Laurus nobilis

LAURUS NOBİLİS
AKDENİZ DEFNESİ
Bilimsel sınıflandırma
Âlem:
Plantae - Bitkiler
Bölüm: Magnoliophyta - Kapalı tohumlular
Sınıf:
Magnoliopsida - İki çenekliler
Takım: Laurales
Family Lauraceae - Defnegiller
Cins:
Laurus
Tür:
Laurus nobilis
Tanımlaması
 Akdeniz'e özgü bir bitki olan defne, genelde 2-6
m boyunda bir çalı veya ağaçtır, ama boyu 10
metreyi bulabilir. Gövdesinin alt kısmı gri, üst
kısmı yeşildir. Yaprakları 6–12 cm uzunlukta ve
2–4 cm genişliktedir. Yapraklar kokuludur,
şekilleri mızrak ucu gibi, kenarları dalgalı, üst
yüzleri koyu yeşil, alt yüzleri açık yeşildir.
Çiçekleri 1 cm çapında olup açık sarı veya
yeşildir, sapın aynı noktasından 4-5 tanesi
birden çıkarak birer öbek oluştururlar. Bu çiçek
öbekleri yaprağın yanında çift olarak açarlar.
Ağaçlar erkek ve dişi olarak ayrılırlar. Meyvesi
yaklaşık 1 cm çapında, içinde tek bir tohum
barındıran siyah bir yemiştir. En büyük
düşmanı yaprak bitidir.
 Akdeniz defnesinin esas vatanı
Küçük Asya ve Balkanlardır.
Fakat, antik devirde Akdeniz’ in
bütün kıyılarına götürülmüştür.
Bugün Akdeniz’ in karakteristik
bitkilerinden birini teşkil eder
ve Mediterranean rejiyonunun
kıyı şeridini içerisine alan
birinci zonu olan Lauretum
zonunu isimlendirir.
Yurdumuzdaki yayılışı 600800 m ye kadar çıkar. Kışları
ılıman, yazları sıcak olan
yerleri sever. Toprak isteği
fazla olmamakla beraber
rutubeti yeterli, dere yataklarını
tercih eder (GÖKER, ACAR
1983).
 Defnegiller (Laureceae) familyasının 40
cinsinden biri olan Laurus cinsinin önemli bir
türü olan Akdeniz defnesi (Laurus nobilis L.),
yurdumuzda Ege, Akdeniz ve Karadeniz
Bölgelerinin sahil kesimlerinde doğal olarak
yetişir. Antalya yöresinde tehnel, tahnal, nehtel
ve tefrün ve adlarıyla da bilinmekte olup,
ticarette daha çok yaprakları ve meyveleri
kullanılmaktadır. Defne yaprağı önemli döviz
kaynaklarımızdan olup, defne yaprağı ve yağı
olarak iki ayrı gümrük tarife pozisyonu altında
dış ticareti yapılmaktadır.
İÇERİĞİ
 Defne yapraklarının
bileşiminde uçucu yağ (% 14), tanen ve acı maddeler
bulunur. Uçucu yağın
bulunma oranı yetişme
yöresine göre değişir ve
bileşiminde % 35-50
oranında sineol vardır.
Ülkemiz yıllık defne yaprağı
üretimiyle dünya defne
ticaretinin % 97 sini
karşılamaktadır. Bu nedenle
ihracat gelirlerimizde önemli
bir yer tutmaktadır. Uzun
yıllardır devam eden bu
ticaretin hacmi yılda 30003500 ton arasındadır
(ANONİM 1997-1).
Tarihçe ve mitoloji
 Defne Apollon'un simgesidir.
Yunan mitolojisinde Apollon
Dafni'ye aşık olur ama Dafni
onu istemez ve ondan kaçar.
Tam yakalanacağı sırada
babası, nehir tanrısı Peneus
onu bir defne ağacına
dönüştürür. Ardından Apollon
bu ağacı kendi ağacı ilan eder
ve galibiyet, şarkı ve şiirlere
adar. Antik Yunanistan'da ve
Roma'da galipler ve şairler
defne yapraklarından yapılma
çelenk verilirdi, bu bir taç
şeklinde giyilirdi. Modern
olimpiyatların öncülü sayılan
Pitik yarışmalarda defne tacın
ödül olarak verilmesinin nedeni
bu yarışmaların Apollon
şerefine yapılmasıydı
 Roma İmparatorları ve ordu
kumandanları, yaptıkları savaştan
galip olarak döndüklerinde
Roma'da yapılan törenlerde
başlarına defneden yapılmış taç
takarlardı. Eski Yunan
olimpiyatlarında, yarışları kazanan
sporcular, başlarına yine defne
dallarından yapılmış taç takılarak
onurlandırılırlardı.
Bizim Cumhuriyet
bayramlarında da, Anadolu'nun
pek çok yerinde yapılan zafer
takları, defne ve mersin dalları ile
süslenir.
Simgesellik
 Defne, yaz kış yeşil kalır. Bu özelliği nedeniyle
ölümsüzlüğün simgesidir.
