir. Öğretmen öğrenci ilişkisinde de beden dilinin önemi fazladır.Bir
hareketle öğrenci saygısız olabilir aynı zamanda bir hareketle öğretmen öğrenciyi
bulunduğu dersten küstürebilir.İletişim sadece söylenenden ibaret değildir
(Üstünsel,2011).
Tez 2
Eğitim ve öğretim sürecinde iki önemli unsur vardır. Bunlardan biri öğretmen
diğeri öğrencidir. Sınıf ortamında öğretmen ve öğrencinin aktif olması çok önemlidir.
Öğretmenin iletişim becerisi, öğrencinin başarısını doğrudan etkilemektedir. İletişimde
sözlü iletişim kadar sözsüz iletişimde önemlidir. Öğretmenin sözsüz iletişimin en
önemlilerinden biri olan beden dilini iyi kullanması gerekmektedir. İyi kullanılmadığı
takdirde iletişim kazalarına sebebiyet verir. Buda öğrencilerin, öğretmenin beden dilini
olumsuz algılamalarına sebep olur. Bunu önlemenin yolu da; beden dili özelliklerini
bilmek ve buna göre hareket etmektir (Bağcı, 2008). Öğretmen sadece bilgi aktarıcı
konumundan çıkmalı vücut diliyle de öğrenciyi eğitmelidir. Öğretmen sözlü iletişimin
yanında beden diliyle de bilgi aktarımı sağlayabilirse öğrencide kalıcı bir yer bulur.
Sınıf içinde beden dili kadar sınıf yönetimi de oldukça önemlidir. Etkili iletişimin
gerçekleştiği sınıflarda, sınıf yönetiminin kolaylaştığı ve sınıf başarısının arttığı
gözlemlenmiştir. Etkili iletişimin olmadığı sınıflarda da bu durumun tam tersi
gözlemlenmiştir. Bu sebepten dolayı iletişimde jest ve mimiklere dikkat edilmeli olumlu
anlam ifade eden jestler kullanılmalıdır(Bağcı, 2008).
Tez 3
Beden dili iş görüşmelerinde oldukça önemlidir. İş alanında, adayların görüşme
sırasında kullandıkları yüz ifadeleri, beden duruşları, ses tonları ve dış görünüşleri
faktörlerinden statü olarak kendinden yüksek kişilere izlenim oluştururlar. İş
görüşmeleri sırasında adayların sergiledikleri beden dillerini daha etkin kullanmaları
için birtakım öneriler vardır, bunlar aşağıda maddeler ile sıralanmıştır.
-Gidilecek olan kurum kültürü hakkında önceden bilgi edinilmeli ve uygun bir kıyafet
seçimi yapılmalıdır.
-Tokalaşırken parmak uçlarından değil, eli tam kavrayarak güvenli bir şekilde
sıkılmadılır.
-Göz teması oldukça önemlidir.Kullanılan ses tonu ve diksiyona dikkat edilmelidir.
İş görüşmesi sırasında adayların geçmiş deneyimlerinin, eğitimlerinin, referanslarının,
bilgi ve yeteneklerinin işe alım yetkilileri üzerinde, kendileriyle ilgili olumlu veya
olumsuz izlenimleri olur.(Akgüner,2010).
Tez 4
Oyunculuk eğitiminde beden dili önemli bir yere sahiptir. Günlük yaşamımızda
kullandığımız beden dili sahnede de önemli bir etkileşim aracı olarak kullanılmaktadır.
Oyuncular genellikle kişisel deneyimlerini beden dili aracılığıyla ortaya koymaktadırlar.
Oyuncunun sahnede kullandığı beden dili etkin bir iletişimi de beraberinde
getirmektedir. Beden dilimizin dans ve oyunculuk üzerindeki etkisi oldukça önemlidir.
Oyuncunun aktarmak istediğini sadece sözleriyle değil ses tonu, jest ve mimiklerle
yeterli ölçüde sağlaması gerekir. Oyuncu ve dans kelimeleri, hareket kelimesini
çağrıştırır. Oyuncu, dans hareketleriyle beraber dans hareketlerine uygun beden dilini de
öğrenip sergilemelidir. Ayrıca dans hareketlerinin rahatlatıcı özelliği düşünüldüğünde
oyuncu hem fiziksel olarak kendini rahatlatıp hem de kendini geliştirmektedir. Oyuncu
hareketi yapmaktan çok, görmeyi öğrenmektedir ve bu nedenle oyuncunun kinestetik
farkındalığı artmaktadır(Sema, 2012).
Makale 1
Öğretmen sadece öğreten kişi değil aynı zamanda sınıfta örnek alınan kişi
olduğu için, onun davranışları sınıf içindeki öğrenciler üzerinde oldukça etkilidir.
Öğrenme sürecinde sohbet ve nasihat eğitimi yerine, davranış eğitimine önem verilmesi
öğrencinin gelişimine daha çok katkı sağlamaktadır. Sınıf içerisindeki öğretmen ve
öğrenci ilişkisi sadece bilgi aktarımına dayalı değildir. Öğretmenlik mesleğinde karşı
tarafa olumlu dönüt vermek ve bilgi aktarımı oldukça önemlidir. Bilgi aktarırken
öğrencilerin derse daha iyi katılımı ve motive olmasını sağlamanın en etkili yolu beden
dilini etkili bir şekilde kullanabilmektir. Her öğrenci birbirinden farklıdır ve öğretmen
bu farklılığı göz önünde bulundurarak dersi işlemelidir. Beden dilinin ders üzerindeki
etkisinin farkında olan öğretmen bu etkeni fazlaca kullanmalı ve potansiyeli mükemmel
bir şekilde ortaya çıkarmalıdır. Öğretmenler beden dilinin faydasının farkına varıp
kendilerini bu yönde, geliştirdikleri sürece hem kendileri hem de öğrenciler fayda
görecektir. Bu nedenle öğretmen adaylarının ve şu anda görev yapan öğretmenlerin
beden dili konusunda uzmanlar tarafından eğitim almaları son derece faydalı
olacaktır(Özbent, 2007).
Makale 2
Beden dilinin önemi iletişim halindeyken ortaya çıkar ve eksikliği veya fazlılığı
halinde karşıdaki insanda bir takım duygular belirir. Beden dilini anlama teknikleri ile
iletişim esnasında karşıdaki insan daha iyi anlaşılır ve iletişim daha faydalı hale
gelebilir. Kullanılan beden dili, beden dili okuma teknikleri ile kişinin kim olduğu
hakkında alıcıya mesaj verir. Aşağıda belirtilen maddeler beden dillerinin bazı
anlamlarını ifade etmektedir.
-Bıkkın bir duruş saygısızlığın bir sinyalidir.
-Liderlik ve güven belirtmek için vücut dili kullanılabilir.Bu portreyi sağlamak için
küçük ve kontrollü hareketler gerekir.
-Sözler ve yüz ifadeleri arasındaki dengesizlik bir şeylerin doğru olmadığını belirtir.
İletişim halinde karşıdaki insan neden ve nasıl olduğunu bilmediği halde konuşulan
sözlerden şüphelenmeye başlar.
-Zayıf tokalaşmalar, güven ve otorite eksikliği sinyali verir. Çok sıkı bir tokalaşma da
dominantlığa agresif bir girişim gibi gözükür(Keskin, 2016).
Makale 3
İletişim tavır ve davranışlarla, duygularla, düşüncelerle ve kişilikler ile kurulur.
Davranışlar, duygular ve düşünceler sözlü veya sözsüz iletişim olarak gerçekleşir.Ne
söylenilenden çok nasıl söylendiği önemlidir.İnsanlar, jest ve mimiklerinden ve beden
hareketlerinden kolayca anlaşılır.Kişilerin birebir kurdukları iletişimde beden dilinin
sözcüklerden daha fazla etki ettiği bilinmektedir.İletişimde gözler, yüz ifadeleri, eller,
tokalaşmalar, baş hareketleri ve oturuş oldukça önemlidir.Aşırı göz teması, gözleri
sürekli sabit tutmak, ayakları çaprazlamak, elleri ovuşturmak, etkili beden dili
kullanmaya aykırı hareketlerdir.Beden dili iyi kullanıldığı takdirde, toplumun huzuruna,
kişilerin mutluluğuna katkıda bulunacak sağlıklı bir iletişim gerçekleştirilmiş
olur(Yaman, 2016).
Makale 4
Yabancılara Türkçe öğretirken etkin beden dili kullanımı oldukça önemlidir.
Buradaki beden dili, aynı zamanda etkin iletişimi sağlayarak Türkçe öğrenimini
kolaylaştırmaktadır. Bununla beraber kültürel farklılıkları da göz ardı etmemek gerekir.