 Antik Yunanistan'da bu ağaç Apollon'a adanmıştır ve
galibiyetle elde edilmiş ölümsüzlüğü, ve bu galibiyeti
sağlayan, kahramanlıkla birleşmiş erdemi simgeler.
Kahramanlara, alimlere ve bilgelere verilen defne
yapraklı tacın kaynağı budur. Gene Apollon'la ilişkili
olarak, Delfi'teki kahinler de kehanette bulunmadan
önce defne yaprakları çiğnerlerdi veya yakarlardı,
Apollon'un kehanet özelliklerine elde edebilmek için.
Kahinlerden olumlu bir cevap elde edenler geri
giderken bir defne tacı ile dönerlerdi.
 Orta çağlarda üniversitelerde alimler defneden taç
giydirlirdi. Tıp okullarında genç doktorların başına
konan taçlar defne yaprakları ve meyvelerinden
oluşurdu; Fransa'da üniversite diplomasının adı olan
"baccalauréat" (Latince bacca laurea : defne meyvesi)
burdana kaynaklanmaktadır.
Kullanımı
 Defneden elde edilen defne yaprağı, yemeklerde tat
vermek için kullanılmaktadır. Avrupa'da genelde
önce kurutulur ve salça yapılırken beraberce pişirilir.
 Defne, süs bitkisi olarak, özellikle süs bahçelerinde
Akdeniz iklimi ve okyanus iklimi olan bölgelerde
yetiştirilir. Dona çok duyarlı olduğu için daha soğuk
yerlerde ise ev bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Defne
bitkisinin kaynağı Doğu Akdeniz bölgesi olup
oradan ılıman iklimli başka yörelere yayılmıştır.
 Defne yağı defne meyvelerini sıkarak elde edilen,
30°C'de eriyen bir yağdır. %95 yağ asitlerinden ve
%5 esansiyel yağlardan oluşur. Yağ, en çok sabun
üretiminde kullanılıp, bunun yanı sıra kozmetik
sanayisinde cilt nemlendirici olarak kullanılır.
 Şifalı ot olarak romatizma, deri kızarıklıkları ve kulak
ağrıları için kullanılır.
 Tıbbi literatürde defne yaprağının antioksidan[1],
analjezik (ağrı kesici), antienflamatuar [2] ve
antikonvulsant (antiepileptik)[3] yararlarının olduğu
belirtilmektedir.
Defne ve Defne Sabunun
Özellikleri Nelerdir?

Defne, mucize bitki olarak da
biliniyor. Defne meyvelerinden elde
edilen yağın antiseptik özelliği var.
Defne sabunu da işte bu yağdan
üretiliyor.
Hakiki defne sabunu, saç dökülmesi
ve kepeklenmeye karşı etkili bir ürün.
Ayrıca cilde de çok faydalı. Antiseptik
özelliğinden dolayı tüm vücut
parazitlerine ve mantar hastalığına
karşı da faydalı bir üründür.
Tıbbi özelikleri
 Yorgunluk, bronşit,
uyutucu, mikrop
öldürücü, hazım ettirici,
spazm çözücü, mide
bağırsak gazı söktürücü,
idrar söktürücü, nefes
açıcı, terletici,
hazmettirici ve uyarıcı
özelliği vardır. Soğuk
algınlığı sebebiyle
meydana gelen kırgınlık,
romatizma, ağrılarına
faydalıdır. Hamilelere
yasaktır
Diğer defne türleri
 Defne olarak adlandırılan çeşitli bitki
türleri vardır. Yemek yapımında
kullanılan defne yaprakları Akdeniz
bölgesi kökenli Laurus nobilis 'tir.
Kaliforniya defnesi olarak bilinen
Umbellularia californica yemeklere
daha kuvvetli bir koku verir. Hint
mutfağında kullanılan Hint defnesi
Cinnamomum tejpata farklı bir cins
(ama aynı familyaya ait) bir bitkidir,
yemek yapımı bakımından kokusu
daha çok Çin tarçını (Cinnamomum
Cassia) gibidir benzer.
Zehirli Türlerİ
 Defnegillerden bazı türler zehirlidir,
örneğin Arabistan defnesi (Daphne
gnidium) ve yaban defnesi (Daphne
mezereum).[7]. Defnegillerden
olmayan dikenli defne (Ilex
aquifolium), dağ defnesi (Kalmia
latifolia) ve koyun defnesi (Kalmia
angustifolia ) de zehirlidir
Ekonomik boyutu
 Defne yaprağının
yıllık üretimi yılda 8
bin tondur, bunun
yaklaşık %80'ı
Türkiye'den
kaynaklanır bu
üretimden 8 milyon
dolar gelir elde
edilmektedir.
Defne, her eve lazım
Defne ağacı, bahçeye güzellik
verir.
Defne yaprağı, yemeklerinize
lezzet katar.
Defne yağlı sabunu ise
cildinizi güzelleştirir