Türkler için evet anlamına gelen bazı hareketler Arnavut, Yunan vb. kültürlerdeki
insanlar için hayır anlamına gelmektedir. Beden dilimiz her zaman yardımcı bir etken
değildir. Söz konusu bu tarz durumlar için şöyle söyleyebiliriz; kültürden kültüre beden
dilimiz farklılık gösterir. Beden dilimizin doğru kullanılabilmesi için etkin bir iletişim
mutlaka sağlanmalıdır. Bir dili öğrenen kişi hem bedensel hem de kültürel unsurları bir
arada kullanabilir. Bu durumu sağlayan bir kişi dili rahatlıkla öğrenebilir ve günlük
hayatına daha kolay geçirebilir.(Göçmenler, 2011).
4.Özet, Yargı ve Öneriler
Özet: Yetişkinlerde beden dilinin önemi, yetişkin olmayan bireylere kıyasla daha
fazladır. Nedeni ise, yetişkinlerin bulundukları ortamların, iletişim kurdukları insan
sayısının daha fazla olmasıdır. Aynı zamanda kurumsal mekanlarda yetişkinlerin etkin
olması, beden dilini daha önemli kılar. Beden dilinin, iletişim halinde daha saygın
gözükmek, statü farkını söylemler ile değil de vücut hareketleriyle belli etmek gibi
ayrıcalıkları vardır. Bir öğretmenin öğrencileriyle olan diyalogları jest ve mimikler ile
desteklenirse, öğrenci başarısı anlamında faydalı olacaktır. Ne kadar bilirsen bil,
bildiklerin karşındakine anlatabildiğin kadardır cümlesinden yola çıkarak söylemlerin,
beden dili yardımıyla farklı açılardan desteklendiği ve iletişimi daha da kuvvetlendirdiği
bilinmektedir. Sözsüz iletişim olan beden dili olmadan sözlü iletişim kurulamaz. Beden
dili eğitimi olmayan insanların dahi kendine özgü jest ve mimikleri vardır. Diyalog
halinde insanlar sadece söylenenlere odaklı değildirler. Söylenenlerin, beden
hareketleriyle uyumu, çelişmemesi karşıdaki insana güven verir.
Yargı: Beden dili, hitap gücü elde etmek isteyenlerin başlıca öğrenmeleri gereken bir
eğitimdir. Beden dili, sözlü iletişime kattığı anlamlarla, diyalog halindeki insanları daha
kolay etkisi altına alır. Hemen fark edilmese de jest ve mimikler söylemlerin
yardımcısıdırlar. Beden hareketlerinin avantajları sadece karşılıklı iletişimde değildir.
Bir topluluğa konuşulduğunda, sahne oyunları sergilendiğinde de beden hareketlerinin
avantajları kullanılabilir.
Öneriler: Yetişkinlerde beden dilinin öneminin farkına varılması ve bu farkındalığın
hayata geçirilmesi dahilinde iş hayatında, toplantılarda, sunumlarda, arkadaş
ilişkilerinde ve hayatın bir çok alanında söylemler daha önemli olacaktır. Çünkü,
insanlar birbirleriyle uyum içinde olan sözlere ehemmiyet verirler. İletişimde gözler,
yüz ifadeleri, eller, tokalaşmalar, baş hareketleri ve oturuş şekli karşı tarafa verilen
izlenim açısından oldukça önemlidir. Bir konuşma yaparken insanların gözlerine belli
ölçüde bakılması, o insanın kendini önemli hissetmesine sebep olur ve kişi konuşmacıyı
daha iyi dinler.
KAYNAKÇA:
Akgüner, Nilay.İş Görüşmelerinde Beden Dilinin Etkisi.Marmara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü,2010, 145 sayfa.
Bağcı, Mehmet.Öğretmenin Beden Dilinin Öğrenciler Tarafından Algılanması. Beykent
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008, 232 sayfa.
Erkan, Sema.Sahne Ve Görüntü Sanatları.Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar
Enstitüsü İzmir. 2012, 139 sayfa.
Göçmenler,Hüseyin.Eğitim Ve Öğretim. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
2011, 152 sayfa.
https://www.ismailekinci.com/?p=952 sitesinden 12.05.2017 tarihinde alınmıştır.
http://pdb.ormansu.gov.tr/ sitesinden 01.05.2017 tarihinde alınmıştır.
Keskin,Beyza.Vücut Dili ile Etkili İletişim Teknikleri.2016.
Özbent, Sueda.Sınıfta Beden Dili. İkinci basım.Ankara:Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 2007, 289 sayfa.
Türkiye Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/ sitesinden 08.03.2017’de alınmıştır.
Üstünsel, Gülcan.Etkili İletişim Becerileri ve Beden Dili.Tekirdağ, 2011, 115 sayfa.